کسری بودجه ۱۸۹هزار میلیارد تومانی سالانه ایرانی‌ها

مسائل و مباحث اقتصادی و هزینه‌های صرف‌شده یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های خانواده‌های ایرانی است. بالارفتن تورم از یک‌سو و پایین بودن سطح درآمد از سوی دیگر سبب شده سرپرست خانوار برای جبران کسری بودجه دو شغل انتخاب کند و زمان بیشتری را نسبت به ساعت کاری طبق استانداردها کار کند.  طبق آخرین آماری که مرکز آمار ایران و بانک مرکزی در نیمه اول سال 95 منتشر کرده‌اند، هر خانوار ایرانی (شهری و روستایی) در طول سال به‌طور متوسط 36 میلیون تومان برای مسکن، خوراک، پوشاک، درمان، تحصیل، آموزش و خدمات متفرقه پرداخت می‌کنند، این درحالی است که سطح درآمد خانواده‌ها طبق همین آمار در طول سال 27میلیون تومان است که با یک حساب و کتاب ساده متوجه می‌شوید هر خانوار با کسری 9 میلیون تومانی روبه‌رو بوده و اگر این رقم را در 21 میلیون خانواده ایرانی ضرب کنید، عدد به دست آمده 189000000000000 را نشان می‌دهد. اما نکته قابل‌تامل تفاوت درآمد بین خانواده‌های شهری و روستایی است، ‌طبق آخرین آمار منتشره متوسط درآمد سالانه یک خانوار شهری ۲۷ میلیون و ۸۸۷ هزار و ۲۰۰ تومان و درآمد یک خانوار روستایی نیز ۱۶ میلیون و ۱۰۳ هزار و ۸۰۰ تومان بوده که این رقم نسبت به سال قبل‌تر یعنی سال 94، 6/15 درصد و 8/15 درصد افزایش داشته است.
منابع درآمدی در خانواده‌های شهری و روستایی هم با یکدیگر تفاوت دارد، به‌عنوان مثال سهم هر یک از منابع درآمدی در کل درآمد شهری به صورت 4/33 درصد از مشاغل مزدی و حقوق‌بگیری، 3/16 درصد از مشاغل آزاد کشاورزی و غیرکشاورزی و 3/50 درصد از درآمد منابع متفرقه و سهم هر یک از منابع درآمدی در کل درآمد روستایی به صورت 2/30 درصد از مشاغل مزدی و حقوق‌بگیری، 9/30 درصد از مشاغل آزاد کشاورزی و غیرکشاورزی و 9/38 درصد از منابع متفرقه است.  گفت وگو مردم درآمد‌شان را اعلام نمی‌کنند
با آنکه آمار منتشره از سوی مرکز آمار ایران و بانک مرکزی گویای این است که خانواده‌های ایرانی هر سال با کسری بودجه میلیونی روبه‌رو هستند اما هادی قوامی، ‌نایب‌رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس می‌گوید: «‌خانواده‌ها درآمدهای دقیق خود را اعلام نمی‌کنند اما در عوض جزء به جزء هزینه‌ها را به راحتی بیان می‌کنند از این رو مرکز آمار ایران به جای جمع‌آوری اطلاعات درآمدها، هزینه‌ها را اعلام می‌کند.»
او می‌گوید: «‌از این طریق می‌توان فهمید که میزان درآمد مردم چقدر است و نکته قابل توجه این است که اگر مردم پول نداشته باشند هزینه نمی‌کنند و میزان هزینه‌ها نشان می‌دهد که مردم پول دارند.»


