روزنامه ابتکار
1396/07/05
«ابتکار» پیامدهای منطقهای همهپرسی در کردستان عراق را بررسی میکند نظم جدید خاورمیانه یا انباشت بی نظمی در منطقه؟
محمدرضا ستاریدر تازهترین تحولات صورت گرفته از عصر روز سه شنبه تا امروز در خصوص همهپرسی در اقلیم کردستان عراق، خبرگزاری ایسنا به نقل از کمیسیون عالی همهپرسی اقلیم کردستان اعلام کرد که با شمارش 9درصد از آرای رای دهندگان، بیش از 93 درصد به جدایی این اقلیم از دولت مرکزی عراق رای مثبت دادهاند. در همین رابطه گفته میشود که احتمالاً نتیجه رسمی این همهپرسی روز پنجشنبه اعلام میشود.
این در حالی است که دولت عراق ضمن واکنش شدید به برگزاری این همهپرسی و هشدار نسبت به پیامدهای احتمالی آن، نیروهای امنیتی دولت مرکزی را در مناطق کرکوک مستقر کرده و در بخشهایی از این شهر مقررات منع آمد و شد برقرار شده است. هر چند شهر نفتخیز کرکوک رسما جزو اقلیم کردستان نیست اما کردها، این شهر را بخشی جدانشدنی از کردستان میدانند و همهپرسی را در این شهر هم برگزار کردند و همین امر یکی از مناقشات میان بغداد و اربیل را تشکیل میدهد.
نخست وزیر عراق نتایج همهپرسی را به رسمیت نمیشناسد
در همین راستا، حیدرالعبادی نخست وزیر عراق نیز در تازهترین اظهارنظر خود تا لحظه تنظیم این گزارش، در نشست مقر فرماندهی عملیات مشترک عراق با بیان اینکه دادگاه فدرال رای به عدم برگزاری این همهپرسی به دلیل غیرقانونی بودن آن داده است، گفت:نه ما بلکه هیچ گروه دیگری از نتایج همهپرسی راضی نمیشویم و نتایج آن را به رسمیت نمیشناسیم و تدابیر خود را برای اینکه عاملان این تنش و آشوب مسئولیتشان را قبول کنند، تشدید میکنیم.
ترکها تهدید کردند که تمام گزینهها روی میز است
از سوی دیگر روز گذشته رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه نیز در کاخ ریاست جمهوری بار دیگر نسبت به همهپرسی اقلیم کردستان به شدت واکنش نشان داد و گفت که همه گزینههای اقتصادی و نظامی در پاسخ به این مساله روی میز است. او با بیان اینکه امیدوار است که دولت کردستان عراق سر عقل بیاید، مسعود بارزانی را متهم به خیانتکاری کرد و اظهار داشت: اصرا برای دستیابی به استقلال جنگ قومی در منطقه را در پی خواهد داشت. در دنیا چه کسی استقلال شما را به رسمیت خواهد شناخت؟ اسرائیل؟ نظر اسرائیل نظر بقیه جهان نیست. شما باید بدانید که حمایت اسرائیل برای شما کافی نبوده و تکان دادن پرچم آنها، شما را نجات نخواهد داد.
کارت جدید اقلیم کردستان روی میز مذاکرات
در همین رابطه، بسیاری از کارشناسان مساله همهپرسی اقلیم کردستان را نقطه شروعی برای ایجاد یک نظم جدید در منطقه خاورمیانه قلمداد کرده و با توجه به شرایط بحرانی خاورمیانه این امر را باعث پیچدهتر شدن معادلات آن میدانند. اردشیر پشنگ کارشناس مسائل خاورمیانه در گفت و گو با «ابتکار» در خصوص کشمکشهایی که میان اربیل و بغداد بر سر مساله همهپرسی به وجود آمده و اینکه حیدر العبادی تاکید کرده که نتایج آن را نخواهیم پذیرفت، معتقد است: به نظر میرسد تاریخ روابط کردها با دولت عراق از برهه جدید 2003 به بعد، باید به پیش و پس از همهپرسی سوم مهر تقسیم شود. به هر حال به رغم اینکه نخست وزیر و بسیاری از مقامات عراقی نتیجه این همهپرسی را غیرقانونی میدانند، اما واقعیت این است که رای مردم به صندوقها ریخته شده و هم اکنون مقامات اقلیم کردستان در مذاکرات خود با بغداد کارت جدیدی به نام حمایت قاطع مردم اقلیم از استقلال را روی میز دارند.
