چه عواملی در فروش آثار هنری تجسمی موثر‌اند؟ کاسبی هنری

در چند سال اخیر آثار هنری بسیار بیش‌تر از پیش مورد توجه قرار گرفته‌اند. بازارهای هنری مختلفی برای فروش آثار تجسمی برگزار می‌شود که از حراج تهران می‌توانیم به عنوان مطرح‌ترین آنها نام ببریم. در هر کدام از این بازارها آثار مختلفی به فروش می‌رسند. اما سوالی که در این میان مطرح می‌شود این است که این آثار به واسطه هنر و تکنیکی که در اثر به کار رفته مورد توج قرار گرفته است یا نام هنرمند خالق اثر دلیل استقبال خریداران بوده است؟
اسپانسر عامل فروش است
مهدی طالع‌نیا که از 25 سال پیش مشغول هنرآکادمیک بوده و 10 سالی است که به صورت تخصصی در حوزه نقاشی قهوه‌خانه‌ای فعالیت می‌کند، درباره دلیل توجه مخاطب به اثری هنری به «ابتکار» می‌گوید: آن چیزی که باعث استقبال از یک اثر می‌شود، نه خود اثر است و نه هنرمند. آنچه باعث فروش می‌‌شود کار گروهی‌ای است که از عناصر مختلفی مثل اثر هنری، هنرمند، اسپانسر، تبلیغات و مسائل دیگر تشکیل شده است. به همین دلیل نمی‌شود هنرمند را یک فاکتور کاملا مستقل در این حیطه در نظر گرفت. همه هنرمندان سعی می‌کنند کارشان کار خیلی بی‌نقص و کامل و حرفه‌ای باشد ولی بعد که کارها در معرض فروش قرار می‌گیرند می‌بینیم که هنرمندان منزوی می‌شوند چون متوجه می‌شوند که کیفیت کارشان در فروش تاثیر زیادی ندارد. فروش یک امر تجاری است. هنر ما چنین شکلی گرفته و به نوعی صنعتی و تجاری شده است. مهم‌ترین عامل در فروش در حال حاضر اسپانسر و تبلیغات است که این موضوع باعث تاسف است.
او درباره روند صاحب نام شدن هنرمند می‌گوید: صاحب نام شدن یک هنرمند حاصل همان کار کروهی و برنامه‌ریزی شده است. او یا خود آگاه یا ناخودآگاه در جریانی قرار می‌گیرد که روی آثارش تبلیغ می‌شود. گاهی یک هنرمند توانایی این را دارد که یک اسپانسر داشته باشد یا خودش اسپانسر خودش باشد. اگر بتواند این کار را بکند، طبیعی است که کارش را هم از گالری‌ها آغاز کند. اما اگر هنرمندان توانایی این کار را نداشته باشند، مثل ما نقاشان قهوه‌خانه‌ای، طبیعی است که کارشان از بازار، دلال و کف خیابان سر در می‌آورد. چقدر کارهای خوبی هستند که قبل از اینکه به جنبه‌‌های هنری کار یعنی گالری‌ها یا حراجی‌ها راه پیدا کنند، در کف بازار رسوب می‌کنند.


مارکت داشتن یا نداشتن
علی فرامرزی، نقاشی صاحب سبک است که آثارش در نمایشگاه‌های گروهی و انفرادی بسیاری شرکت داشته ‌است. این هنرمند نقاش همچنین برنده دو بورس نقاشان جوان و نیز بورس «آکادمی رم» در ایتالیا شده ‌است. او با بیان اینکه عوامل مختلفی در فروش آثار هنری موثر هستند، درباره این عوامل به «ابتکار» می‌گوید: اسم صاحب اثر، موقعیت صاحب اثر و فاکتورهای زیادی در این امر تاثیرگذار هستند. هنرمندانی هستند که خیلی هم صاحب نام هستند ولی اثرشان دربازار هنر خریدار یا به اصطلاح مارکت ندارد ولی هنرمندانی هم هستند که صاحب مارکت هستند و آثارشان خریدار دارد و در بازار کارهای‌شان خرید و فروش و مطرح می‌شود. این دسته از هنرمندان قیمت آثارشان با هنرمندانی که مارکت ندارد کاملا فرق می‌کند. اما روند صاحب مارکت شدن پروسه خیلی طولانی است و فاکتورهای مختلفی بر آن تاثیر می‌گذارد. بخشی از این اجرا به خود اثر برمی‌گردد، دیگر اینکه چه کسانی این آثار را می‌خرند و حاضر هستند روی آنها سرمایه‌گذاری کنند، فاکتور دیگر این است که چقدر هنرمند در حراج‌ها و مارکت‌های خارجی یا داخلی حضور داشته است. تمام این عوامل در صاحب مارکت شدن هنرمند موثر است.
