تولید ملی در محاصره قاچاق و استوک
گروه صنعت و تجارت: «بیش از ۶۰ درصد ظرفیت بازار پوشاک ایران در اختیار کالای قاچاق است؛ موضوعی که توان رقابت را از تولیدکنندگان داخلی گرفته و بسیاری از واحدهای تولیدی را در آستانه تعطیلی قرار داده است.» این هشدار جدی را مجید افتخاری، عضو اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک ایران، در نشست خبری نمایشگاه ایرانمد مطرح کرد. او با اشاره به اینکه قاچاق پوشاک بهصورت گسترده و با شیوههای جدید وارد کشور میشود، تأکید کرد که ستاد مبارزه با قاچاق کالا عملکردی منفعلانه داشته و عملاً متولی این حوزه ترک فعل کرده است. افتخاری افزود: «پوشاک قاچاق استوک بهراحتی و در حجم بالا وارد کشور میشود و تولید داخل مجبور است با کالایی رقابت کند که هیچیک از هزینههای تولید رسمی را نمیپردازد.»
به گزارش «تجارت»، این آمار تکاندهنده نشان میدهد که بیش از نیمی از بازار پوشاک کشور از مسیرهای غیررسمی و قاچاق تأمین میشود؛ رقمی که نهتنها بیانگر ضعف سیاستهای نظارتی و حمایتی دولت است، بلکه زنگ خطری جدی برای آینده صنعت پوشاک ایران محسوب میشود. وقتی تولیدکننده داخلی باید با کالایی رقابت کند که بدون پرداخت مالیات، بیمه، هزینه انرژی و استانداردهای تولید وارد بازار میشود، طبیعی است که توان ادامه فعالیت را از دست بدهد. نتیجه این روند، تعطیلی کارخانهها، بیکاری کارگران و کاهش سهم تولید ملی در یکی از صنایع پرظرفیت کشور خواهد بود.
حال و روز آشفته بازار و صنعت پوشاک ایران
بازار پوشاک ایران در سالهای اخیر با بحرانی عمیق دستوپنجه نرم میکند. رکود گسترده، کاهش قدرت خرید خانوارها و ورود بیرویه پوشاک قاچاق، شرایطی را رقم زده که بسیاری از واحدهای تولیدی داخلی توان ادامه فعالیت ندارند. فروشگاهداران از کاهش شدید تقاضا خبر میدهند و تولیدکنندگان نیز با انبوهی از هزینههای سربار، از جمله مالیات، بیمه و انرژی، مواجهاند. در چنین فضایی، پوشاک قاچاق با قیمتهای پایینتر و بدون پرداخت هزینههای قانونی، سهم بزرگی از بازار را تصاحب کرده و عرصه را بر تولید رسمی تنگ کرده است. یکی از مشکلات اصلی صنعت پوشاک، افزایش هزینههای تولید است. قطعیهای مکرر برق و گاز، تولیدکنندگان را مجبور به استفاده از ژنراتور کرده که این موضوع بهای تمامشده کالا را بهطور جدی بالا برده است. علاوه بر این، افزایش نرخ اجاره مغازهها و هزینههای فروشگاهداری، فشار مضاعفی بر فعالان این حوزه وارد کرده است. بسیاری از تولیدکنندگان و فروشندگان کوچک، توان تحمل این شرایط را ندارند و ناچار به تعطیلی یا کاهش فعالیت شدهاند. این روند نهتنها به کاهش اشتغال در صنعت پوشاک منجر شده، بلکه زنجیره تأمین مواد اولیه و خدمات وابسته را نیز تحت تأثیر قرار داده است.
تأثیرات مخرب قاچاق بر صنعت پوشاک داخلی
قاچاق پوشاک، نهتنها بازار رسمی را از رونق انداخته، بلکه بنیانهای اقتصادی صنعت داخلی را نیز متزلزل کرده است. تولیدکنندگان ایرانی مجبورند با کالاهایی رقابت کنند که بدون پرداخت مالیات، بیمه، هزینه انرژی و رعایت استانداردهای تولید وارد کشور میشوند. این شرایط باعث شده قیمت تمامشده پوشاک داخلی بهمراتب بالاتر از نمونههای قاچاق باشد و مصرفکننده، بهدلیل فشار اقتصادی، ترجیح دهد کالای ارزانتر قاچاق را خریداری کند. در نتیجه، چرخه تولید رسمی با کاهش فروش و زیانهای سنگین مواجه شده و بسیاری از واحدهای تولیدی به تعطیلی کشانده شدهاند.
تورم، افزایش نرخ ارز و آشفتگی صنعت پوشاک
تورم افسارگسیخته و افزایش مداوم نرخ ارز، صنعت پوشاک ایران را بیش از پیش در تنگنا قرار داده است. در شرایطی که قیمت مواد اولیه، هزینه انرژی و اجارهبها روزبهروز بالا میرود، تولیدکنندگان داخلی توان مدیریت هزینهها را از دست دادهاند. افزایش نرخ ارز باعث شده واردات مواد اولیه و ماشینآلات تولیدی با هزینههای چندبرابری انجام شود و همین موضوع قیمت تمامشده پوشاک داخلی را بهشدت افزایش داده است. در نتیجه، تولیدکننده ایرانی نهتنها توان رقابت با پوشاک قاچاق ارزانقیمت را ندارد، بلکه حتی در بازار داخلی نیز با کاهش شدید تقاضا مواجه است.
از سوی دیگر، فشار تورمی بر معیشت خانوارها باعث شده پوشاک از اولویت سبد مصرفی خارج شود. بسیاری از خانوادهها بهدلیل کاهش قدرت خرید، تنها به تأمین نیازهای ضروری بسنده میکنند و خرید پوشاک را به حداقل رساندهاند. این تغییر رفتار مصرفی، همراه با حضور گسترده پوشاک قاچاق، رکود بازار داخلی را تشدید کرده است. مصرفکنندهای که توان خرید ندارد، بهطور طبیعی به سمت کالاهای ارزانتر قاچاق سوق پیدا میکند و همین امر چرخه تولید رسمی را بیش از پیش تضعیف میکند.