روزنامه ابتکار
1396/09/01
صندوق توسعه ملی به کمک رفع ریزگردهای جنوب ایران آمد بارش 100 میلیون دلاری بر سر گرد و غبار
ضیاء الدین شعاعی: بحران اعتبارات از سال 92 به بعد کار مقابله با گرد و غبار را کند کردزهرا داستانی
سرنوشت مقابله با گرد و غبار در اهواز گرچه بیشباهت به سرنوشت دریاچه ارومیه نیست اما خطوط امیدوارکنندهتری در کف فالش دیده میشود. گرچه دست سرنوشت هر از گاهی با طوفانهای غبارآلودش برای مردم جنوب ایران خط و نشان میکشد اما ارقام نقش بسته روی کاغذ اعتبارات ستاد مقابله با گرد و غبار نشان میدهد که حداقل مقابله با گرد و غبار همانند احیای دریاچه ارومیه بیپول نمانده است. ضیاء الدین شعاعی، مدیر ملی ستاد مقابله با پدیده گرد و غبار از اختصاص اعتبار 100 میلیون دلاری از صندوق توسعه ملی خبر میدهد که بیش از دو سوم این اعتبارات به خوزستان و جنوب شرق اهواز اختصاص یافته تا میزان گرد و غبار کانونهای داخلی را به حداقل برساند.
گرچه او معتقد است که ستاد مقابله با گرد و غبار نیز همچون ستاد احیای دریاچه ارومیه با کمبود اعتبارات روبهرو است و بحران اعتبارات از سال 92 به بعد کار مقابله با گرد و غبار را کند کرده اما همین که اعتبارات مقابله با گرد و غبار از صندوق توسعه ملی که اعتبارات نقدی دارد و پرداختها به ماهها و سالهای بعد موکول نمیشود نقطه قوتی برای امیدواری بیشتر است.
نزدیک به 9 سال است که ایران با گرد و غبار مقابله میکند. گرد و غباری که از سال 85 و 86 با منشاء عراق، سوریه و اردن آغاز شد و بعد از آن با تداوم خشکسالی کانون داخلی پیدا کرد. اهواز و 13 استان دیگر تحت تاثیر وجود کانونهای داخلی و خارجی بارها با مشکل ریزگرد و به تبع آن مشکلات تنفسی، قطعی برق و مختل شدن زندگی روبهرو شدند. اکنون که نزدیک به 9 ماه از سال 96 میگذرد، دوباره آسمان اهواز گرد و غباری گرچه ناپایدار را تجربه کرده است. حالا که باران سایه شوم گرد و غبار را از آسمان اهواز دور کرده اما قطعا میتوان پیشبینی کرد که این مهمان ناخوانده دوباره به اهواز باز خواهد گشت. بازگشتی که پاسخ به این سوال را که چرا اهواز بعد از 9 سال مقابله همچنان غبارآلود میشود را جدیتر میکند؟
ضیاء الدین شعاعی، مدیر ملی ستاد مقابله با پدیده گرد و غبار سازمان حفاظت محیط زیست که به عنوان یکی از متولیان مقابله با این پدیده در رسانهها شناخته میشود شاید بهترین کسی باشد که بتواند به این سوال پاسخ دهد. او در گفتوگو با «ابتکار» توضیح میدهد که در وهله اول باید دانست که وظیفه سازمان حفاظت محیط زیست مقابله با گرد و غبار نیست و این ستادی که تشکیل شده ستاد هماهنگی است و به همین جهت اگر از اقدامات مقابله با گرد و غبار سخن میگوید شامل تلاشهایی است که دستگاههای مختلف برای مقابله با این پدیده انجام دادهاند. پس شاید بهتر باشد که پیش از هر چیزی با وظایف ستاد مقابله با پدیده گرد و غبار آشنا شد. شعاعی درباره هدف تشکیل این ستاد در سازمان حفاظت محیط زیست میگوید: ستاد مقابله با پدیده گرد و غبار برای همین موضوع تشکیل شده تا از دستگاهها و برنامههایشان حمایت کند و در کمیتهای فراگیر که همه دستگاهها در آن حضور دارند هماهنگیهای لازم را برای پرهیز از دوباره کاریها انجام دهد.
تهیه سند منشاء، دستاورد تلاش چند ساله
ستاد مقابله با گرد و غبار
اما در طول سالهای تشکیل ستاد مقابله با گرد و غبار، این ستاد چه خروجی داشته است؟ شعاعی در این باره میگوید: از سال 92 که این ستاد تشکیل شده هم جدی را برای شناخت گرد و غبار آغاز کرد. هرچند اعتبارات از سال 92 به بعد دچار بحران شد و کار را کند کرد اما سند منشاء حدود 15 استان در یک پروژه و 2 استان در پروژه دیگر تهیه شد. سند منشاء به این معنی است که در هر استانی اگر گرد و غبار منشاء داخلی دارد شناخته شده و نقشهای برای آن تهیه شده و اگر گرد و غبار منشاء خارجی داشته مطالعات از نظر مکانیزم حقوق و میزان تاثیرگذاری آن انجام شده است.
