دوراهی وسوسه‌برانگیز پیش‌پای سینماگران دوراهی وسوسه‌برانگیز پیش‌پای سینماگران

بازی سازمان سینمایی با فیلم‌‎های توقیفی برای نظارت صفر تا صد بر تولیدات سینما چه نتایجی دارد؟
دوراهی وسوسه‌برانگیز پیش‌پای سینماگران
سعید طاهری
معاون ارزشیابی سازمان سینمایی اعلام کرد: پنج فیلم مجوز نمایش عموم را دریافت کردند؛ فیلم‌هایی که به خواسته سیدرضا صالحی‌امیری، وزیر فرهنگ و ارشاد مورد بررسی مجدد قرار گرفته بودند. البته همچنان تکلیف هفت فیلم دیگر مشخص نیست. «خانه دختر»، «عصبانی نیستم»، «خانه پدری»، «آشغال‌های دوست داشتنی» و «پارادایس» فیلم‌هایی هستند که با شرط و شروط قابل تامل در نیمه دوم سال روی پرده سینماها خواهند رفت و سازمان سینمایی در ازای نمایش‌شان قصد دارد از ابتدا بر روند ساخت فیلم‌ها نظارت جدی داشته باشد...


این پنج فیلم در رفته از بند توقیف
هنوز زمان زیادی از رفع‌توقیف فیلم‌های «زادبوم» و «پریناز» نگذشته که چند فیلم دیگر هم بالاخره توانست از سد محکم توقیف بگذرند و در آستانه اکران عمومی قرار بگیرند. اتفاقی که این میان جای سوال دارد؛ شرط و شروطی است که برای فیلم‌ها گذاشته می‌شود. برای مثال «خانه دخترِ» شهرام شاه‌حسینی با تصویربرداری مجددا دو صحنه - محمدشایسته، تهیه‌کننده «خانه دختر»می‌گوید برای دریافت پروانه نمایش دو سکانس حذف شد - توانست از سد توقیف عبور کند و «آشغال‌های دوست‌داشتنیِ» محسن امیریوسفی که گفته می‌شد زاویه نگاه‌اش به وقایع هشتاد و هشت، غیرقابل نمایش است با حذف چندین صحنه شانس اکران عمومی را پیدا کرده و هنوز مشخص نیست نسخه جدید چقدر نسخه اصلی را تحت‌الشعاع قرار داده که به نظر می‌رسد، تاثیرش پررنگ خواهد بود. در این میان کیانوش عیاری از ابتدا جلوی ممیزی‌های فیلمش ایستاد و بارها اعلام کرد اگر می‌خواستم صحنه‌ مهم فیلمم - صحنه‌ای کلیدی که پدر با کمک پسرش، دخترش را می‌کشد و در زیرزمین دفن می‌کند – را حذف کنم، همان اول این کار را می‌کردم و این سال‌ها انتظار نمی‌کشیدم. سماجت قابل ستایشی که منجر به محدود شدن نمایش فیلم خواهد شد که در ادامه گزارش به آن خواهیم پرداخت. البته «پارادایس» هم با اصلاحیه و حذف مواجه شد.
توضیح ابراهیم داروغه‌زاده
معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی در اولین
گفت وگوی تفصیلی بعد از حضور در اداره نظارت از پنج فیلم های «خانه دختر»، «عصبانی نیستم»، «خانه پدری»، «آشغال‌های دوست‌داشتنی» و «پارادایس» به عنوان آثاری که مشکل‌شان در کمیته بازبینی آثار بلاتکلیف حل شده سخن گفته بود، به تازگی نام این فیلم‌ها را در گفت وگویی رسمی با خبرگزاری صداوسیما اعلام کرده است.
ابراهیم داروغه زاده در این مورد می‌گوید: «تعداد دوازده فیلم در کمیته‌ای که به دستور صالحی امیری تشکیل شده بود مورد بررسی قرار گرفت که در نتیجه آن پنج فیلم با جلساتی که با تهیه‌کننده و کارگردان‌هاشان داشتیم اصلاحات مدنظر و پیشنهادی کمیته را پذیرفتند. «خانه دختر»، «عصبانی نیستم»، «خانه پدری»، «آشغالهای دوست داشتنی» و «پارادایس» هستند که همگی مجوز نمایش گرفتند و به زودی اکران خواهند شد.»
