روزنامه اعتماد
1404/10/07
قربانيان آبهاي مديترانه
مرگ مهاجران در مسيرهاي مهاجرتي به اروپا طي سالهاي گذشته به يكي از بحرانها جدي درياي مديترانه تبديل شده است. در روزهاي اخير غرق شدن يك قايق مهاجرت غيرقانوني در جنوب جزيره «كرت» واقع در يونان كه منجر به مرگ و ناپديد شدن ۲۷ جوان مصري به همراه ۷ نفر از مليتهاي ديگر شد، يكبار نشان داد مهاجرت غيرقانوني اتباع ساير كشورها همچنان قربانيان زيادي در مديترانه دارد. اين قايقِ حامل مهاجران غيرقانوني كه هفتم دسامبر به مقصد يونان حركت كرده حامل ۳۴ مهاجر غيرقانوني از مليتهاي مختلف بوده است. در ماه ژوئيه گذشته نيز ۱۳ مصري در اثر غرق شدن يك قايق مهاجرتي در سواحل ليبي كه در مسير خود به سمت سواحل يونان بود جان خود را از دست دادند.مهاجران در پي تعقيبشدن توسط گارد ساحلي كشورهاي يونان يا ايتاليا بهطور معمول مجبور به ترك قايقها در نزديكي ساحل ميشوند. آنها يا بهدليل ترس از گير كردن قايق در ساحل، يا بهدليل تمايل به فرار از گشتي كه ممكن است آنها را بازداشت كنند، با حوادث مختلفي و بعضا مرگباري روبهرو ميشوند. تعقيب و گريزهاي پرسرعت نيز براي جلوگيري از ورود مهاجرين بسيار شايع است و بهطور معمول منجر به آسيب به قايقهاي حامل مهاجران ميشود.
حادثه اخير تنها چند روز پس از غرقشدن ۱۸ مهاجر در سواحل جنوبي جزيره «كرِت» رخ داد. قايقي كه آنها در آن سفر ميكردند، ۱۸ مهاجر جانباخته و ۲ بازمانده در وضعيت بحراني پيدا شدند. مقامات محلي يوناني مدعياند قربانيان بر اثر افت شديد دماي بدن جان باختهاند.
از ابتداي سال ۲۰۲۵ تا ۷ دسامبر مرگ ۲۸۵ مهاجر در مديترانه شرقي ثبت شده است. ۱۸۶ مورد از اين مرگها مربوط به غرق شدن، ۹۸ مورد مرگهاي ناشناخته و يكي مرگ تصادفي طبقهبندي شده است. در مجموع ۱۴ كودك مهاجر از ابتداي سال ۲۰۲۵ در اين منطقه جان خود را از دست دادهاند.
مسير دريايي شرقي مديترانه، بهويژه به سمت جزاير يوناني مانند «ساموس، لسبوس و رودس» يكي از خطرناكترين راههاي مهاجرت به اروپا است. براساس آمارها، از سال ۲۰۱۵ تاكنون بيش از ۳ هزار و ۴۰۰ مهاجر و پناهجو در اين مسير جان خود را از دست دادهاند. اين مرگها نه تنها نتيجه قايقهاي ناامن و نقش قاچاقچيان است، بلكه بهطور مستقيم با سياستهاي ضدمهاجرتي اتحاديه اروپا و يونان مرتبط است.
گارد ساحلي يونان و آژانس فرانتكس (آژانس اروپايي مديريت همكاري عملياتي در مرزهاي خارجي) با بودجه هنگفت اتحاديه اروپا، بهطور معمول متهم به استفاده از استراتژي هستند كه مرگ را به عنوان ابزار بازدارندگي استفاده ميكند. غرق كشتي «آدريانا» در سواحل يونان در ژوئن ۲۰۲۳ با بيش از ۶۵۰ كشته، نمونه بارزي از استفاده از اين سياست است. مهاجريني كه از مرگ نجات پيدا كردند مدعي شدند گارد ساحلي يونان در حين يدككشي، كشتي را واژگون كرده است. دادستاني يونان نيز بهتازگي رييس گارد ساحلي و ۳ افسر را به اتهام قتل غيرعمد تحت تعقيب قرار داد كه نشاندهنده فشارهاي بينالمللي است.