سال 96 اولین سال تخصیص مناسب اعتبار دولت به گرد و غبار
اما شاید این پرسش برای شما هم به وجود آمده باشد که سند منشاء چه دردی را از نفس گرفته اهواز دوا میکند؟ مدیر ملی ستاد مقابله با گرد و غبار میگوید: طبیعتا سند منشاء دستمایهای است برای آنکه برنامه عمل تهیه شود. اما باید اقرار کنیم که برنامه عمل ما به دلیل محدودیت در اعتبارات با کندی پیش رفت. شاید امسال اولین سالی باشد که دولت احتمام جدی را در پیش گرفته و اعتبارات مناسبی را در اختیار ستاد مقابله با گرد و غبار قرار داده است و مشاوران هم اکنون مشغول به کار هستند.
100 میلیون دلار از صندوق ملی برای حل مشکل گرد و غبار
او از اختصاص اعتبار 100 میلیون دلاری از صندوق توسعه ملی خبر میدهد و میگوید: این طرح ستاد مقابله با گرد و غبار بود که دولت به مجلس برد و در قانون بودجه آمد. از این مقدار اعتبار بخش عظیمی از آن صرف عملیات اجرایی خواهد شد. چرا که عملیات اجرایی واقعا پر هزینه است. بنابراین اعتبارات بین دستگاههای عملکننده نظیر وزارت جهاد کشاورزی، سازمان محیطزیست، سازمان هواشناسی و سازمان زمینشناسی که متولی کنترل آلودگی گرد و غبار ورودی است، قرار گرفته و کار شروع شده است. از نظر مطالعات کار جدی را شروع کردهایم و با توجه به اینکه اغلب بودجهها دیر ابلاغ میشود و موافقتنامهها دیر تنظیم میشود امیدواریم بتوانیم تا پایان سال اعتبارات را جذب کنیم و حداکثر گزارشها را تا سه ماه اول سال آینده ارائه کنیم. اگر مشکلی پیش نیاید و موفق شویم باید بگوییم که برای اولین بار است که ما دسترسی به سند منشاء داریم. امیداوریم بعد از تهیه سند منشاء برای هر استان برنامه عمل همراه با جزئیات برنامه و اعتبارات مورد نیاز تا پایان سال مالی یا سه ماه اول سال آتی تهیه کنیم.
بیش از دو سوم 100 میلیون دلار به اهواز رسید
گرد و غبار در ایران فارغ از هزینههای درمانی و بازسازی تاسیساتی که به واسطه آنها آسیب دیدهاند نزدیک به 100 میلیون دلار تنها در یک سال خرج برداشته است. هزینهای که بخش اعظم آن به استان خوزستان و سیستان و بلوچستان اختصاص دارد. گرچه آمارها از کاهش ریزگردها در خوزستان خبر میدهند اما هنوز خشکسالی تالابها دست از سر این استان برنداشته است. تالابهایی که نقش خاصی در وقوع طوفانهای گرد و غبار دارند. ستاد مقابله با گرد و غبار اما اعتبار خاصی را برای کاهش این پدیده در اهواز اختصاص داده است. شعاعی در این باره میگوید: امسال به دلیل اهمیت گرد و غبار توجه ویژهای به اعتبارات کردهایم و بیش از دو سوم اعتبارات را به خوزستان و جنوب شرق اهواز تخصیص دادهایم. او میگوید: به واسطه منشاء داخلی ریزگردها در استان خوزستان از جمله تالاب خشکیده شادگان و تالاب هورالعظیم که با زحمت و تلاش زیاد 70 تا 80 درصد از آن دوباره احیا شد و همچنین خشک شدن آبگیرهای کوچکی که در طول سال از طریق بارش آبگیری میکردهاند بعد از استان سیستان و بلوچستان آسیب زیادی از گرد و غبار دیده است. او میگوید: همان طور که در خبرها نیز آمده رئیس جمهوری دستور اکید برای مقابله با گرد و غبار را صادر کرده و خوشبختانه تهیه سند منشاء در خوزستان به لحاظ اولویت علیرغم کمبود بودجه به اتمام رساندهایم و میدانیم که کدام مناطق در خوزستان بحرانی و فوق بحرانی است. مدیر ملی ستاد مقابله با گرد و غبار با اشاره به دستور رئیس جمهوری میگوید: با دستور رئیس جمهوری وزیر جهاد کشاورزی موظف به پیگیری کار شده و با بسیج نیروهای انسانی کار جدی را در جنوب شرق اهواز به عنوان اولین اولویت آغاز کرده است. او همچنین از اتمام 45 کیلومتر کانال این طرح خبر میدهد و میگوید: احتمالا به زودی این کانال آبگیری میشود. همچنین نهالکاری در 4 و 5 هزار هکتار از اراضی اهواز آغاز شده است. بنابراین امسال تغییری در شدت منشاء گرد و غبار داخلی به خصوص از جنوب شرق اهواز مشاهده خواهیم کرد.
