استعفای «حریری» با چاشنی سعودی

شهروند| سعد حریری،‌ نخست‌وزیر لبنان دیروز در اقدامی غیرمنتظره استعفا کرد. استعفای حریری البته یک استعفای ساده نبود. استعفای حریری پس از سفرش به عربستان و درحالی انجام شد که او هنوز در عربستان بود. شاید از همین جهت است که سوالات زیادی درباره نقش سعودی‌ها در این استعفا ایجاد شده است.
شبکه سعودی العربیه روز گذشته در خبری فوری از استعفای سعد حریری، نخست‌وزیر لبنان خبر داد و لحظاتی بعد او در صفحه تلویزیون ظاهر شد و با ایراد اتهاماتی علیه ایران و حزب‌الله تلاش کرد دلایل استعفای خود را «دخالت‌های ایران» وانمود کند. حریری در این سخنان گفت که فضا در لبنان شبیه فضای حاکم بر کشور قبل از ترور رفیق حریری، نخست‌وزیر فقید لبنان است و این‌که احساس می‌کند عده‌ای برای قتل او نقشه می‌کشند. حریری گفت: ما هرگز نمی‌پذیریم لبنان اساس تهدید امنیت منطقه باشد. وی مدعی استفاده حزب‌الله لبنان از سلاح علیه لبنانی‌ها و سوری‌ها شده و باعث ایجاد «مشکلات بسیاری» برای لبنانی‌ها شده است.
او درباره دلیل استعفایش «دخالت‌های ایران» را عامل اصلی این اقدام خود اعلام کرده است. حریری مدعی شد: ایران تمایل زیادی برای نابودی جهان عرب دارد و هر جا که ایران باشد، مشکلات و فتنه‌ها سر باز می‌کند. حریری گفت: با تمام تلاش خود برای حفظ بی‌طرفی لبنان در مسائل منطقه اما ایران مشکلاتی که هست را برای لبنان به ارمغان آورد. حزب‌الله به‌عنوان بازوی ایران نه‌تنها در لبنان بلکه در تمام جهان عرب فعالیت می‌کند و با زور سلاح آنچه که هست را به‌عنوان امر واقع بر ما تحمیل کرده‌است. نخست‌وزیر مستعفی لبنان مدعی شد: شری که ایران در منطقه می‌پراکند به خود آن باز خواهدگشت. حزب‌الله به‌عنوان عامل ایران با دخالتی که در دیگر کشورها می‌کند، مشکلات بسیاری برای جهان عرب ایجاد کرده است.
 اخیرا ثامر السبهان، وزیر سعودی در امور کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس گفته بود،‌ از این‌که دولت لبنان نسبت به مشارکت حزب‌الله در جنگ علیه عربستان سکوت کرده، تعجب می‌کند.


حریری که به‌تازگی از عربستان به کشورش بازگشته بود، بعد از توقف کوتاهی در بیروت از روز گذشته بار دیگر به عربستان رفت و در همین کشور هم استعفایش را اعلام کرد. او حتی با رئیس‌جمهوری لبنان که روی کار آمدن هر دوی آنها براساس یک توافق داخلی در لبنان بود، در این‌باره سخن نگفته بود.
دفتر ریاست‌جمهوری لبنان اعلام کرد، میشل عون، رئیس‌جمهوری تماسی تلفنی از سعد حریری دریافت کرده و حریری در این تماس او را در جریان استعفایش گذاشته است. ریاست‌جمهوری لبنان افزود: عون منتظر بازگشت حریری به لبنان است تا از شرایط استعفایش بیشتر مطلع شود.
این درحالی است که منابع وزارتی لبنان در این‌باره گفتند که اعمال فشارهای زیادی روی حریری برای اعلام استعفایش وجود داشته است. این منابع افزودند که ریاست‌جمهوری لبنان شدیدا از شیوه اعلام استعفای سعد حریری ناراضی است، اما رئیس‌جمهوری هر آنچه لازم است برای ادامه حیات یک کشور دموکرات انجام خواهد داد. به گفته این منابع، منابع وزارتی احتمال می‌دهند میشل عون، رئیس‌جمهوری لبنان سفرش را که قرار بود امروز به کویت باشد، به تأخیر بیندازد.
ولید جنبلاط،‌ رهبر دروزی‌های لبنان در این‌باره با بیان این‌که هرگز درباره استعفای حریری نظر نمی‌دهد، گفت: لبنان کوچکتر و ضعیف‌تر از آن است که پیامدهای اقتصادی و سیاسی این استعفا را تحمل کند و من همواره از دعوت‌کنندگان به مذاکره بین عربستان و ایران باقی خواهم ماند.
سلیم جریصاتی،‌ وزیر دادگستری لبنان نیز اظهار داشت: استعفای حریری مبهم و مشکوک بود چه به لحاظ زمانی،‌ چه مکانی و چه مضمون دلایل استعفایش.
