روزنامه جوان
1404/09/30
مشکل بازتولید فرهنگی در ایران امروز
فرهنگبهمثابه عنصرحیاتبخش زندگی انسان نقش تعیینکنندهای در پویایی حیات انسانی دارد، به گونهای که حتی بقای بلندمدت حکومتها وابسته به تداوم فرهنگی است. براین اساس، در همه حکومتها تلاش میشود که ارزشهای فرهنگی با دقت به نسلهای جدید منتقل شود. با وجود این، یک واقعیت مهم درباره ایران، وجود ضعفهایی در این زمینه است که سبب تفاوتهای نسلی نیز شده است. اگر با دقت به این پدیده توجه شود، ریشه آن به ضعف در جامعهپذیری (سیاسی) برمیگردد. درواقع، عوامل و منابع جامعهپذیری در ایران نتوانستهاند ارزشها، هنجارها و رفتار پذیرفتنی را بهصورت تام و تمام از نسل اول انقلاب به نسلهای بعدی منتقل کنند.در آسیب شناسی این موضوع میتوان به غلبه نهاد اقتصاد در جامعه که کارکرد سایر نهادها را به شیوههای مختلف متأثر ساخته است، کالایی (بازاری) شدن روابط اجتماعی و بسط مناسبات کالایی در تار و پود جامعه ایران، منازعات سیاسی که سبب تردید در منزلت برخی ارزشها و هنجارها شده است، بسط امواج جهانیسازی در ایران، تغییرات دموگرافیک (جمعیتی) که رشد جمعیت جوان کشور گویای آن است، تغییر نسبی در مراجع فکری - فرهنگی جامعه، جنگ شناختی سازماندهی شده جبهه دشمنان علیه فرهنگ اسلامی ایرانی و... اشاره کرد. یک عامل مهم دیگر در این زمینه، ضعف دستگاهها و نهادهای مسئول در حوزه فرهنگ است که قابلیت سازواری با شرایط متغیر را ندارند. درواقع، دستگاههای فرهنگی نیز در مقابل تغییرات پرسرعت جامعه و جنگ شناختی دشمنان قادر نبودهاند تا طرح و برنامهای ارائه کنند که در خلال آن بتوانند پاسخ معتبری به مطالبات جامعه ارائه کنند و جنگ شناختی دشمن علیه ارزشهای متعالی جامعه ایران را نیز خنثی کنند.
اتفاقاً ذخایر معرفتی و فرهنگی جامعه مملو از نقاط درخشان و ارزشهای والایی است که اتکا به آنها و بهرهبرداری هنرمندانه از آنها میتواند معضل تداوم فرهنگی در جامعه ایران را بهخوبی حلورفع کند. بهعنوان مثال، یکی از مهمترین این حوزهها فرهنگ دفاع مقدس است که بدون شک در مقایسه با دهههای گذشته، ضروت توجه به آن روزافزون است. به عبارتی، در مقابل هجمه همهجانبه دشمنان علیه ایران اسلامی، ارزشهای متعالی، چون ارزشهای دفاع مقدس و انگیزههای آن دوران میتواند عنصری موازنهساز باشد تا با وجود همه دشواریها، حرکت در مسیر اسلام، انقلاب و تحقق ایران قوی در کشور متوقف نشود؛ زیرا این ارزشها در تربیت انسانهای مقاوم و تابآور نقش تعیینکننده دارند. درواقع، در برابر هجمه فرهنگی - ارزشی یا شناختی - روانی دشمن، باید با شیوههای مناسب به تقویت استحکام فکری، روانی و روحی جامعه اندیشید که اتکا به ارزشهای والای دفاع مقدس میتواند تأمینکننده این مقصود باشد. علاوه بر این، همانگونه که اشاره شد، جامعه ایران متکی بر پیشینه با عظمت خود دارای ارزشها و نقاط درخشان دیگری نیز میباشد که در برابر تلاطمات فرهنگی ناشی از هجوم فرهنگهای غیربومی که اتفاقاً به صورت سازماندهی شده در دستورکار قرار دارد، با اتکا به آنها میتواند تداوم فرهنگی خود را حفظ کند. نکته مهم در این زمینه، کیفیت آثاری است که باید در این زمینه تولید شود که حتماً با دشواریهایی مواجه است و بنابراین، نیازمند نگاه کارشناسانه و دقیق، پیگیری بیوقفه، دقت در درک اقتضائات نوین جامعه و به ویژه اتکا و اعتماد به ظرفیتهای جوانان میباشد.
نکته پایانی در این زمینه آن است که در دوره معاصر، بهسبب پیشینه درخشان فرهنگی و تمدنی، استعمارگران هیچگاه نتوانستند بهصورت مستقیم بر ایران مسلط شوند و در برهه کنونی نیز هیچگاه نخواهند توانست بر ایران مسلط شوند؛ مگر آنکه جامعه ایران را گرفتار استحاله هویتی کنند. بنابراین، بازدارندگی در برابر تهاجم دشمنان و تحقق ایران قوی، ایجاب میکند که علاوه بر اقداماتی که در حوزههای علمی، دفاعی، اقتصادی و... انجام میشود، تقویت استحکام فرهنگی جامعه هم بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.
پربازدیدترینهای روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
مشکل بازتولید فرهنگی در ایران امروز
«ایرانمرد» شعار ششمین سالگرد شهادت حاج قاسم
گرانی دارو بیماران را مریضتر کرد
دلیل عملیات تأخیری امریکا علیه داعش در سوریه
جوانان امریکایی در حال ضد اسرائیلی شدن هستند
این عدالت مدنظر قانون اساسی نیست
شیرتنظیم قیمت لبنیات به سمت مردم میچرخد
خالق بسیاری از آثار هنری حوزه زنان آقایان هستند!
هزینه سنگین نادیده گرفتن هشدارها
قحطسال عدالت
شیخ بلاگر
میگفت اگر من نروم چه کسی از وطن دفاع کند؟!