تکرار مذاکرات برجام فرو رفتن در باتلاق است



■«خروج از توافق» یکی از گزینه‌هایی است که تهران در حال بررسی آن است، البته گزینه‌های دیگری نیز وجود دارد که به نحوه مقابله جامعه جهانی با امریکا بستگی دارد

■تنها راه ادامه محدودیت‌های برنامه هسته‌ای‌ ایران، آن است که طرف‌های برجام به شرایط برجام پایبند مانده و با تحریم‌های احتمالی امریکا مقابله کنند


وزیر امور خارجه کشورمان با این پیش‌بینی که ترامپ در ماه اکتبر پایبندی ایران به برجام را تأیید نخواهد کرد، بر پیگیری «تکنولوژی هسته‌ای بسیار پیشرفته‌تر از قبل از برجام» در صورت خروج امریکا از برجام و دنباله‌روی کشورهای اروپایی از این رویه تأکید کرد.
محمدجواد ظریف که طی دو هفته حضور در نیویورک در بیش از ۶۰ ملاقات، مصاحبه و سخنرانی از جمله در اندیشکده‌های امریکایی همچون اندیشکده شورای روابط خارجی امریکا،  سیاست‌های اصولی ایران را در ابعاد مختلف منطقه‌ای و بین‌المللی تشریح کرده بود، در مصاحبه‌هایی مهم با شبکه تلویزیونی الجزیره قطر، گفت‌وگوی مشترک با سردبیران فایننشیال تایمز و گاردین موضع صریح ایران در قبال اقدامات دولت امریکا علیه برجام را تشریح کرد.
وزیر امور خارجه کشورمان در مصاحبه با روزنامه‌های گاردین و فایننشیال تایمز با بیان اینکه «فرض و حدس من این است که ترامپ پایبندی ایران به برجام را تأیید نخواهد کرد و خواهد گذاشت کنگره در این باره تصمیم بگیرد»، از احتمال خروج امریکا از برجام سخن گفت و با تأکید بر پایبندی ایران به استفاده صلح‌آمیز از فناوری هسته‌ای مطابق تعهدات ایران در معاهده ان‌پی‌تی، گفت: «تنها راهی که ایران اجازه خواهد داد محدودیت‌های اعمال شده بر برنامه هسته‌ای‌اش ادامه یابد، آن است که دیگر طرف‌های برجام همگی به شرایط قید شده در برجام پایبند مانده و با تحریم‌های احتمالی امریکا مقابله کنند.»
ظریف هشدار داد که خروج امریکا از برجام به ضرر واشنگتن خواهد بود؛ چرا که ایران برنامه غنی‌سازی اورانیوم و دیگر بخش‌های برنامه هسته‌ای خود را با سطح بسیار پیشرفته‌تری ادامه خواهد داد.
وزیر امور خارجه کشورمان همچنین با اشاره به این نکته که «خروج از توافق» یکی از گزینه‌هایی است که تهران در حال بررسی آن است، افزود: «البته گزینه‌های دیگری نیز وجود دارد که به نحوه مقابله جامعه جهانی با امریکا بستگی دارد.»
 مذاکره مجدد درباره برجام افسانه است
به گزارش ایسنا، ظریف در گفت‌وگو با خبرگزاری «آسوشیتدپرس» نیز مذاکره مجدد پیرامون برجام را یک افسانه امکان‌ناپذیر دانست و با بیان اینکه این نگاه متفق‌القول همه کسانی است که درباره توافق هسته‌ای مذاکره کرده‌اند، گفت: «این روند به جهانیان ثابت می‌کند ایالات متحده طرف قابل اعتمادی در مذاکرات نیست و برای قدرتی همانند امریکا ثابت کردن این مسأله به جهانیان که طرف قابل اعتمادی برای مذاکرات نیست، برای صلح و امنیت جهانی خوب نیست. 10 سال تلاش همه طرف‌ها و دو سال مذاکرات جدی طول کشید تا به این توافق برسیم. فکر  نمی‌کنم دور جدید (مذاکرات) نتایج بهتری داشته باشد. در واقع، دور جدید مذاکرات ما را در باتلاق جدیدی فرو می‌برد که هیچ‌کس نمی‌تواند از آن خارج شود.»