ما هنرمندانی در حوزه تجسمی داریم که در زمینه دیگری صاحب نام هستند و به سبب همان نام آثارشان در حوزه تجسمی هم با استقبال زیادی روبه رو می‌شود. فرامرزی درباره این دسته از هنرمندان و قیمت آثارشان می‌گوید: مطرح بودن نام یک آرتیست و چرخش اسمش و همین‌طور اینکه چقدر در مارکت‌ها مطرح شده باشد و کارهایش خریدار داشته باشد از عوامل تعیین‌کننده است. حالا ممکن است این شخص در افق دیگری فعالیت کرده باشد ولی توانسته باشد اسمش را در حوزه تجسمی هم مطرح کند. این دو موضوع همدیگر را تقویت می‌کنند و بد هم نیست.
مافیای هنر، مهمترین عامل است!
مصطفی میرزاییان تاکنون ۶ نمایشگاه از آثار خود برگزار کرده است. او با ابزار و مواد گوناگون که بی‌استفاده مانده، متریال طراحی و نقاشی را فراهم می‌کند و آثار متفاوتی را به وجود می‌آورد. میرزاییان درباره مهمترین عامل فروش یک اثر هنری به «ابتکار» می‌گوید: صحبت درباره این مطالب هزینه‌های سنگینی برای هرکسی که بخواهد در این مسئله وارد شود، به همراه خواهد داشت. این هزینه سنگین را کسانی تامین می‌کنند که نام و نان‌شان در این 50-60 سال تامین شده‌ است. من به عنوان کسی که کارشناس هنری بودم در این زمینه مقالاتی هم داشته‌ام و در کارهای هنری‌ کرده‌ام اما زیاد شناخته شده نیستم، از بدو ورود به این جریان با سوالات زیاد، بایکوت‌ها و تحریم‌های فراوان چه از بخش دولتی و چه از بخش خصوصی روبه‌رو شده‌ام. وقتی که ورکشاپی چند روزه در یکی از مراکز مهم برگزار کردم، با استقبالی خوبی از بدنه، یعنی مردم مواجه شدم، ولی افرادی که نامی دارند و افراد معروفی هم هستند، حتی مدیرانی که شعار هنر بومی می‌دادند جلوی کارهای من را گرفتند.
او ادامه می‌دهد: این افراد کسانی هستند که هم قدرت مالی دارند و هم رسانه‌های غیردولتی دگر‌اندیش حمایت‌شان می‌کند. که اگر کسی درباره آن افراد حرف بزند، چنان فشاری به او می‌آورند که از این داستان صرف‌نظر کند. متاسفانه افرادی حوزه‌ هنر تجسمی مشغول کاسبی هنری هستند و اگر قرار باشد کسی تجربیات خودش را در معرض تماشا بگذارد با او برخورد می‌کنند. این اشخاص در تمام مراکز فرهنگی هنری نیرو دارند بنابراین شما را تحت فشار قرار می‌دهند، چون اگر شما کار کنید این کاسبی‌ها و دلالی‌ها از بین می‌روند. آنها می‌گویند یعنی چه که شما هنر را ارزان کنید. وقتی وارد نگاه این مافیای هنر شوید تفکر آنها سانتی‌مانتال است، گران بودن مواد برای شان یک ویژگی است. این افراد نمی‌گذارند کسی که نگاه متفاوتی دارد صاحب نام شود و کار کند. به نظرم مافیای هنری تاثیرگذار‌تر از هر مولفه دیگری در فروش اثر هنری است.
سایر اخبار این روزنامه
وزیر کشور: امنیت با چوب و چماق تامین نمی‌شود فعالان سیاسی در گفت و گو با« ابتکار» بررسی کردند بدنه دولت زیر ذره بین آرای 42 میلیونی آیا بامبو و بن‌سای تهدیدی برای گیاهان بومی ایران هستند؟ ممنوعه‌های دوست داشتنی محمدصادق جنان صفت تفاوت دستیار و معاون و معلم پسران نهاوندیان و روحانی «ابتکار» از اولویت‌ اعضای کمیسیون‌های شورای شهر تهران، ری و تجریش گزارش می‌دهد چاله های پایتخت چرا چالش های حوزه خودروسازی به گره کور تبدیل شده است؟ کلاف سردرگم خودرو چه عواملی در فروش آثار هنری تجسمی موثر‌اند؟ کاسبی هنری حذف هزینه خرید اوراق تسهیلات مسکن چه تاثیری بر بازار مسکن و بورس دارد؟ شوک های پیاپی برای احیای بازار مسکن مهدی عباس‌زاده در گفت‌وگو با «ابتکار» از وجه فلسفی ابن سینا گفت شیخ‌‌الرئیس بنیان‌گذار اندیشه‌ورزی اسلامی رئیس جمهوری در مراسم تجدید میثاق دولت دوازدهم با آرمان‌های امام: دیگر زمان سعی و خطا نیست دستورالعمل اجرایی نحوه انتخاب و انتصاب مدیران حرفه ای مشخص شد ممنوعیت انتصاب افراد بالای 55 سال در سطح مدیریت پایه میان ماه من و ماه گردون... انتظارات حداقلی از دولت دوازدهم چیست؟ 4 مطالبه جدی مردم از دولت انتظارات حداقلی از دولت دوازدهم چیست؟ 4 مطالبه جدی مردم از دولت انتظارات حداقلی از دولت دوازدهم چیست؟ 4 مطالبه جدی مردم از دولت