بازی سازمان سینمایی با فیلم‌های توقیفی
جالب است، ابراهیم داروغه‌زاده در پاسخ به اینکه آیا این شیوه حل مشکل فیلم های توقیفی درست است؛ مدعی می‌شود، بهترین شیوه این است که از زمان تولید و پروانه ساخت بتوانیم ارتباط و تعامل خوبی با فیلمساز برقرار کنیم و همسویی مد نظری که باید وجود داشته باشد بین منتقدین مدیران دولتی و سینماگران ایجاد کنیم تا فیلم‌های تولید شده مشکلی برای اکران نداشته باشند و ما دیگر فیلمی به نام توقیفی نداشته باشیم. داروغه‌زاده مدعی است که باید از همان ابتدا در روند ساخت فیلم‌ها قرار گرفت تا دیگر فیلمی توقیف نشود! در واقع او در ازای رفع توقیف چند فیلم، پیشنهاد ترسناک‌تری را مطرح می‌کند و خواستار ورود و مداخله از ابتدای را دارد اما به بهانه همسویی و تعامل؛ نگاهی که می‌تواند نه‌تنها دخالت در فیلم‌ها را افزایش دهد که می‌تواند تولیدات سینمایی را سوی سفارشی شدن هم سوق دهد، چون باید با اهداف سازمان سینمایی هم‌سو باشند. متاسفانه حسن آقاکریمی، مدیر تولید «خانه پدری» و یکی از همکاران نزدیک عیاری درمورد آخرین اخبار این فیلم می‌گوید: «دو راه پیش‌روی فیلمساز قرار داده شده؛ اگر فیلمساز با حذف سکانس‌های پیشنهادی موافقت کند، فیلم در سطح گسترده اکران خواهد شد، اما اگر فیلمساز همچنان روی مواضعش بایستد، فیلم با درجه سنی و تنها در هنر و تجربه اکران خواهد شد.»
او می‌گوید: «از ابتدا هم قرار بود فیلم اکران محدودی در هنر و تجربه داشته باشد و وزارت ارشاد با این موضوع مشکلی نداشت اما در ادامه فیلم توسط نیروهای ناشناخته - آنهایی که همه‌مان می‌شناسیم‌شان ولی ترجیح می‌دهیم خودمان را به نشناختن بزنیم – و با تهدید سینماداران، از پرده سینماها پایین کشیده شد.» آقاکریمی نیمه دوم سال و فصل پاییز را زمان نمایش «خانه پدری» اعلام کرد و مدعی شد، قول داده‌اند اگر استقبال از فیلم قابل توجه باشد، سئانس‌های دیگری هم به آن اختصاص
خواهند داد.
وعده وسوسه‌بر‌انگیز سازمان سینمایی
صحبت‌های آقاکریمی راجع به «خانه پدری» و دوراهی‌ای که جلوی کارگردان گذاشته شده تا یکی را انتخاب کند، نشان از موقعیت وسوسه‌برانگیزی است که سازمان سینمایی پیش پای کارگردان گذاشته است. کیانوش عیاری حالا و پس از هفت سال انتظار برای اکران فیلمش، یا باید سود و اکران گسترده را با شرط سانسور مهم‌ترین سکانس فیلمش را قبول کند و یا اکران محدود در گروه هنر و تجربه، آن هم در موقعیتی که بیش از هفت سال از روزهایی می‌گذرد که فیلم عیاری روی پرده سینما رفت و تنها یک سئانس گذشته بود که توسط عده‌ای پایین کشیده شد. از طرفی «خانه پدری» را نمی‌توان با فیلم‌هایی مقایسه کرد که با حذف چند صحنه هم تغییری در آن ایجاد نشود. کیانوش عیاری نشان داده که به هیچ قیمت حاضر نخواهد در ازای منافع کوتاه‌مدت شخصی، رسالتش در سینما را فراموش کند.
صد سال به این سال‌ها
یکی از فیلم‌هایی که هنوز وضعیتش مشخص نیست، « صد سال به این سال‌ها»ی سامان مقدم - فیلمی که سال 1386 به نمایش درآمد و با وجود استقبال منتقدان مجوز نمایش نگرفت - که اکرانش همچنان در هاله‌ای از ابهام فرورفته است. در حالی که چندی پیش، مرتضی شایسته، تهیه‌کننده فیلم اعلام کرده بود: «این فیلم پروانه نمایش دارد اما اجازه اکران ندارد. درواقع بعد از پایان ساخت فیلم و نمایش آن در جشنواره فیلم فجر در سال 86، درخواست پروانه نمایش کردیم و پروانه نمایش هم گرفتیم اما اجازه اکران به فیلم داده نشد. پس از صدور این دستور ازسوی وزیر ارشاد؛ ما هم با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نامه‌نگاری کردیم ولی هنوز خبر جدیدی به ما داده نشده است.» همچنین پرویز پرستویی، بازیگر فیلم هم گفته بود: «قابل توجه مسئولان وقت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی این روزها در رسانه خبرهایی درج می‌شود که قرار است فیلم‌های توقیفی به اکران عمومی دربیاید. تبریک به مسئولان که نگاه جدیدی به فرهنگ و هنر و سینما دارند! و تبریک به صاحبان اثر که اگرچه دیر ولی آثارشان دیده می‌شود. اما در این میان ظاهرا فیلم صدسال به این سالها به کارگردانی دوست عزیزم سامان مقدم از قلم افتاده آن‌هم در حالی که این فیلم، سال هشتاد و شش ساخته شده و پس از دو سال توقیف، در سال هشتادوهشت مجوز نمایشش صادر و در جشنواره بیست و هشتم در بخش خارج از مسابقه به نمایش درآمد. ولی بعد از آن مثل خیلی از فیلم‌های دیگر بدون هیچ دلیلی اجازه نمایش عمومی به آن داده نشد. لازم به ذکر است که مسئولان وقت بازنگری‌ای نسبت به این فیلم داشته باشند چراکه هنوز این فیلم می‌تواند تاثیرگذار باشد.»