روزنامه ابتکار
1396/07/12
موسیقی الکترونیک چه جایگاهی در موسیقی ایران دارد؟ نواختن با تکنولوژی
فاطمه امینالرعایامیگویند «ادوارد وارز» پدر موسیقی الکترونیک دنیا دنبال سازهایی بوده که او را از چنگ صوت رها کنند! به عقیده او صدا پایه موسیقی است و از هر صدایی میتوان در خدمت موسیقی استفاده کرد. او سعی کرد با استفاده از علم هر اجباری در موسیقی را به هم بزند و قالب جدیدی بسازد. به این طریق موسیقی الکترونیک ساخته شد، موسیقیای که قالبها را شکست. البته وارز این ابداع را انجام داد چون فکر میکرد، موسیقی آمریکا باید با زبان خودش صحبت کند. حالا چندسالی است که این زبان آمریکایی وارد صنعت موسیقی ایرانی هم شده است، اما سوالی که در این میان مطرح میشود این است که آیا موسیقی الکترونیک جایگاه قابل تاملی در موسیقی ایران دارد؟ آیا مخاطبانی برای این زبان بیگانه در بین ایرانیها وجود دارد؟
در ایران هم موسیقی الکترونیک داریم
موسیقی الکترونیک گونهای از موسیقی و حاصل ترکیب دانش و خلاقیت موسیقیدانان با تکنولوژی وابسته به علوم الکترونیک است. صداهایی که در قطعات موسیقی الکترونیک شنیده میشوند با صداهای مورد استفاده موسیقی غیر الکترونیک (یعنی اکوستیک) متفاوت است. صداهایی که تا پیش از خلق سازهای الکترونیکی هرگز شنیده نشده بودند. در موسیقی الکترونیک اصیل هرگز از صداها و سازهای اکوستیکی به طور مرسوم استفاده نمیشود. صداها یا از پایه توسط مدارهای الکترونیکی مانند سینتی سایزر تولید میشود یا با نمونهگیری از صدای سازهای اکوستیکی یا آوای انسان توسط تکنولوژی صدای دیجیتال و پخش آنها توسط نرمافزارها در محدودهای خارج از محدوده فرکانسی طبیعی و همچنین استفاده از افکتهای گوناگون، صداهایی خلق میشوند که هرگز پیش از این شنیده نشدهاند. به عبارتی میتوان گفت موسیقی الکترونیک ادامه جنبش آوانگارد در موسیقی است و به همین دلیل آهنگسازان در قید و بند شناخته شده و ثابتی از نظر سبک و فرم و اکوستیک بودن موسیقی نیستند. با این تفاسیر آیا در ایران هم این سبک از موسیقی وجود دارد؟ کریستف رضاعی، آهنگساز، در پاسخ به این سوال به «ابتکار» میگوید: بله ما هم موسیقی الکترونیک داریم. عملا قضیه الکترونیک بودن موسیقی همراه موسیقیهای نو با موسیقی پاپ پیش آمد. البته در قسمت موسیقی معاصر هم استفاده از موسیقی الکترونیک وجود داشته است.
او ادامه میدهد: از حدود 70-60 سال پیش موسیقی الکترونیک یعنی موسیقی امروزی آغاز شده است. خیلی سخت است که تعریف جریان یا قانونی را با این مدت زمان کم انجام دهیم، به همین دلیل نمیشود خیلی گفت که موسیقی الکترونیکی ایرانی مثل موسیقی در نقاط دیگر دنیا هست یا نه. به هر حال موسیقی الکترونیک ابزاری موزیکال است، مثل سازهای آکوستیک که در خدمت آهنگسازان است. در ایران هم گروههایی هستند که از سازهای الکترونیک هم در موسیقی عامهپسند و موسیقی پاپ استفاده میکنند و هم در موسیقی معاصر و موسیقی فاخر. البته ممکن است این جریان مطابق جریانهای آن طرف دنیا نباشد، ممکن است نوآوری باشد، ممکن است در ادامه اتفاقاتی باشد که در نقاط دیگر دنیا پیش میآید. این آهنگساز جریان موسیقی الکترونیک را هم مثل جریان موسیقی تلفیقی میداند و ادامه میدهد: موسیقی تلفیقی برای من یک اتفاق است که بین چند نوازنده یا ساز مختلف میافتد، یعنی عملا در راستای یک جریان تعریف شده نیست. چند نفر از افقهای موسیقیایی مختلف دور هم جمع میشوند و از نظر فکری و انسانی با هم ارتباط برقرار کرده و شروع میکنند به ساز زدن و ثمر این ساز زدن ممکن است گفتار و تجربه جدیدی باشد، گاهی هم ممکن است فقط یک اتفاق صوتی باشد. در موسیقی الکترونیک هم داستان همین است. قطعا گروههای موسیقی عامهپسند یا پاپ شناختهشده اروپایی یا آمریکایی هستند که ایرانیها از آنها الگو میگیرند. چون حرف اول این نوع موسیقی یا اروپاست یا آمریکا. آنجا هم تشکیلات موسیقیایی، هم بازاریابی و هم هرآنچه در صنعت موسیقی لازم است وجود دارد. قطعا گروههای ایرانی بعد از این تقلید یا ادامه این کارها سبک و شخصیت خودشان را هم پیدا میکنند و حتی میتوانند نوآور باشند.
