بزرگترین قرارداد وام خارجی ایران به ارزش ۸ میلیارد یورو امضا شد صدور چک کره ای ها با اعتبار برجام

طی روزهای گذشته قرارداد بزرگترین وام خارجی پسابرجام با حضور معاون وزیر اقتصاد و مدیر اگزیم بانک کره جنوبی به ارزش تقریبی بیش از ۸ میلیارد یورو در سئول به امضا رسید. این قرارداد
می تواند به عنوان یک اتفاق از جنبه های مثبت به طور کلی و البته خطراتی نیز برای اقتصاد کشور باشد. با این حال باید گفت این قرارداد نقطه عطفی برای اقتصاد کشور بعد از برجام است. قراردادی که 12 بانک ایرانی طرف قرارداد استفاده از این وام خواهند بود و مبلغ وام مورد اشاره بیش از ۸ میلیارد یورو (معادل حدود ۱۰ میلیارد دلار) است که بخش دولتی و خصوصی هر دو می‌توانند از این خط اعتباری در کلیه پروژه هایی که شرایط استفاده از
وام های خارجی را داشته باشند، استفاده کنند. به نظر
می رسد این قراداد نه تنها می تواند به گسترش روابط بین دو کشور کمک کند حتی پیامی نیز برای سایر کشورها برای گسترش روابط اقتصادی خود با ایران است.


با این حال کارشناسان اقتصادی بر این باوراند که تا جزئیات این قرارداد معلوم نشود نمی‌توان در مورد منافع آن اظهار نظر قطعی کرد. میثم رادپور کارشناس مسائل اقتصادی در این خصوص به «ابتکار» می گوید: «هرچند در کلیت ماجرا این خط اعتباری می‌تواند برای اقتصاد کشور اهمیت فراوانی داشته باشد اما سوالاتی در مورد جزئیات این قرارداد مطرح می شود که با روشن شدن آن می‌توان در خصوص این موضوع اظهار نظر کرد. وی در ادامه می‌افزاید: باید دید بانک کره‌ای چه تمهیداتی را برای خود در صورت بازگشت به شرایط تحریم ( اسنپ بک) تدارک دیده و با چه نرخی حاضر شده ریسکهای غیرتجاری همکاری با ایران را بپذیرد. از طرفی با چه شرایطی پول از حساب اگزیم بانک به حسابهای دیگر منتقل خواهد شد و چه محدودیت‌هایی در استفاده از این خط اعتباری وجود دارد؟ این کارشناس اقتصادی تصریح می کند: باید دید در این قرارداد الزامی وجود دارد که این پول باید در کره جنوبی خرج شود و آیا می توانیم از این پول در جهت خرید کالاهای سرمایه ای بزرگ‌مقیاس استفاده کنیم؟» سوالات کارشناسان هرچند در آینده پاسخ داده خواهد شد اما ولی الله سیف رئیس بانک مرکزی ایران معتقد است این قرارداد نشانه ای از بازگشت اعتماد جهانی به ایران است. او در یادداشتی افزوده است:قراردادهای تامین مالی بلند مدت، نه تنها از جهت آثار مستقیمی که در اجرای پروژه‌های عمرانی و تولیدی کشور و ایجاد اشتغال در کشور می‌گذارند اهمیت دارند، بلکه از بعد مالی و بانکی نیز، نمایانگر تمایل کشورها به برقراری روابط بلند‌مدت بانکی و نشانه اعتماد بالا میان نظام مالی دو کشور هستند. گام‌هایی که در سالهای گذشته توسط دولت، یکی پس از دیگری برای گسترش روابط بین‌المللی و اصلاح وضعیت اقتصادی برداشته شد، اگرچه بعضاً با سختی‌ها و ناهمواری‌هایی مواجه بود،‌ اما اکنون به نحو پیوسته‌ای شاهد به ثمر نشستن این تلاش‌ها هستیم و ان شا‌الله این حرکت‌ در آینده نیز تداوم خواهد یافت.»
