آشفتگی در آمارهای اقتصادی کشور

در دیدار اخیر دولت دوازدهم با رهبر انقلاب، معظم له اشاره داشتند به اینکه آمارهای ارائه‌شده در بخش اقتصاد بر اساس مبانی علمی مطرح می‌شود، اما این آمارها به‌طور کامل و در همه‌جا، نشان‌دهنده‌ وضع واقعی کشور و زندگی مردم نیست. بنابراین در این میان مشکلی وجود دارد که باید آن را شناخت و حل کرد. همچنين درخصوص آمارهای منتشره شاهد اختلاف نظر بین اقتصاددانان و همچنین تفاوت معنی‌دار بین مراکز منتشر کننده آمار مشاهده می شود. به چند نمونه از این آمارهای اقتصادی مهم اشاره می کنم که باعث شده نگرانی ها مضاعف شود و تداوم آن به‌طورحتم موجبات بی اعتمادی را به آمارهای اقتصادی منتشرشده دامن خواهد زد:
ایجاد حدود 600 هزار شغل خالص در سال 95
در اقتصادی که وضعیت کسب و کار نامناسب است و رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در سال 95 منفی بوده و بخش‌های کلیدی و پیشران اقتصاد ایران همچون بخش مسکن در رکود کامل قرار دارند، ایجاد 600 هزارشغل خالص علامت سوال دارد. درضمن آمارهای جهانی نشان می دهد در کشورهایی که سال گذشته بهترین شرایط را در اقتصاد تجربه کردند نیز این میزان اشتغال خالص ایجاد نشده است.
تفاوت محسوس رشد اقتصادی بدون نفت (به سال پایه 90) بانک مرکزی و مرکز آمار


در روزهای اخیر، بانک مرکزی و مرکز آمار، رشد اقتصادی بدون نفت سال 95 (به سال پایه 90) را به‌ترتیب 3.3 درصد و 6.3 درصد اعلام کردند. تفاوت زیاد بین این دو رشد اقتصادی حکایت از آشفتگی در نظام آماری کشور است چراکه رشد اقتصادی جزو اولیه ترین آمارهای اقتصادی هر کشوری محسوب می شود و تفاوت بیش از 3درصدی در رشد اقتصادی اعلام شده بین دو مرکز آماری به میزانی بالاست که در واقع، اعتماد و اتکا به آمارهای اقتصادی را خدشه دار می سازد.
رشد اقتصادی بدون نفت 7 درصدی در فصل بهار 96
در روزهای اخیر مرکز آمار رشد اقتصادی بدون نفت در فصل بهار 96 را 7 درصد اعلام کرد. با توجه به شرایط حاکم بر اقتصاد ایران در فصل بهار از جمله عدم وجود نشانه های قوی مبنی بر رونق اقتصادی، بهبود قابل توجه در وضعیت فضای کسب و کار، خروج بخش های پیشران اقتصادی از رکود و نیز عدم نوسانات قیمتی در بخش نفت و سایر بخش‌ها ، دوباره آمار اعلام شده موجب تعجب در محافل اقتصادی است. شایان ذکر است رشد اقتصادی در کشورهایی که بالاترین میزان آزادی اقتصادی و بهترین وضعیت کسب و کار را دارند و بهره وری، بسیار بالاست و با ظرفیت کامل فعالیت دارند نیز در سال گذشته به 7 درصد نمی رسد.
تورم تک رقمی در سال 95
با توجه به افزایش بیش از 30-40 درصدی اجاره بها در سال گذشته به‌ويژه در کلانشهرها و با عنایت به اینکه بخش مسکن حدود 30 درصد وزن و اهمیت را در سبد مصرفی خانوارها و محاسبه شاخص نهایی تورم در برمی گیرد، بنابراين تورم تک رقمی در سال گذشته نیز جای پرسش دارد.
با توجه به نمونه‌های اعلام شده در بالا و تاکید رهبر انقلاب بر این موضوع به نظر بنده لازم است نسبت به مبانی و نحوه محاسبه شاخص‌های کلیدی اقتصادی بازنگری جدی صورت پذیرد ؛ چراکه آمارهای اقتصادی شبیه نتایج آزمایش در پزشکی است و مبنای تحلیل‌های اقتصادی و مقایسه و نیز مورد بهره‌برداری در دانشگاه‌ها و محافل علمی قرار می گیرد و وجود خطای احتمالی در آمارها موجبات انحراف در تحلیل های اقتصادی و زمینه تصمیمات اشتباه اقتصادی را فراهم می سازد.