كشورهاي اروپايي براي مقابله با اين پديده دايما در حال رايزني هستند. «الكساندر دوبرينت» وزير كشور آلمان اخيرا از توافق سه كشور ايتاليا، يونان و آلمان در مورد بازگشت برخي پناهندگان رايزني كرده و اعلام كرد كه اين توافق از ژوئن 2026 لازمالاجرا خواهد بود. ايتاليا و يونان توافق كردهاند كه آن دسته از پناهندگاني را كه طبق مقررات دوبلين مسوول پذيرش آنها بودهاند، از آلمان بازگردانند.
سالهاست كه يونان و ايتاليا از پذيرش مهاجران از آلمان، با وجود اينكه در آن كشورها ثبتنام شده بودند، خودداري ميكنند. طبق قانون دوبلين، كشورهاي اتحاديه اروپا كه پناهندگان براي اولينبار در آن ثبتنام شدهاند، موظف به پذيرش آنها هستند. با اين حال، بسياري از مهاجران از دو كشور سفر خود را به آلمان ادامه دادند و در آنجا درخواست پناهندگي دادند. نزديك به 100 هزار پناهجو فقط از يونان بين سالهاي 2020 تا آوريل امسال به آلمان مهاجرت كردهاند. اخراجها اغلب به دليل احكام دادگاه با شكست مواجه شدهاند. در ازاي بازگرداندن اين مهاجران قرار است كشورهاي واقع در مرزهاي خارجي اتحاديه اروپا از برخي مسووليتها رهايي يابند.
توافق اعلام شده بخشي از مقررات جديدي است كه وزراي كشور اتحاديه اروپا بر سر آن توافق كردهاند. پس از ماهها مذاكره، آنها بر سر تشديد قابل توجه سياست مشترك پناهندگي خود به توافق رسيدند. بخشي از اين توافق، سازوكار موسوم به همبستگي است. پس از اجرايي شدن آن، آلمان در ابتدا ديگر ملزم به پذيرش پناهندگان از ساير كشورهاي اتحاديه اروپا نخواهد بود. براي آلمان، اين بدان معناست كه نه حمايت مالي ارايه خواهد كرد و نه مجبور به ثبت هيچ ورودي خواهد بود.
در اين سازوكار همبستگي كشورهاي اتحاديه اروپا با فشار مهاجرتي بالا، مانند ايتاليا يا يونان، ميتوانند پناهندگان را به ساير كشورهاي اتحاديه اروپا منتقل كنند. طبق اين آييننامه، آلمان در واقع يا باید پناهندگان را بپذيرد يا براي هر پناهندهاي كه نميپذيرد، 20000 يورو به كشورهاي مورد نظر بپردازد. با اين حال، اين آييننامه اقدامات جبراني مختلفي را نيز پيشبيني ميكند.
در ژوئن 2024، اتحاديه اروپا اصلاحاتي در سيستم مشترك پناهندگي اروپا تصويب كرد كه كشورهاي عضو تا ژوئن 2026 بايد آن را اجرا ميكردند. در ماه آوريل نيز كميسيون اروپا اعلام كرد كه در اجرايي كردن بخشهايي از اين اصلاحات تسريع كرده تا كشورهاي عضو بتوانند روند رسيدگي به درخواستهاي پناهندگي را سرعت بيشتري ببخشند.
پربازدیدترینهای روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
بیضایی درغربت از دنیا رفت
ايران پرچم مقابله با نظام سلطه را برافراشته است
مخالفت با استيضاح
آموزش و تربيت «وابستگان مطبوعاتي» درموسسه عاليحرفهاي مطبوعات و روابط عمومي
بينالملل غيرليبرال!
سياست جمعيتي، بدون فهم زندگي، به بنبست ميرسد
الفبای مهر وقتی مدرسه تاریخ مینویسد
ديپلماسي امام خميني نامه به رهبران (۴)
ناكارآمدي استراتژي جنگ بيانيهها
سهم فراموش شده دریا
چرا ايران به ديپلماسي استاني نياز دارد؟
سواد زندگي
شب یلدا: نبرد نمادین نور و تاریکی در آیینی کهن
قربانيان آبهاي مديترانه
پدر قنات كاشف بنه
سياست جمعيتي، بدون فهم زندگي، به بنبست ميرسد
الفبای مهر؛ وقتی مدرسه تاریخ مینویسد
ديپلماسي امام خميني، نامه به رهبران (۴)
بيضايي هنرمندي برگونه اساطير
بیضایی درغربت از دنیا رفت