روزنامه ابتکار
1396/06/04
محمدجواد ظریف: برجام گچ را از پای ایران باز کرد
تصور ما از شرایط بین المللی باید تغییر کند، قطعنامه های شورای امنیت نه کاغذ پاره است و نه همه چیزمحمدجواد ظریف وزیر خارجه کشورمان طی گفت و گویی تفضیلی درباره سفر نیکی هیلی نماینده دائم آمریکا در سازمان ملل به وین و برخی نگرانیها نسبت به اعمال فشار و فضا سازی علیه ایران در آژانس بینالمللی انرژی اتمی با تاکید بر اینکه هرگونه اقدامی از سوی ایالات متحده برای اعمال فشار به آژانس نقض برجام و نقض استقلال آژانس است"تصریح کرد: ما اطمینان داریم آژانس با علم به مقرراتی که به طور کلی بر رفتار آژانس به عنوان یک نهاد فنی بینالمللی حاکم است و با توجه به مفاد برجام و روشهایی که برای نحوه نظارت بر پایبندی ایران در چارچوب برجام و کمیسیون مشترک برجام مشخص شده است، حتما اجازه نخواهد داد با این اقدام سفیر آمریکا استقلال و موقعیتش در صحنه بینالمللی و در رابطه با اجرای برجام زیر سوال برود.
برجام به معاونت اقتصادی معنا داد
وی همچنین در مورد ارتباط برجام با تغییر ساختار در وزارت خارجه و تشکیل معاونت اقتصادی، توضیح داد: کاری که برجام کرد، این بود که به شکلگیری معاونت اقتصادی در وزارت خارجه معنا داد. برجام موانعی که بر سر راه روابط اقتصادی وجود داشت، مرتفع کرد و حالا وقتش است که از این فضای موجود استفاده شود. این در حالی است که قبل از برجام این وضع نبود و به شکل دیگری از کار نیاز بود. اگر بخواهیم برجام را حفظ کنیم نیاز داریم تا روابط اقتصادی بین ایران و سایر کشورها را تقویت کنیم چراکه این روند باعث میشود مردم اطمینان یابند که از منافع برجام منتفع میشوند.
ظریف با تاکید بر اینکه "برجام گچ را از پای ایران باز کرد" افزود: اینکه بتوانیم پس از باز کردن گچ از پا، قهرمان دو میدانی شویم به خیلی از عوامل دیگر نیاز دارد. به خاطر مخالفتهای داخلی از همان ماه ابتدای اجرایی شدن برجام به ویژه منتقدان توقع شقالقمر از برجام داشتند که بخشی از این توقعات سیاسی بود، البته در همان زمان با بدعهدیهای آمریکا نیز مواجه بودیم. نه برجام قرار بود به ما فوتبال یاد بدهد، نه معاونت اقتصادی. همه اینها قرار است زمینه آن را فراهم کنند که فوتبالیستهای ما بهتر بازی کنند. بخش خصوصی ایران که بسیار توانمند است از جمله در حوزه صادرات خدمات فنی و مهندسی و علوم و فنآوریهای نو امکان حضور و بروز جدی در عرصه بینالملل دارند و باید کمک کنیم تا در این حوزهها اطلاعات و فضای لازم در اختیارشان قرار گیرد. در عین حال باید از رقابتهای غیرسازنده بخشهای خصوصی داخلیمان در کشورها و بازارهای خارجی شویم.
آمریکا دیگر برای متحدان قدیمیاش، قابل اعتماد نیست
به گزارش ایسنا، وزیر امور خارجه کشورمان در پاسخ به این پرسش که تهدید ترامپ به خروج از برجام که در هفتههای اخیر رنگ و بوی جدیتری به خود گرفته است را تا چه اندازه واقعی میدانید و فکر میکنید ترامپ از برجام در یکی دو ماه آینده خارج خواهد شد؟ گفت: نمیتوان در اینباره پیشبینی داشت، چراکه یکی از مبانی رفتار سیاسی ترامپ غیر قابل پیشبینی بودن اوست؛ البته شاید این رفتارش به عمد باشد و میخواهد غیر قابل پیشبینی به نظر آید. البته فکر میکنم کم کم نخبگان سیاسی آمریکا به این نتیجه رسیدهاند که نمیتوانند با جهان اینگونه تعامل کنند که دنیا نسبت به رفتار ایالات متحده همواره در اضطراب باشد. این روند باعث میشود دنیا یاد بگیرد نقش و میزان وابستگیاش به ایالات متحده را کم کند. امروز متحدان قدیمی آمریکا در اظهارات علنی اعلام میکنند که آمریکا متحد قابل اعتمادی برایشان نیست و این هزینه سنگینی برای ایالات متحده دارد.