 ظریف شامگاه چهارشنبه در برنامه اندیشکده انجمن آسیایی و در پاسخ به پرسش‌های «چارلی رز» مجری این برنامه نیز سخنان ترامپ در مجمع عمومی سازمان ملل متحد را ناقض بندهای 26 ،28 و 29 متن برجام اعلام کرد. به گزارش خبرآنلاین، وی با تأکید بر اینکه «امریکا باید تصمیم راهبردی بگیرد و پیامی به جامعه جهانی بفرستد که شریک قابل اعتمادی هست یا خیر و کسانی که با این دولت مذاکره می‌کنند باید فکر کنند آیا چهار سال دیگر در دولت بعدی به تعهدات خود پایبند خواهد بود یا خیر»، برجام را به عنوان توافقی که با قطعنامه شورای امنیت تأکید شده است، متفاوت از دیگر توافق‌ها دانست.
وی در پاسخ به این سؤال مجری که «اگر در حقیقت امریکا از این توافق خارج شود ایران چه اقدامی خواهد کرد»، تشریح کرد: «ما تصمیم مناسب را براساس شرایط خواهیم گرفت. به شما بگویم ایران کشوری مونولیت (یک نفر تصمیم گیرنده باشد) نیست. من برای ایران تصمیم نخواهم گرفت و هیچ کس دیگری هم نخواهد گرفت. ما در ایران درباره پیامدها بحث خواهیم داشت. ما دیدگاه‌های مختلفی داریم. حتی امروز در ایران کسانی هستند که معتقدند امریکا در جنبه‌های مختلف دیگر توافق کمتر تبعیت کرده است، بنابراین ایران نباید به آن متعهد باشد. این بحث‌ها از دیدگاه من در ایران در اقلیت قرار دارند اما این بحث‌ها در صورتی که امریکا تصمیم گیرد از این توافق خارج شود، حمایت بیشتری به دست خواهند آورد.»
 تکاپوی امریکایی برای ضدیت با برجام
پیام‌های صریح وزیر امور خارجه ایران درباره نقشه راه ایران در صورت خروج ایالت متحده از برجام در شرایطی منتشر شد که مقام‌های امریکایی طی روزهای گذشته بر تکاپوی خود برای ضدیت با برجام و همراه کردن دیگران با خود افزوده‌اند.
پس از گفت‌وگوی تلفنی روز جمعه «دونالد ترامپ» با «آنگلا مرکل» که رئیس جمهوری امریکا طی آن سعی کرد صدراعظم آلمان را با مواضعی همچون آنچه اقدامات خصمانه ایران در خاورمیانه می‌خواند و عدم پایبندی به قطعنامه‌های شورای امنیت بر اساس برنامه موشکی ایران همراه سازد؛ روز شنبه «نیکی هیلی» سفیر امریکا در سازمان ملل نیز با بیان این جمله فرافکنانه که «بدون بازرسی‌ها برجام یک وعده‌ پوچ است»، خواستار آن شد که ایران اجازه‌ بازرسی از سایت‌های نظامی خود را تحت توافق برجام به آژانس بدهد.»
همزمان «جان بولتون» سفیر پیشین امریکا در سازمان ملل در صفحه توئیتر خود نوشت: «ترامپ نباید گول کسانی را بخورد که می‌خواهند برجام را حفظ کنند. این توافق ارزش حفظ کردن را ندارد.»