قوامی در پاسخ به این پرسش که یعنی شما معتقدید که مردم پول به اندازه کافی دارند و کسری بودجه وجود ندارد، می‌گوید: «‌کسری بودجه وجود دارد اما مردم با وام گرفتن و سرمایه‌گذاری در بخش‌های دیگر این کسری را جبران می‌کنند یا در نهایت مجبور به انتخاب شغل دوم و سوم می‌شوند.» نایب ‌رئیس کمیسیون برنامه و بودجه درباره نقش دولت و مجلس در تامین این کسری بودجه می‌افزاید: «دولت و مجلس هیچ کاری نمی‌توانند برای این کسری انجام دهند چون دولت با 20 میلیون خانوار روبه‌رو است و اگر بخواهد برای جبران کسری بودجه هر خانوار چیزی حدود چهار میلیون تومان در سال بپردازد یعنی باید 80 هزار میلیارد تومان هزینه کند و دولت چنین پولی ندارد.» او تصویب بودجه را مهم‌ترین کمک مجلس به دولت و مردم می‌داند و می‌گوید: «‌مجلسی‌ها تنها از همین طریق می‌توانند همراه دولت باشند و با تصویب بودجه تورم را کنترل و پایین بیاورند و در سایر موارد این خود مردم هستند که باید برای مدیریت درآمد و هزینه‌های‌شان برنامه‌ریزی کنند.» 94؛ سال تعادل هزینه و درآمد
هرچند طبق آمارهای منتشره وضعیت درآمدی و هزینه‌های خانواده از سال 83 تا 93 سیر صعودی داشته و هرسال خانواده‌ها با رشد و تورم میانگین 10 درصدی روبه‌رو بودند اما در سال 94 شرایط به دلیل اتخاذ سیاست‌های انضباط‌گرایانه اقتصادی دولت هم در سطح بازارها و هم در سطوح مربوط به شاخص‌های کلان اقتصادی سبب شد نسبت به سال‌های گذشته بهتر و وضعیت معیشتی مردم به ایده‌آل نزدیک شود. اگر نگاهی به آمارهای منتشره بانک مرکزی بیندازید می‌بینید که دست‌کم از سال 83 تاکنون همواره درآمدها کمتر از هزینه‌ها بوده اما آمارهای سال 94 نشان می‌دهد که برای نخستین‌بار درآمدهای ناخالص خانوارها از هزینه‌ها پیشی گرفته است، این آمار کسری درآمد هفت‌هزار تومانی را نسبت به هزینه‌ها نشان می‌داد که نشانگر بهبود وضعیت معیشتی خانواده‌ها در سال 94 نسبت به 93 بود. به این ترتیب در سال گذشته و طبق آمار بانک مرکزی، درآمد خانواده‌ها حدود چهار میلیون تومان بود که این رقم توانسته بود شکاف بین دخل و خرج خانواده‌ها را کمتر کند. یکی از نکات قابل‌توجه در آمارهایی که هم مرکز ملی آمار و هم بانک مرکزی اعلام کردند این است که بیشترین فشار در دوره یک دهه اخیر بین سال‌های 90 تا 92 بود که خانواده‌ها با فشار مضاعفی در تامین نیازهای خود روبه‌رو بودند که علت آن هم سوءمدیریت در برقراری و تنظیم وضعیت بازار، ‌بالا رفتن هزینه‌ها و کاهش درآمد مردم بود؛ موضوعی که با اعمال تحریم‌های شدید علیه ایران به نحو فزاینده‌ای تشدید شد. پس از روی کار آمدن دولت حسن روحانی، بحث بهبود شاخص‌های کیفی و معیشتی مردم در دستور کار جدی دولت قرار گرفت و مسئولان توانستند با کنترل گام به گام تورم که در سال 92 به 40 درصد رسیده بوده این رقم را به زیر 10 درصد برسانند که بهبود وضعیت درآمدی و معیشتی مردم در سال 94 نشان از این عملکرد دارد.  آمارها چه می‌گویند آمار بانک مرکزی حاکی از آن است که در سال ۹۳ هزینه سالانه هر خانوار شهرنشین ۳۲ میلیون و ۸۷۶ هزار تومان بوده که ماهانه دو میلیون و ۷۳۹ هزار و ۷۰۰ تومان با رشد 6/15 درصدی نسبت به سال قبل را نشان می‌داد.

طبق اعلام بانک مرکزی، هزینه ناخالص سالانه یک خانوار به شکل اسمی در سال 94 معادل 35 میلیون و 265 هزار تومان بوده که این رقم در سال 93 معادل 32 میلیون و 875 هزار تومان گزارش شده است.

بنابراین در سال 94 طی یک ماه هزینه ناخالص هر خانوار ایرانی معادل دو میلیون و 938 هزار تومان بوده که در سال 93 هر خانوار ایرانی دو میلیون و 739 هزار تومان هزینه کرده است.
درآمد متوسط سالانه هر ایرانی در سال 94 معادل 35 میلیون و 258 هزار تومان و در هر ماه معادل دو میلیون و 938 هزار تومان بوده است.