از وقايع عربستان حرفي نمي‌زنم

سعد حریری، نخست‌وزیر لبنان که با اعلام استعفای خود در عربستان سعودی در هفته‌های اخیر خبرساز شده بود، روز گذشته به‌صراحت عنوان کرد قصد ندارد درباره جزئیات آنچه بر او در ریاض گذشته است، صحبت کند. بنابراین به نظر آنچه در عربستان سعودی بر حریری گذشته است، تا اطلاع ثانوی همچنان در هاله‌ای از ابهام باقی خواهد ماند. حریری که این اظهارات را در مصاحبه‌ای با شبکه فرانسوی «سی نیوز» به زبان آورده است، همچنین مدعی شد هدفش از اعلام استعفا در خاک عربستان، واردآوردن «شوکی مثبت» به مردم لبنان بوده است. در واقع با این استدلال، حریری تلاش کرده بار دیگر بر این مسئله تأکید کند که برای اعلام استعفا، از سوی عربستان تحت فشار نبوده است و به این طریق عربستان را از مداخله در امور لبنان مبرا کند. در‌عین‌حال، اظهارات حریری درباره لزوم حفظ موضع بی‌طرفی از سوی حزب‌الله درباره نزاع‌های منطقه‌ای، به نظر از عزم او برای پیاده‌سازی مواضع سعودی‌ها نشان دارد. 
بازگشت تنش به سیاست لبنان با اعلام استعفای سعد حریری، نخست‌وزیر لبنان، در تاریخ چهار نوامبر در ریاض کلید خورد. حریری علت استعفای خود را کارشکنی حزب‌الله در کار دولت اعلام کرد. همان زمان گمانه‌زنی‌هایی درباره بازداشت حریری در ریاض و تلاش سعودی‌ها برای جایگزین‌کردن سعد حریری با برادرش، بها حریری، بالا گرفت؛ اما بازگشت سعد حریری به بیروت در 21 نوامبر با میانجیگری فرانسه، به این گمانه‌زنی‌ها پایان داد. او در اولین اقدام در بازگشت به لبنان، در حرکتی نمادین بر سر مزار پدرش، رفیق حریری، حاضر شد تا نشان دهد خاندان حریری بعد از یک ترور، حالا شبه‌کودتای نافرجامی را نیز پشت سر گذاشته است. جالب اینکه این شبه‌کودتا از سوی کشوری صحنه‌گردانی شد که ازقضا حامی اصلی خاندان حریری نیز محسوب می‌شود. خاندان حریری در سال‌‌های اخیر حکم وزنه‌ای را برای عربستان سعودی در برابر حزب‌الله داشته است و به نظر آنچه را در چهار نوامبر در ریاض اتفاق افتاد، باید در راستای قدرت‌نمایی سعودی‌ها به خاندان حریری و جنبش «المستقبل» تفسیر کرد. هرچند به نظر حریری تا حدی مقهور این قدرت‌نمایی سعودی‌ها شده است؛ اما درهرحال، بازگشت پیروزمندانه او به لبنان، به جایگاه و حسن شهرت آل‌سعود در لبنان ضربه سنگینی وارد آورده است. حتی گفته می‌شود در نتیجه این شکست، ثامر السبهان، وزیر مشاور سعودی در امور کشورهای خلیج‌فارس، از سمت خود برکنار شده است.  شاید به همین خاطر بود که سعد حریری در این مصاحبه نه‌تنها کوشید تا عربستان را از اتهامات وارده مبرا کند، بلکه بار دیگر انگشت اتهام را به سوی حزب‌الله گرفت. او در صحبت‌هایش ادعا کرد حزب‌الله در تلاش برای ایجاد یک دولت موازی در درون دولت کنونی با اتکا بر حمایت ایران است. حریری همچنین خواستار آن شد که هیچ‌یک از احزاب سیاسی حاضر در دولت، در امور کشورهای عربی علیه دیگر کشورهای عربی مداخله نکرده و بر موضع بی‌طرفی موردتوافق در دولت پایبند بمانند. 
او در ادامه خاطرنشان کرد تنها در شرایطی در سمت خود باقی خواهد ماند که حزب‌الله همگام با دولت از مداخله در نزاع‌های منطقه‌ای خودداری کند. درحال‌حاضر، حریری بخشی از دولت ائتلافی و وحدت ملی است که نمایندگان حزب‌الله را نیز دربر می‌گیرد. هرچند هنوز حزب‌الله واکنشی به این اظهارات حریری نداشته است؛ اما با این اوضاع، بازگشت تنش به لبنان چندان دور از انتظار نخواهد بود. حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله لبنان، پیش‌تر استعفای اجباری حریری در ریاض را بخشی از توطئه و نقشه عربستان سعودی برای دامن‌زدن به تنش‌های فرقه‌ای در لبنان اعلام کرده بود. در اولین واکنش به اظهارات حریری، روز دوشنبه میشل عون، رئیس‌جمهور لبنان، با دیگر گروه‌ها و احزاب لبنانی درباره آینده دولت حریری و خواست او برای مداخله‌نکردن در مسائل منطقه دیدار کرد.   با توجه به اظهارات اخیر حریری، به نظر او تصمیم گرفته است نقشی را که سعودی‌ها از او انتظار دارند، به بهترین شکل ایفا کند. حریری با توجه به افزایش محبوبیت‌ خود، قصد دارد با تخریب وجهه حزب‌الله، زمینه حضور حزب‌الله را در دولت آینده لبنان کم‌رنگ کند. علاوه بر عربستان سعودی، حلقه نزدیکان حریری نیز خواهان اتخاذ موضعی تندتر در قبال حزب‌الله هستند. این انتقادها در هفته‌های منتهی به استعفای او نیز بالا گرفته بود. به نظر می‌رسد در اقدام بعدی، حریری تعدادی از مشاوران خود را که با حزب‌الله همکاری دارند، کنار بگذارد تا بتواند جنبش سیاسی المستقبل را بهتر رهبری و هدایت کند. همچنین نباید فراموش کرد که حریری هنوز استعفای خود را لغو نکرده و تنها آن را به تعویق انداخته است. در واقع آنچه آینده سیاسی حریری را در لبنان رقم می‌زند، میزان رضایت حاکمان سعودی از روند تحقق خواسته‌هایشان خواهد بود.