البته این حمایت قاطع به معنی استقلال از عراق به تنهایی نبوده و کاملاً متاثر و تحت شعاع روابط متقابل، نحوه بازی سایر بازیگران، در مواردی قدرتهای منطقهای و از سوی دیگر انسجام یا عدم انسجام در داخل اقلیم کردستان است. برآیند تمام این مسائل مشخص میکند که آیا اقلیم کردستان میتواند از عراق جدا شود و اگر جدا شود با چه کیفیتی این امر صورت میگیرد؟
مبهم بودن مواضع واقعی ترکیه در قبال اقلیم کردستان
این کارشناسان مسائل عراق در ادامه در پاسخ به این سوال که موضع تند و واکنش شدید ترکیه را نسبت به همهپرسی اقلیم کردستان چگونه ارزیابی میکنید؟ اظهار داشت: به نظر میرسد به رغم موضع سرسختانه ترکیه در قبال همهپرسی، این مواضع حتی مورد اعتماد متحدین خود اردوغان یعنی حزب ملیگرا نبوده و آنها با دیده شک و تردید نسبت به مواضع اردوغان مینگرند. به هر حال اردوغان و بارزانی سالهای زیادی است که روابط نزدیکی در ابعاد مختلف با یکدیگر داشته و این روابط نزدیک و منافع مشترک قاعدتاً خیلی ساده و راحت از سوی اردوغان و حزبش نادیده گرفته نمیشود. برخی از کارشناسان معتقدنند که تهدیدهای ترکیه ممکن است غیر واقعی باشد و برخی تحلیلها نیز موید آن است که این تهدیدها ممکن است کوتاه مدت باشد و عده کمتری نیز باور دارند که این تهدیدات جدی، بلندمدت و اثرگذار است.
نظمی توام با چالش و بیثباتی
پشنگ همچنین در پاسخ به این سوال که به نظر میرسد با برگزاری این همهپرسی فرآیندهای جدید در منطقه شکل خواهد گرفت و برخی از کارشناسان هشدار دادهاند که ممکن است پیامدهای این مساله به درگیری در عراق و منطقه منجر شود، توضیح داد: بدون شک تغییر وضعیت موجود، به معنای تغییر نظم پیشین خواهد بود. نظم پیشین با صلح و ثبات به روی کار نیامده بلکه با جنگ توامان بوده است.
نظم جدیدی هم اگر بخواهد شکل بگیرد، توام با چالش، بحران و بیثباتی خواهد بود. به همین دلیل امکان بروز بحران و متعاقب آن بیثباتی بیشتر در خاورمیانه در اثر حرکت کردهای عراق برای استقلال زیاد است. به اعتقاد من بحث این بحران کاملاً متاثر از نحوه آرایش، نوع نگاه بازیگران منطقهای و فرامنطقهای برای مدیریت این موضوع است. با توجه به شرایط فعلی، اقلیم کردستان به عقب باز نخواهد گشت؛ ولی شرایط پیش رو نیز به معنی شرایط با ثبات و دستیابی به استقلال بی تنش نخواهد
بود.
اما اینکه میزان تنش چه میزان خواهد بود؟ متاثر از بازی بازیگران منطقهای، تعامل کردها با اعراب و نوع نگاه روسیه و آمریکا است و بی شک مجموعه این رخدادها است که در کوتاه مدت نوعی بیثباتی بیشتر و نوعی انباشت بحران را در خاورمیانه به دنبال خواهد داشت.
پربازدیدترینهای روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
مونسان در مراسم روز جهانی گردشگری:
طرح اشتغال ۱۵۰ هزار نفر تحویل رئیس جمهوری شد
فعالان سیاسی در گفتوگو با «ابتکار» ریزش پایگاه اجتماعی اصولگرایان را بررسی کردند
وضعیت بیماریهای قلبی-عروقی در دنیا بررسی شد
خطر در کمین قلب ایرانی ها
سید علی محقق
تفاوتهای محسن ما و آساپوف روسها
چرا سیاسیون ایرانی به ندرت خاطراتشان را کتاب می کنند؟
خاطرهننویسی سیاسی
نقش الگوی مصرفی نزد دولت و مردم بر اقتصاد ایران بررسی شد
تیغ دولبه مصرف گرایی
« ابتکار» در سالروز شکست حصر آبادان بررسی میکند
مقدمه پیروزی بزرگ
«ابتکار» پیامدهای منطقهای همهپرسی در کردستان عراق را بررسی میکند
نظم جدید خاورمیانه یا انباشت بی نظمی در منطقه؟
«ابتکار» از مواضع کمیسیون امنیت ملی در خصوص همهپرسی اقلیم کردستان گزارش می دهد
سایههای یک رفراندوم
نوبخت مسائل اقتصادی کشور را از منظر بودجه 97 توضیح داد
از بار سنگین یارانه تا چالش نرخ بیکاری
وزیر دادگستری:
کسانی که مقام و منصبی دارند، بیشتر در معرض وسوسهها هستند
دادستان تهران خبر داد
ارسال پرونده حقوقهای نجومی به دادگاه
فارین افرز
توافق هستهای ایران آیندهای دارد؟