روزنامه ابتکار
1396/07/05
نقش الگوی مصرفی نزد دولت و مردم بر اقتصاد ایران بررسی شد تیغ دولبه مصرف گرایی
مهشید خیزان«اقتصاد مقاومتی» یا «ریاضت اقتصادی» دو عبارتی هستند که از سالها پیش در ادبیات اقتصادی کشور شنیده میشود. اقتصاد مقاومتی که اولینبار توسط رهبر بیان شد، به مردم در سال 92 سیاستهایی ارائه شد تا بتوان از سد تحریمها گذشت و مشکلات اقتصادی را هموار کرد.
این روزها مصرفگرایی در مقاطع مختلف کشور بیشتر به چشم میخورد؛ مردم ترجیح میدهند در خرید محصولات زندگی، خانه، لباس و ... از محصولات به اصطلاح «برند» استفاده کنند. این اتفاق باعث شده تا تولید داخل به کنار گود رفته و هرچه تولیدکنندگان داخلی تلاش کنند، به نتیجه دلخواه نرسیده و مردم اغلب از محصولات خارجی استفاده میکنند.
اما در کنار این موضوعات، کشورهای جهان اول اغلب سعی میکنند از نظام سرمایهداری استفاده کنند؛ هدف سرمایهداری، همان سودسازی مضاعف است. برای رسیدن به این منظور، آنها فرهنگ مصرفگرایی را در کشورها رواج میدهند. به همین دلیل است که رقابت در خرید و مصرف به عنصر اصلی این فرهنگ تبدیل میشود. ازسویی در اقتصادهایی که با تنگنای مالی روبهرو هستند و رشد اقتصادی کشور به حد مطلوبی نرسیده است، وجود تقاضای موثر برای ابتیاع کالاهای لوکس – آن هم در عصر جدید که هر روزه وسایل و ابزار جدید زندگی رونمایی میشود- قاچاق افزایش مییابد و تولید داخلی هم که از قبل مهجور مانده، با شکست اساسی مواجه میشود.
علیاصغر سعیدی کارشناس ارشد جامعهشناسی در تشریح مصرفگرایی در ایران به «ابتکار» گفت: تغییر دادن سبک مصرفی مردم به الگوی توزیع مربوط است. ما در جامعه ای زندگی میکنیم که تقریبا نظام سرمایهداری ریشه دوانده است. زمانی که توزیع زیاد شود، مصرف نیز به دنبال آن زیاد میشود. البته مصرف بالا نشانه بدی نیست و حتی برای دولت نیز میتواند اتفاق مثبتی باشد.
سعیدی اضافه کرد: زمانی که آگاهی مصرفکننده بالا میرود و به اصطلاح کشور در مسیر توسعه قرار میگیرد، طبیعی است در کشور مصرف هر نوع محصولی افزایش یابد. بنابراین همین مصرف بالا میتواند نشانه ای از اقتصاد مقاومتی باشد. در این زمان مشخص میشود که مصرفکنندگان به تولید داخل علاقه دارند یا خیر. با این گرایشی که در جامعه میبینیم، هویت افراد میتواند مشخص شود. پس در اینجا دولت میتواند دست به کار شود و تولید داخل را افزایش دهد. ازطرفی تولید داخلی میتواند با رقابتی که در بازار ایجاد میکند، با اجناس و برندهای خارجی رقابت کند. البته تا زمانی که کیفیت محصولاتمان را افزایش ندهیم، به هیچ عنوان نمیتوانیم اقتصاد مقاومتی را اجرا کنیم.
این جامعهشناس تاکید کرد: البته محصولاتی مانند خودرو که نیاز به کیفیت و امکانات خوب دارد، باید در ابتدا فناوری را از کشورهای دیگر آموزش ببینیم، سپس به دنبال رقابت با کشورهای توسعهیافته باشیم. پس در نتیجه اقتصاد مقاومتی در برخی محصولات صدق میکند.
