آن پیچ تاریخی گویا واقعاً پیچید!

جنگ روسیه و اوکراین به نقطه‌ای رسیده که امریکایی‌ها می‌گویند ۹۰ درصد از مسائل باقی‌مانده بین روسیه و اوکراین حل شده است و ترامپ می‌گوید «نزدیک به توقف جنگ در اوکراین هستیم» و «خاک اوکراین از دست رفته و بازنمی‌گردد». امریکا به زلنسکی اولتیماتوم داده است که یا اوکراین تضمین‌های امنیتی «پلاتینی» (مشابه ماده ۵ ناتو) را می‌پذیرد یا آنها را از دست می‌دهد. 
اگر این‌بار جنگ تمام شود، اروپا و امریکا برای نخستین‌بار در تاریخ در برابر حمله یک قدرت خارجی سرزمین خود را در قبال توقف جنگ واگذار می‌کنند. اوکراین همچنین می‌پذیرد که دعوی و تقاضای پیوستن به ناتو را برای همیشه کنار بگذارد. 
حمله روسیه به اوکراین در پنجم اسفند ۱۴۰۰ رخ داد. رهبر انقلاب دو هفته بعد از آغاز این جنگ در ۲۱ اسفندماه در پیام سالانه به انجمن‌های اسلامی دانشجویان در اروپا نوشتند که «رویداد‌های سیاسی و نظامی در این روزها، تشکیل‌دهنده بخشی از همان پیچ تاریخی جهان است که گمان آن رفته بود. نخبگان و زبدگان ملت بزرگ ما در این مرحله، حامل مسئولیت‌های ویژه‌اند. شناخت جبهه‌بندی‌ها و صف‌آرایی‌ها و انتخاب موضع درست، مسئولیت کوتاه‌مدت، و آمادگی برای نقش‌آفرینی در تحولات به سود جبهه حق، وظیفه میان‌مدت آنان است».
برخی در همان زمان با نگاهی سطحی این سخن را نوعی جانبداری از روسیه تلقی کردند و برخی دیگر با اطمینان می‌گفتند که بزودی مشخص خواهد شد که غرب و به‌ویژه امریکا چگونه روسیه را سر جای خود خواهد نشاند و پیچی در کار نخواهد بود. برخی حتی پیش‌بینی می‌کردند که رژیم صهیونیستی یا چین بزودی واسطه می‌شوند و جنگ تمام می‌شود. اتفاقاً صهیونیست‌ها همان زمان خواستند که میانجی باشند، هرچند جنگ در هر نقطه از جهان را به سود خود می‌دانند زیرا دست‌کم جنگ‌طلبی خودشان را با آن توجیه می‌کنند. این درحالی بود که رهبر انقلاب قبل از آن در دهم اسفند و پنج روز پس از آغاز جنگ صریحاً با اشاره به بحران اوکراین و تأکید بر اینکه «امریکا، اوکراین را به این نقطه کشاند»، گفتند که «ما در اوکراین طرفدار توقف و خاتمه جنگ هستیم» و «ما با جنگ و تخریب در هر جای دنیا مخالفیم». مسئله روشن بود تا جایی که حتی برخی امریکوفیل‌های وطنی دلایل متعدد بحران اوکراین را فهرست کردند و یکی را «زیاده‌خواهی ناتو» دانستند. 


«پیچ تاریخی» در سخن رهبری، اما حدود چهار دهه سابقه داشت. هرکس با آن سابقه آشنا بود می‌دانست که منظور ایشان از پیچ تاریخی رخداد‌هایی به نفع حقیقت اسلام و تضعیف جبهه غرب است. ایشان در سال ۷۰ با طرح این نکته که پیچ‌های تاریخی را هوشمندان از دور متوجه آن می‌شوند، گفتند: «یکی از پیچ‌های مهم حرکت تاریخ، در زمان من و شما دارد طی می‌شود. پیچ‌های تاریخ، در طول سال‌های متمادی طی می‌شود. گاهی عمر یک نسل یا دو نسل، در تاریخ یک لحظه است. ما در یکی از همان پیچ‌های عمده و در یکی از همان نقاط عطفیم».
رهبر انقلاب از آن تاریخ تقریباً بیشتر سال‌ها به مسئله پیچ تاریخی پیش‌روی ملت ایران اشاره کردند و در همه‌حال منظورشان تضعیف جبهه غرب بود و اینکه در جبهه غرب این‌بار خبر‌های دیگری است. این نکته که پس از بحران اوکراین در اشاره به پیچ تاریخی می‌گویند «که گمان آن رفته بود» تصریحی بر سابقه آن در سخنان ایشان و موضوع روشن آن است. 
اکنون وضعیت اوکراین چیست و امریکادوستان و اروپاگرایان وطنی در آغاز این جنگ درباره آن، چه فکری می‌کردند. اوکراین دارد سرزمین خود را واگذار می‌کند. از ادعا و مطالبه خود برای پیوستن به ناتو دست می‌کشد و تخفیف‌های دیگری را هم می‌پذیرد. نباید از این مطلب به آسانی گذشت. روسیه یک کشور اوراسیایی است و با آنکه سه‌چهارم جمعیت روسیه در بخش اروپایی زندگی می‌کنند و تاریخ، فرهنگ و زبان اروپایی دارند و بخش مهمی از تمدن اروپاست، اتحادیه اروپا به بهانه‌هایی از جمله تمرکز قدرت در ریاست‌جمهوری و رفتار‌های امنیتی، به روسیه مانند یک کشور و تمدن غیراروپایی می‌نگرد. البته روس‌ها هیچ‌گاه نامزد رسمی عضویت در اتحادیه اروپا نبوده‌اند، اما در ۲۰۲۲ عملاً عضویت روسیه در شورای اروپا هم لغو و از بسیاری سازوکار‌های اروپایی اخراج شد. روسیه در سه دهه پیش یک فروپاشی بزرگ داشت و از کل اتحادیه جماهیر فقط روسیه ماند. اقتصادش اکنون در بهترین حالت رده نهم جهان است. از منظر نظامی هم اگر سلاح هسته‌ای را کنار بگذاریم با امریکا قابل‌مقایسه نیست و بسیار ضعیف‌تر است. همه‌چیز روی کاغذ باید پایان جنگ را به نفع اروپا و امریکا رقم می‌زد، اما برعکس شده است زیرا از توان غرب خارج است و نمی‌تواند بهایی را بپردازد که شکست کامل روسیه نیاز دارد و نهایتاً به «مدیریت خسارت» رسیده است. همین سقف محدود اراده سیاسی مبتنی بر شواهد واقعی جهان، دست بالا را به روسیه داده است تا جایی که جبهه غرب قدرتش را از دست می‌دهد و کارش به واگذاری خاک می‌رسد. این یعنی پیچ تاریخی.  | سردبیر