موسیقی سنتی هم با الکترونیک تلفیق میشود
او درباره تلفیق موسیقی سنتی و الکترونیک میگوید: موسیقی سنتی در خیلی از نقاط دنیا از بین رفته ولی موسیقی ما حفظ شده است. موسیقی سنتی ما میتواند ریتم خیلی پیچیده و جذاب و پرهیجانی داشته باشد. موسیقی سنتی فقط ملایم نیست، اتفاقا ورود موسیقی الکترونیک به این نوع از موسیقی نوعی تلفیق است، یعنی ساخت موسیقی با استفاده از سازهایی که صدادهی ایرانی دارند و میشود آنها را ایرانی نواخت و همراهی آنها با موسیقی الکترونیک. این موسیقی نه موسیقی سنتی است نه موسیقی الکترونیک و تعریف دیگری دارد. یک اتفاق است، ممکن است دو موسیقیدان ایرانی که یکی علاقه به موسیقی الکترونیک دارد، با یک آهنگساز سنتی و آکوستیک همکاری کند و اتفاقی بیفتد. ولی این نوآوری و اتفاق هنری بین چند شخص است و باید نتیجه آن را شنید و براساس گفتار و پیامی که دارند و نوع سازی که مینوازند آنها را قضاوت کرد، باید این را شنید. چارچوب و قانونی برای درست و غلط بودن تعریف وجود ندارد.
کدام کارمان جهانی است که این باشد!
آریا عظیمینژاد، آهنگساز، اما در پاسخ به این سوال «ابتکار» که آیا در ایران موسیقی الکترونیک به معنای موسیقی الکترونیک جهانی داریم، میگوید: ما چه چیزمان جهانی است که موسیقی الکترونیکیمان جهانی باشد؟ البته ما افرادی را داریم که در این زمینه وقت گذاشتهاند و کارهای خوبی هم انجام دادهاند، کارهای دلچسبی هم بوده و افقهای روشنی پیش روی این نوع از موسیقی وجود دارد. تلاش و دغدغه در این زمینه وجود دارد. اما نمیشود موسیقی ما را با موسیقی جهانی مقایسه کرد. موسیقی بسیار شخصی است. اما کلا قیاس موسیقی ما با موسیقی دنیا خیلی قیاس صحیحی نیست، چون پروسه خلق آثار موسیقایی ما به طور کلی در ابعاد جهانی نیست. از ساخت و تهیه بگیرید تا انتشار و لیبلینگ و ...
این آهنگساز درباره وجود مخاطب ایرانی برای ساز الکترونیک میگوید: بالاخره هر جنس موسیقی مخاطب خودش را دارد، لوکیشن و فضا خیلی اهمیت ندارد. مثلا من خودم موسیقی الکترونیک را خیلی دوست دارم و مطمئنم خیلیها این موسیقی را تعقیب میکنند و علاقهمند هستند و به آن گوش میدهند. بالاخره هر سبکی از موسیقی حداقل غیر از افرادی که آن را تولید میکنند، چند مخاطب هم دارد! اما در زمینه موسیقی الکترونیک میدانم که مخاطب زیاد است.
سایر اخبار این روزنامه
رهبر انقلاب در دیدار مسئولان و دستاندرکاران حج امسال:
حج بهترین فرصت برای خنثی کردن فعالیت تبلیغاتی دشمنان است
« ابتکار » از علل پیشبینی های زودهنگام انتخابات 1400 گزارش میدهد
چیدن پله های پیروزی یا ناشی گری و شکست
محمدباقر نوبخت در نشست خبری:
هر سال بیشتر از نرخ تورم حقوق کارکنان دولت را افزایش میدهیم
علیرضا صدقی
در خط خشونت
«ابتکار» از تصورات جوانان ایرانی درباره «سالمندی» گزارش میدهد
پ مثل پیری
موسیقی الکترونیک چه جایگاهی در موسیقی ایران دارد؟
نواختن با تکنولوژی
افزایش 10 درصدی حقوق کارمندان منطقی است؟
مسابقه دستمزد، تورم و قدرت خرید
«ابتکار» نحوه و ابزارهای زندهگیری حیوانات را بررسی میکند
مهار حیات وحش با دست خالی
روحانی در دیدار رئیس مجلس سنای ایرلند تاکید کرد
توسعه روابط با اتحادیه اروپا، پایداری برجام و مبارزه با تروریسم
«ابتکار» در گفتوگو با نمایندگان، چرایی نخستین کارت زرد دولت دوازدهم را بررسی کرد
خردورزى،نافى مشکل زایی
علی مطهری:
قانون نانوشتهای وجود دارد که موتورسواران آزادند