همچنین مدیر اجرایی اگزیم بانک کره جنوبی نیز طی سخنانی ضمن تشکر از تلاشهای سازمان سرمایه گذاری و همکاریهای بانک مرکزی و سیستم بانکی ایران امضا و اجرایی شدن این قرارداد را گام مهمی در توسعه روابط اقتصادی دو کشور مبتنی بر تامین منافع مشترک دانست. چانگ تصریح کرد: پروژه های متعددی با تایید بانک مرکزی و سازمان سرمایه گذاری ایران
می توانند از این خط اعتباری بهره مند شوند.
بازگشت اعتبار جهانی روی تیغ دو لبه
هرچند گفته های مدیر اگزیم بانک و محمد خزاعی رئیس سازمان سرمایه گذاری خارجی ایران نشان از یک قرارداد متعادل برای منافع هر دو کشور را نوید می‌دهد اما کارشناسان معتقدند تا معلوم نشدن جزئیات نمی‌توان در این خصوص اظهار نظری کرد. مسعود دانشمند اقتصاددان در گفت و گو با «ابتکار» می‌گوید: باید جزئیات خط اعتباری 8 میلیارد یورویی مورد توافق ایران و کره‌جنوبی مشخص شود که برای واردکنندگان و یا صادرکنندگان ما در نظر گرفته شده است. باید دید این توافق چه تاثیری بر تولید و کسب و کار ما خواهد داشت. اگر برای این باشد که از کره جنس وارد کنیم و آن‌ها محصولات خود را در ایران به فروش برسانند تاثیری بر اقتصاد ایران نخواهد داشت. وی می‌افزاید: اما اگر نیمی از آن برای صادرات کالا به کره جنوبی و نیمی برای واردات باشد تعادل منافع برقرار می‌شود که ما نیز فرصتی برای افزایش صادرات خواهیم داشت. دانشمند تصریح می کند: ما به عنوان کارشناس اقتصادی وجه تبلیغاتی این قرارداد را نمی‌بینیم بلکه به جزئیات آن توجه می‌کنیم که این خط اعتباری برای چه کالاهایی است و نحوه بازپرداخت آن به چه صورت خواهد بود.
وی می افزاید: به لحاظ تبلیغاتی و کلی این موضوع می‌تواند برای سایر کشورها نیز اثر مثبت و تشویقی داشته باشد که چنین قراردادی را با ایران داشته باشند. اما آثار آن بر رونق تولید، با بررسی جزئیات این قرارداد قضاوت خواهد شد.
این اقتصاددان تاکید می کند: در حال حاضر کالاهایی مانند آهن، مس، محصولات پتروشیمی، محصولات کشاورزی و فرآورده های ساختمانی را به کشور کره جنوبی صادر
می کنیم و این کالاها باید در این قرارداد دیده شده باشد. مشکل اصلی ما در شرایط فعلی این است که نظام بانکی درستی نداریم و صادرکنندگان باید خود هزینه کنند تا بعد منابع را دریافت کنند. این خط اعتباری می تواند به صادر کنندگان ما کمک کند. محصولات کره ای در بازار ایران به راحتی فروخته می شود و نیازی به خط اعتباری ندارد.
جلوی خطر فساد در این قرارداد گرفته شود
تجربه قراردادهای دولتی در کشور ما و سایر کشورهای کمتر توسعه یافته نشان می دهد این اعتبارات خارجی می تواند طعمه رانت و امضاها طلای قرار گیرد به گونه ای که استفاده از این اعتبارات منوط به تایید یک یا چند نفر خاص قرار گیرد. موضوعی که در کشور ما و در مواردی تجربه شده است. موضوعی که می‌تواند این قراداد را نیز تحت الشعاع خود قرار دهد. مسعود دانشمند در این خصوص می‌گوید: «به هر حال فساد اداری در نتیجه عدم شفافیت در اقتصاد کشور است و برای واردات و صادرات کالا امضای طلایی وجود دارد. راه حل هم این است که اقتصاد به سمت خصوصی رود و کسی نتواند ایجاد رانت کند. بنابراین تا زمانی که این اعتبارات توسط دولت توزیع می شود فساد، رانت و امضای طلایی هم گریزناپذیر است. و این ریسک به طور قطع برای هر قراردادی وجود دارد. در هر حال تا اقتصاد به سمت غیر دولتی شدن گام بر ندارد، خطر فساد برای اقتصاد کشور باقی خواهد ماند.»