وی گفت: از فرصتی که برای رقابت با محصولات خارجی ایجاد میشود، میتوانیم سنتهای خودمان را هم به دنیا بشناسانیم. یعنی در تولیدات داخلی نیز از طرحهایی سنتی استفاده کنیم. در دهه 40 نیز ما ناچار شدیم از اقتصاد مقاومتی استفاده کنیم. نه تنها مصرفگرایی افزایش نیافت، بلکه رشد صنایع را هم شاهد بودیم و تولید داخل در کشور مورد استقبال قرار گرفت. پس زمانی که تولیدکننده داخلی به تولید و توزیع تمایل بیشتری داشته باشد، با شناخت جامعه و سلایق آنها میتواند از ریاضت اقتصادی هم دور شد.
سعیدی همچنین در ارتباط با علاقه مردم به برخی محصولات مانند مسکن گفت: ما در یک جامعه مصرفی زندگی میکنیم و مصرفکنندگان به محصولات جدید و تنوعطلبی عادت کرده است. البته حق انسان جدید است که با گسترش صنایع به سمت محصولات جدیدتر برود. دولت نیز نمیتواند با مقررات جدید سلایق مردم را تغییر دهد. تنها میتواند از بازاری شدن جامعه جلوگیری کند. در نتیجه نابرابریها کاهش پیدا میکند. امروزه دولتگرایی تمام شده و تولیدکنندگان باید با کاهش حاشیه سود، به سمت مردم برود.
درمجموع اگر دولتیها چاره ای برای این معضل اقتصادی- اجتماعی نیندیشند، جامعه ایران به مصرفگرایی تن میدهند و همینطور تولید داخل مهجورتر خواهد ماند. اقداماتی که در ابتدا باید صورت بگیرد، این است که به مردم آموزش داده شود تا به محصولات داخلی بیشتر توجه کنند. در مرحله بعدی اینکه برنامهریزی به ویژه برای بخش تولیدی انجام شود. همچنین اشتغال و تولید دقیقا نقطه مقابل قاچاق قرار دارند؛ به هر اندازه قاچاق شدت بگیرد، ضربه آن مستقیما بر اشتغال و تولید فرود میآید و کاهش تولید و مصرف کالاهای داخلی نتیجه ای جز بیکاری نخواهد داشت. باید توجه داشت اصلاح الگوی مصرف نیازمند کار فرهنگی بسیار وسیعی است که در کشورهای دارای منابع محدود ارزی، ترویج فرهنگ مصرف صحیح و تقاضای متعادل، امری ضروری میکند.
پربازدیدترینهای روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
مونسان در مراسم روز جهانی گردشگری:
طرح اشتغال ۱۵۰ هزار نفر تحویل رئیس جمهوری شد
فعالان سیاسی در گفتوگو با «ابتکار» ریزش پایگاه اجتماعی اصولگرایان را بررسی کردند
وضعیت بیماریهای قلبی-عروقی در دنیا بررسی شد
خطر در کمین قلب ایرانی ها
سید علی محقق
تفاوتهای محسن ما و آساپوف روسها
چرا سیاسیون ایرانی به ندرت خاطراتشان را کتاب می کنند؟
خاطرهننویسی سیاسی
نقش الگوی مصرفی نزد دولت و مردم بر اقتصاد ایران بررسی شد
تیغ دولبه مصرف گرایی
« ابتکار» در سالروز شکست حصر آبادان بررسی میکند
مقدمه پیروزی بزرگ
«ابتکار» پیامدهای منطقهای همهپرسی در کردستان عراق را بررسی میکند
نظم جدید خاورمیانه یا انباشت بی نظمی در منطقه؟
«ابتکار» از مواضع کمیسیون امنیت ملی در خصوص همهپرسی اقلیم کردستان گزارش می دهد
سایههای یک رفراندوم
نوبخت مسائل اقتصادی کشور را از منظر بودجه 97 توضیح داد
از بار سنگین یارانه تا چالش نرخ بیکاری
وزیر دادگستری:
کسانی که مقام و منصبی دارند، بیشتر در معرض وسوسهها هستند
دادستان تهران خبر داد
ارسال پرونده حقوقهای نجومی به دادگاه
فارین افرز
توافق هستهای ایران آیندهای دارد؟