انتخابهای ما محدود به برجام نیست
رییس دستگاه دیپلماسی با اشاره به اقدامات و فرصتهایی متقابلی که در اختیار ایران در واکنش به بدعهدهیهای آمریکا وجود دارد گفت: سیاست هوشمندانه ما باید این باشد که در حرف و عمل نشان دهیم، انتخابهای ما محدود به برجام نیست و برجام تنها انتخاب ما نیست. ما انتخابهای دیگری هم داریم. ما این مساله را در خود برجام هم دیدهایم، این طور نیست تازه به این صرافت افتاده باشیم که نیاز است انتخابهای دیگری هم به جز برجام داشته باشیم. بر اساس دستور مقام معظم رهبری در چارچوب نامه 9 مادهای، مصوبه مجلس شورای اسلامی که همزمان با تصویب برجام اعلام شد و نیز در متن برجام این انتخابها دیده شده است. از این رو باید بگویم که ما از ابتدا با چشم باز نگاه کردیم و این امکانات را در خود برجام دیدیم تا زندانی رفتارهای آمریکا در آینده نباشیم.
انزوا، هزینه لغو برجام از سوی آمریکا
وی در پاسخ به اینکه اگر آمریکا یک جانبه از برجام خارج شود واکنش ما چه خواهد بود؟ گفت: اگر آمریکا به سمت خروج یک طرفه از برجام پیش رود خود را در مقابل جامعه جهانی قرار داده است، در حالی که همه ساختارهای نهادینه آمریکا به دولت کنونی نصیحت میکنند، اگر یک جانبه برجام را لغو کند، حتما هزینهاش برای آمریکا "انزوا" خواهد بود.
وی در ادامه تاکید کرد: آمریکا هیچ گاه نمیتواند مدعی شود که ایران نقض برجام کرده است و این همان سیاست هوشمندانه ایران است که ضمن حفظ همه انتخابهایش در پیش گرفت. همانطور که رییسجمهور در مجلس شورای اسلامی مطرح کردند، انتخابهای ما آنقدر زیاد است که در فرصت بسیار اندکی میتوانیم به شرایط بهتر از قبل در حوزه فنآوری برگردیم. اما این ترجیح ما نیست در عین حال که انتخاب این گزینه برای ایران محفوظ است و وجود دارد.
تصور ما از شرایط بین المللی باید تغییر کند
رییس دستگاه دیپلماسی کشورمان همچنین روز پنجشنبه با حضور در ششمین کارگاه آموزشی شبیه سازی شورای امنیت با محوریت کره شمالی که در موزه صلح پارک شهر برگزار شد با بیان اینکه باید بپذیریم قدرتهای معمول در دهههای ۷۰، ۸۰ و ۹۰ میلادی دیگر تعیین کننده به طور اخص نیستند و ابزارهای قدرت دیگری در اختیار داریم، افزود: این به معنای در افتادن با دنیا نیست، بلکه منظور این است که میتوانیم با استفاده از ابزارهای قدرت امروزی از جمله گفتمانسازی، مفهومسازی، اجماع سازی و... در آینده کشورمان و کشورهای در حال توسعه تاثیرگذار باشیم.
ظریف که سابقه حضور در جلسات شورای امنیت، مجمع عمومی و دیگر بخشهای سازمان ملل را در سالهای گذشته به عنوان نماینده دایم ایران در این سازمان داشته است، با اشاره به ابزار قدرت در گذشته اظهار کرد: در مقطعی از روابط بینالملل تنها ابزار قدرت که باعث نفوذ میشد قدرت نظامی بود. از سیاست قایقهای توپدار تا سیاستهایی که جنگ را به عنوان ابزار سیاست خارجی مشروع میشمرد. جنگ ابزار مشروع برای نفوذ بود. از آنجایی که قدرت در حوزه نظامی فقط خلاصه میشد اما به تدریج اقتصاد، فرهنگ، آموزش و مسائل دیگر به عنوان ابزارهای قدرت وارد صحنه شدند. در عین حال امروز همچنان برخی ابزارهای قدرت مقبول ماندهاند و آنها ابزارهای قدرت معنایی هستند. کشورهای و کنشگرانی که قدرت سنتی پایینی دارند از این ابزار قدرت معنایی برای تاثیرگذاری استفاده میکنند. این ابزارها همان استقلالخواهی، داشتن پیام و گفتمان در دنیا یا اجماعسازی است.
ظریف گفت: کاری که در این کارگاههای شبیهسازی شورای امنیت سازمان ملل میکنید این است که آمیزهای از قدرت یا همان قدرتهای سنتی را مورد بررسی قرار دهید. مثلاً در بحث کره شمالی، چین و آمریکا به دلیل قدرت نظامی که در اختیار دارند نقش بیشتری ایفا میکنند و این عامل قدرت را در مذاکراتی که در شبیهسازی انجام میدهید خواهید دید که حتماً نقش آمریکا و چین از سنگال و یا اتیوپی بیشتر است. با این حال امروز عامل دیگری برای قدرت مطرح است و آن اجماعسازی است که وارد شورای امنیت سازمان ملل هم شده است.