احیای تالابها اکنون به همت محیط زیست و مجلس جزوی از قانون ایران شده و حقآبه دیگر حق تالابهاست. اما آیا از اعتبار 100 میلیون دلاری ستاد مقابله با گرد و غبار پولی به احیای تالابهای خوزستان میرسد؟ شعاعی در این باره میگوید: ردیفهای اعتبار تالابها متعدد است و مستحضر هستید که گرچه مدیریت ناصحیح آب در کاهش آن موثر بوده است اما آمار 15 سال بارش در ایران نشان میدهد که کشور با مشکل خشکسالی مواجه است و تنها سدسازی متهم اصلی خشکی تالابها در ایران نیست. به هر حال اگر بتوانیم آب را در بالادست تالابها ذخیر کنیم و میتوانیم به موقع براساس نیاز اکولوژیکی تالاب آن را رها کنیم. کما اینکه علیرغم اینکه حقآبه تالاب هورالعظیم پایین بود در سالهای 94-95-96 هر ساله بیش از یک میلیارد آب به آن تخصیص دادیم و امروز تالاب هورالعظیم دیگر منشاء گرد و غبار خوزستان نیست. او میگوید: وقتی تالابهایی را در مطالعات تشخیص دادیم که به طور جدی در تشدید گرد و غبار موثر واقع میشوند اعتبارات ویژهای علاوه بر ردیف بودجه تالابها به آنها اختصاص میدهیم. کما اینکه امسال برای محیط انسانی و احیای تالابها بودجه خوبی از محل اعتبارات صندوق توسعه ملی اختصاص دادهایم. اعتبارات ستاد مقابله با گرد و غبار با موافقت دولت و مجلس از صندوق توسعه ملی تامین میشود. اعتبارات صندوق توسعه ملی نقد است و تخصیصی نیست. اعتبار به موقع واریز شده و در اختیار دستگاهها قرار گرفته و در خوزستان کار جدی شروع شده است. بخش دیگری که نمایندگان به آن توجه ویژهای داشتهاند این است که مالچ نفتی به صورت رایگان از سوی وزارت نفت به سازمان جنگلها و مراتع داده شده و این سازمان اقدامات جدی را برای جلوگیری از توسعه بیایان در حال انجام است.
20 هزار میلیارد تومان نیاز داریم برای حذف 2 میلیون هکتار کانون ریزگرد
با وجود اینها اما مدیر ملی ستاد مقابله با گرد و غبار میگوید: همه چیز را اعتبار تعیین میکند. اگر در سطح کشور حدود 2 میلیون هکتار عرصههای تولید گرد و غبار وجود داشته باشد و ما برای حذف آن بخواهیم به ازای هر هکتار10 میلیون تومان هزینه کنیم رقمی نزدیک به 20 هزار میلیارد تومان نیاز داریم. زمانی هست که میخواهیم بخشی از اقدامات را در راستای کاهش گرد و غبار انجام دهیم ولی طبیعتا همه این اقدامات موکول به این است که چقدر اعتبار برای آن وجود داشته باشد. یکی از تاکیدات دولت دوازدهم بر این است که باید به گرد و غبار به جد نگاه کرد و اعتبارات را در اولویت بالا قرار داد. مقابله با گرد و غبار با مشکل اعتبار روبهرو است چرا که اگر اعتبارات افزایش پیدا کند میتوان با همان جدیتی که اقدامات در خوزستان آغاز شده، همان اقدامات را نیز میتوان در سایر استانها آغاز کرد. با این حال برای سال 97 ستاد مقابله با گرد و غبار 2 برابر اعتبارات سال 96 را از دولت درخواست کرده است.
سایر اخبار این روزنامه
روحانی و ماکرون همزمان با گفت و گوهای سطح بالای ایران و اتحادیه اروپا رایزنی کردند
صندوق توسعه ملی به کمک رفع ریزگردهای جنوب ایران آمد
بارش 100 میلیون دلاری بر سر گرد و غبار
تحلیلگران سیاسی در گفتوگو با «ابتکار» بررسی کردند
گردش به چپ در مسیر مقبولیت
عماد افروغ در رابطه با پایین بودن سرانه کتابخوانی مطرح کرد
ساختارهای سیاسی ما خردورزی را برنمیتابد
علیرضا صدقی
خلیفه بیسرزمین
وزیر کشور در کمیسیون شوراها:
سال آینده باید «روز کوروش» را مدیریت کنیم
وضعیت کودکان کار در گفتوگو با اعضای شورای شهر تهران بررسی شد
کودکان زبالهگرد قربانی مافیا!
حکومت وحشت داعش پایان یافت
بشارت سردار به رهبر
دور دنیا در ده قرن !
وزارت اطلاعات خبر داد
دستگیری جاعل عنوان بازرس ویژه بیت رهبری و پرسنل وزارت اطلاعات