 کری: خروج از برجام اقدامی غیرمنطقی است
در مقابل این مواضع ضد برجامی، «جان کری» وزیر امور خارجه پیشین امریکا در مقاله‌ای با تأکید بر اینکه «برجام کارساز بوده است»، نوشت: «خارج شدن از توافق هسته‌ای با ایران غیرمنطقی است.» به گزارش ایسنا، کری در روزنامه واشنگتن‌پست در یادداشتی که حمایت از برجام بود و در عین حال بخش‌هایی از آن خلاف با متن مصرح برجام بود، نوشت: «ما نتیجه‌گیری‌مان را درباره این توافق بر مبنای راستی‌آزمایی قرار دادیم، نه اعتماد. خارج شدن از توافقی که تا امروز نتیجه‌بخش بودن خود را نشان داده و مانع رشد بالقوه برنامه هسته‌ای ایران شده، غیرمنطقی است.»
کری با تکیه بر ادعاهای پیشین غرب و امریکا علیه برنامه هسته‌ای کشورمان، به محدودیت‌های اعمال شده بر برنامه هسته‌ای ایران با اجرای برجام تأکید کرد و با اذعان به اینکه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در هشت گزارش خود تأیید کرده که ایران به تعهداتش عمل می‌کند و این توافق کارساز است، افزود: «توجه زیادی روی تمهیدات غرب در این توافق متمرکز شده است. این یک نام غلط برای توافقی است که شروطی دارد که ۱۰، ۱۵، ۲۰ و ۲۵ سال ادامه می‌یابند و مهم‌ترین آنها نیز برای همیشه اجرا می‌شوند.» کری با بیان اینکه وزیران امور خارجه کشورهای اروپایی به او گفته‌اند که در صورت ماندن امریکا در برجام با واشنگتن برای مقابله با آنچه سایر رفتارهای نادرست ایران خوانده می‌شود، همراهی خواهند کرد، نوشت: ما با خروج از توافق در شرایطی که می‌دانیم ایران پایبند است، اتحاد نزدیک‌مان با متحدان خود را از دست خواهیم داد.»
وزیر خارجه آلمان  هم با استقبال از پیشنهاد همتای امریکایی خود به کره‌شمالی برای گفت‌و‌گو، گفت:  واشنگتن باید با تهران هم وارد گفت‌وگو شود.به گزارش فارس، «زیگمار گابریل» افزود:« لغو توافق هسته‌ای با ایران توسط ایالات متحده، اعتبار پیشنهاد این کشور به کره‌شمالی را تضعیف می‌کند.»
گمانه‌زنی‌ها و اظهارات درباره رویکرد احتمالی امریکا در قبال برجام در حالی است که براساس قانون در ایالات متحده، وزارت خارجه امریکا موظف است هر ۹۰ روز یک‌بار، کنگره را در جریان اجرای صحیح برجام از سوی ایران بگذارد و پیش بینی می‌شود گزارش 15 اکتبر دولت ترامپ بر ادعای عدم پایبندی ایران به برجام مبتنی باشد که در این صورت کنگره امریکا  ۶۰ روز زمان دارد تا تحریم‌هایی را که تحت توافق هسته‌ای به حالت تعلیق درآمده بود یک بار دیگر اعمال کند.
شبکه بلومبرگ با اشاره به اظهارات چندی پیش «دیوید سولیوان» سفیر اتحادیه اروپا در امریکا که گفته بود در صورت خروج امریکا از توافق هسته‌ای اتحادیه اروپا برای دفاع از منافع مشروط شرکت‌ها با هر ابزاری اقدام خواهد کرد، نوشت: «خروج از برجام و لغو آن بیشتر از آنکه ایران را منزوی کند، به انزوای امریکا خواهد انجامید.»
نشریه امریکایی نیوزویک نیز در گزارشی از تلاش رکس تیلرسون وزیر امور خارجه امریکا برای قانع کردن شرکای اروپایی امریکا به ضرورت فشار بیشتر به ایران در جهت بهبود شرایط توافق خبر داد و هشدار داد: «خروج از برجام ممکن است باعث ایجاد یک بحران هسته‌ای جدید برای واشنگتن شود.»