وزیر امور خارجه کشورمان گفت: کشورهای کوچکی مثل مالت و دماغه سبز در موضوعات بینالمللی در شورای امنیت نقش آفرین بودند اما نه برای قدرت نظامیشان بلکه به خاطر ایدهپردازی و دانش در یک حوزه خاص. مثلاً مالت در بحث حقوق دریاها نقشآفرین شد و دماغه سبز نیز به دلیل دانشی که در این بحث داشت یکی از مهمترین نقش آفرینها در حقوق دریاها است؛ بنابراین میبینید که این نوع از ابزارهای قدرت از کنفرانس عمومی یونسکو و مجمع عمومی به شورای امنیت رفته و در آنجا با ایدهپردازی، مفهومسازی و توانمندی در اجماعسازی قدرت ایجاد میکند.
وی با تاکید بر اینکه این ابزارها در بحث قدرتسازی مهم هستند، گفت: تصوری که ما از شرایط بینالمللی داریم باید تغییر کند و باید بدانیم قطعنامههای شورای امنیت نه همه چیز هستند و نه کاغذپاره. یکی از سفرای کشورها در سازمان ملل در زمانی که بنده در سازمان ملل بودم اینگونه میگفت که حقوق بینالملل جعبه ابزار ماست، هر وقت نیاز داشتیم از آن استفاده میکنیم. بنابراین حقوق بینالملل نمیتواند همه چیز باشد همانطور که قدرت نمیتواند همه چیز باشد.
ابزارهای قدرت دیگری نیز وجود دارند
وزیر امور خارجه کشورمان که سابقه حضور در مذاکرات مربوط به جنگ هشت ساله تحمیلی میان ایران و عراق را در سازمان ملل داشته است در ادامه بحث خود گفت: در جنگ تحمیلی علیه ایران از سلاح شیمیایی استفاده شد اما همه دنیا از صدام حمایت کردند و اجازه نمیدادند موضوع استفاده از سلاح شیمیایی علیه ایران در شورای امنیت سازمان ملل مطرح شود. فراموش نکنید و گول شعارها را نخورید. ما آنجام بودیم و دیدیم تا وقتی صدام به کویت حمله نکرده بود با وجود آنکه ۶ گزارش دبیرکل وقت سازمان ملل به صراحت میگفت که صدام علیه ایرانیها و شهروندان غیرنظامی از سلاح شیمیایی استفاده کرده است، اعضای شورای امنیت یک بیانیه و یا قطعنامه شورای امنیت که اسم عراق در آن باشد صادر نکردند.
و بهترین کاری که انجام دادند این بود که بگویند استفاده از سلاح شیمیایی علیه نیروهای ایرانی. این جمله به شکلی بود که انگار خودمان علیه خودمان از سلاح شیمیایی استفاده کردهایم. ایران هزینه مقابله با قدرت متصلب آن روز را پرداخته است. بنابراین آنچه مهم است این که بدانیم و به کار بگیریم که ابزارهای قدرت دیگری وجود دارد که میتوانیم از آنها به خوبی و با موفقیت استفاده کنیم. این به معنای در افتادن با دنیا نیست و رویکردی است که میتواند در آینده کشور ما و کشورهای در حال توسعه و منطقه به واسطه آن در تعاملات بینالمللی تاثیرگذار باشند.
سایر اخبار این روزنامه
محمدرضا تابش در گفت وگو با «ابتکار» :
مدعیان ضعف عملکرد فراکسیون امید شفاف و مصداقی صحبت کنند
فعالان سیاسی ورود نگاه جدید به عرصه مدیریت کلان کشور را بررسی کردند
سیاست ورزی غیرسیاسی
وزیر نفت :
اموال بابک زنجانی مشتری ندارد
محمدعلی وکیلی
وقتی سیاست لبخند بزند
آیا متولیان محیط زیست ایران دریافت خسارت ۳۰ میلیارد تومانی را به حفظ جنگلهای پیر هیرکانی ترجیح میدهند؟
«ابتکار» نقش حمل و نقل دریایی در تحقق اهداف اقتصادی را بررسی کرد
چهره آبی اقتصاد
بزرگترین قرارداد وام خارجی ایران به ارزش ۸ میلیارد یورو امضا شد
صدور چک کره ای ها با اعتبار برجام
دوحه سفیر خود را به تهران باز می گرداند
چرخش معنادار قطر در میان سردرگمی شیوخ عرب
چرا بخش بزرگی از افسانههای ایرانی هنوز مکتوب نشدهاند؟
روایت رشتههای ناپیدای اتصال دیروز و امروز
محمدجواد ظریف:
برجام گچ را از پای ایران باز کرد