فرهنگ قراردادهای الکترونیکی در ایران

الکترونیکی شدن روابط، موجب شده تا میزان قراردادها نیز افزایش یابد. در قدیم قرارداد بستن، به‌شکل چهره به چهره و دراصطلاح فی‌المجلس بود. ولی امروزه علاوه بر امکان انعقاد قراردادهای سنتی‌و قضایی، مجازی نیز، ظرفیت بازتری را برای فراوانی قراردادها ایجاد کرده است ولی سهم کشور ما از این دست قراردادها در مقایسه با استانداردهای جهانی پایین است.به نظر می‌رسد که چندین عامل، نقش اساسی در رشد و توسعه بازار الکترونیکی دارند.
عامل اول به بنیان‌های فنی در رابطه با اینترنت بازمي‌گردد.در واقع حق دسترسی به اینترنت پرسرعت، جزو مصادیق حقوق بشر است ولی در بازار مجازی نیز می تواند بستر مهمی در بده بستان‌های غیرحضوری باشد. عامل دوم:سواد الکترونیکی فراتر از مهارت‌های رایانه ای شده و شاید یکی از شاخص های موفقیت، به همین سواد الکترونیکی برگردد. جالب است بدانیم که در علم مدیریت بازاریابی،تبلیغات تجارتی و سواد رسانه ای ، رکن قابل توجه در بازار تلقی می‌شوند. عامل سوم به فرهنگ الکترونیکی منتهی می‌شود. ناگفته پیداست که قراردادها دارای زمینه فرهنگی و اقتصادی‌اند.برخی قراردادها با هدف‌های فرهنگی و یا با رویکرد و نبرد عاطفی بسته می‌شوند. قراردادی مثل هبه، وقف، صلح محاباتی ، مهریه و غیره، دارای اهداف فرهنگی و عاطفی‌اند اما منظور ما این قسمت از فرهنگ قراردادی نیست بلکه فرهنگی است که رفتار ما را می سازد و این رفتارها در تشکیل و اجراهای قراردادها، ایفای نقش می‌کنند. بنابراین دبه کردن و ریش گرو گذاشتن محافظه کاری در قرارداد یا تاثیر تعارفات در قرارداد‌ها، همگی بخشی از این رفتارهای فرهنگی هستند که رفتار قراردادی را نيز می سازند. یکی از این رفتارها را باید رفتار الکترونیکی ایرانیان به شمار آورد. در رفتار الکترونیکی ایرانیان روی صحبت ما، رفتارهای عمومی نیست بلکه رفتارهای حقوقی است. به عبارت بهتر فرض کنید فردی از طریق اینترنت قصد دارد اقدام به خرید یک دستگاه خودرو كند و یا با هدف رزرو کردن وقت آرایشگاه و پرداخت بیعانه، می خواهد اقدام کند . این‌گونه افراد با تردیدهایی مواجه هستند. اول اینکه آیا می توان به تراکنش الکترونیکی اطمینان كرد؟دومین تردید، آن است که آیا از سرقت اطلاعات حساب بانکی و یا اطلاعات شخصی جلوگیری می شود؟ سومین تردید نیز به اعتبار این رابطه الکترونیکی معطوف می‌شود. در کنار این تردیدها باید به فقر آموزش الکترونیکی و فقر در تبلیغ مقررات مربوطه مثل قانون تجارت الکترونیک اشاره كرد. بنابراین براي رفع ذهنیت منفی از فرهنگ الکترونیکی و عمق بخشی به ابعاد مثبت فرهنگ الکترونیکی قراردادها از جمله ذخیره زمانی ، افزایش آمار قراردادها ، آمایش شهری و ارتقاي رفاه اقتصادی ، لازم است موارد زیر مد نظر قرار گیرند: اول- آموزش روابط تجاری مطمئن به بنگاه‌ها و بازرگانان از طریق اتحادیه‌ها. دوم-آموزش سواد الکترونیکی و مقررات الکترونیکی از طریق اتحادیه‌ها و اتاق های مشترک بازرگانی. در نتیجه باید بدانیم که توسعه فرهنگ الکترونیکی قراردادها در سطح ملی، اثر مستقیمي بر توسعه روابط قراردادی فرا ملی دارد. از همین رو، نقش آموزشی اتاق های مشترک بازرگانی نیز می تواند راهگشا باشد.