وئام وهاب، رئیس حزب توحید عربی نیز درباره استعفای حریری گفت: استعفای حریری در این زمان بسیار تاسف‌بار است، اما سوال اینجاست که چرا از ریاض اعلام شد. آیا او در حصر خانگی است یا مجبور به استعفا شده است؟
اعلام استعفای حریری از نخست‌وزیری لبنان خارج از کشورش و در دامان سعودی‌ها کاری بی‌سابقه‌ نه‌تنها برای لبنان بلکه در سراسر جهان است. بر همین اساس او در سخنانی که از روی کاغذ با استرس و دقت می‌خواند، تمام دلیل این استعفا را ایران و حزب‌الله دانسته است؛ امری که فشار سعودهای برای اتخاذ این تصمیم را به‌خوبی نشان می‌دهد.
بسیاری از سخنانی که دیروز حریری بر زبان جاری کرد پیشتر به اشکال گوناگون از زبان مسئولان سعودی نیز شنیده شده است ازجمله این سخن او که «شری که ایران در منطقه می‌پراکند به خود آن باز خواهد گشت» درواقع همان حرف‌هایی است که محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان چندی پیش علیه ایران مطرح کرد و به نوعی تلاش کرد به‌زعم خود با آن ایران را تهدید کند. این اقدام سعد حریری احتمالا بار دیگر لبنان را به ناآرامی‌های سیاسی و امنیتی خواهد کشاند و به نظر می‌رسد سعودی‌ها برای مرحله آتی در لبنان نقشه‌هایی در سر دارند به‌ویژه آن‌که در زمان روی کار آمدن حریری که در طرف مقابل به ریاست‌جمهوری میشل عون، هم‌پیمان حزب‌الله انجامید، سعودی‌ها خود را بازنده بازی در لبنان می‌دیدند.
نکته جالب درخصوص استعفای سعد حریری و سخنان جسورانه ضد ایرانی‌اش این است که او روز گذشته با علی‌اکبر ولایتی در لبنان دیدار کرده بود. ولایتی در این دیدار پیروزی‌های به دست آمده در منطقه را نویدبخش نابودی جریانات افراطی و تکفیری دانسته و گفته بود: «ایران از ثبات لبنان و دولت آن حمایت و از استقلال آن استقبال می‌کند و ملت لبنان، ملتی بزرگ در منطقه است و همواره آرزوی موفقیت برای لبنان داریم و بی‌تردید تشکیل دولتی ائتلافی یک موفقیت برای ملت لبنان است.»
ولایتی همچنین روابط لبنان و ایران را «بسیار خوب و همواره رو به رشد و توسعه» توصیف کرده و گفته بود که «ایران از ثبات لبنان حمایت می‌کند». در ادامه این دیدار نخست‌وزیر لبنان هم ضمن خوشامدگویی به مشاور مقام معظم رهبری در امور بین‌الملل گفت: در منطقه با چالش‌های جدی از سوی تروریست‌ها و جریانات افراطی و تکفیری روبه‌رو هستیم و باید تلاش کرد تا در مقابل آنان با ایستادگی به پیروزی دست یافت. سعد حریری در ادامه به تحولات لبنان هم اشاره کرد و افزود: با وجود برخی از اختلافات، ثبات و امنیت در لبنان ایجاد شده و همه گروه‌ها بر این مهم تأکید و همکاری دارند. در ادامه این دیدار نخست‌وزیر لبنان و مشاور مقام معظم رهبری در امور بین‌الملل در دیدار دیگری به صورت جداگانه به بررسی تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی پرداختند.
اما به نظر می‌رسد که سفری که حریری بعد از این دیدار به عربستان‌سعودی داشت، موجب شد تا او تصمیم غیرمنتظره‌اش درخصوص استعفا را اتخاذ کند.
«زیاد الاسود» نماینده لبنانی از ائتلاف «الاصلاح و التغییر» در واکنش به استعفای حریری گفته است: «توجیهی برای استعفای الحریری از عربستان وجود ندارد. اظهاراتی از سعودی‌ها شنیدیم که دلالت بر قصد آنها برای مداخله در لبنان داشت.» «سلیم جریصاتی» وزیر دادگستری لبنان اعلام کرده که زمان و مکان استعفای الحریری و نیز متن آن، مشکوک و غیرمنتظره است. «حسین شیخ‌الاسلام» مشاور وزیر امور خارجه ایران به «المیادین» اعلام کرده است که استعفای الحریری با هماهنگی «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهوری آمریکا و «محمد بن سلمان» ولی‌عهد عربستان انجام شده تا لبنان و منطقه متشنج شود. این استعفا برای جبران خسارت‌های آمریکایی‌ها پس از شکست داعش انجام شد. شیخ‌الاسلام افزود: امید داشتیم سعد الحریری، مانند پدرش «دوراندیشی» داشته باشد. کاش الحریری به عزت ملت لبنان احترام می‌گذاشت و استعفای خود را از داخل این کشور تقدیم می‌کرد نه از داخل کشوری دیگر.