حکومت برای شماست قوه قضائیه وشورای‌نگهبان در اختیار شماست

آیت‌الله محمد یزدی، از فقهای شورای نگهبان، عضو مجلس خبرگان رهبری و رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در گفت‌و‌گو با هفته‌نامه «افق حوزه» بحث استقلال حوزه از حکومت را طرح کرده و تعریفی درباره آن ارائه داده است که شاید با سخنان پیشین آیت‌الله اندکی تفاوت کرده باشد. محمد یزدی در این گفت‌و‌گو نه‌تنها بر ضرورت ارتباط حوزه و حکومت تأکید کرده، بلکه در توصیه‌ای به طلاب جوان، گفته است «حکومت برای شماست، شورای نگهبان و قوه قضائیه در اختیار شماست... ارتباطات خود را با مقامات حفظ کنید و این منافاتی با استقلال حوزه ندارد». محمد یزدی در این گفت‌‌و‌گو که آن را سایت انتخاب بازنشر داده، گفته است: «برخی از آقایان که به اعتقاد خودشان بهترین درس‌ها را دارند، چند بار در اول یا آخر درس درباره نظام صحبت کرده‌اند تا طلبه تکلیفش را بداند؟ باید با نظام همراهی کرد یا نه؟! با استقلال موافق است یا مخالف؟! ... من باید از تعدادی از بزرگان حوزه گلایه و عرض کنم که شما نسبت به معین‌کردن وظیفه جوانان تکلیف دارید! اگر بنده حرفی بزنم می‌گویند: او دولتی است، چراکه در شورای نگهبان حضور دارد، ... وقتی یک طلبه چنین دیدی نسبت به من پیدا بکند چه تقصیری دارد؟ او گمان می‌کند معنای استقلال این است که نسبت به حکومت فاصله داشته باشد». بحث استقلال حوزه از حکومت و ضرورت اتخاذ موضع سایر علما در برابر آن از زبان آیت‌الله یزدی در شرایطی مطرح می‌شود که به نظر می‌رسد نظر آیت‌الله شفاف‌سازی نظر علما نسبت به حکومت باشد. قبلا البته مباحثی دراین‌باره درگرفته و البته روی موضوعات، بیشتر به مباحث مالی حوزه و ارتباط آن با دولت بازمی‌گردد. 
نظر آیت‌الله یزدی در سال 89
برای نمونه آیت‌الله یزدی به تاریخ خرداد سال 89 در گردهمایی دوروزه معاونان تبلیغ و رابطان طرح هجرت حوزه‌های علمیه بر لزوم استقلال حوزه در زمان استقرار هر دولتی در کشور تأکید کرده بود. خبرگزاری مرکز خبر حوزه گزارش داده بود: آیت‌الله یزدی گفته بود: باید توجه داشته باشیم که حوزه مستقل بوده و نباید نیازمند دولت‌ها باشد.  پیش‌تر چهره‌های شاخصی از علما و مراجع به لزوم تأکید بر حفظ استقلال حوزه از دولت، اشاره کرده‌اند. به‌طور ویژه لایحه پیشنهادی بودجه 97 که تقدیم مجلس شد و جداول و جزئیات آن در فضای مجازی منتشر شد، آیت‌الله صانعی از مراجع تقلید در همین پیوند گفته: «حوزه علمیه نباید به دولت‌ها وابسته و آلوده به بودجه دولتی شود، دولت‌ها می‌آیند و می‌روند. بودجه‌ها تصویب می‌شوند و می‌گذرد. زمان‌ها باهم اختلاف دارند، آنچه می‌ماند عمل صالح و شایسته است و آنچه در امور مؤثر است خدای بزرگ است». 
انتقاد روزنامه«جمهوری اسلامی»


روزنامه جمهوری اسلامی هم چندی پیش در سرمقاله خود به بحث استقلال حوزه اشاره کرده و نوشته بود: «... در قم و تهران و بعضی شهرهای دیگر مراکزی به بهانه کارهای فرهنگی بودجه‌هایی از دولت می‌گیرند که به‌هیچ‌وجه استحقاق آن را ندارند. این مراکز اگر نباشند و هیچ کاری انجام ندهند، هیچ اتفاقی نخواهد افتاد. حتی می‌توانیم قاطعانه بگوییم وجود بعضی از این مراکز، مشکلاتی ایجاد می‌کند و نبود آنها بهتر است. این بودجه‌های کلان ده‌ها و صدها‌ میلیارد تومانی به جای این مراکز اگر صرف فقرایی شود که شب‌ها با شکم گرسنه می‌خوابند، فرهنگ این کشور اصلاح خواهد شد». 
بودجه حوزه‌های علمیه چقدر   است
اما بودجه حوزه علمیه در سال 97 چقدر است؟ آنچه در لایحه بودجه برای حوزه‌های علمیه پیش‌بینی‌ شده این است: «برآوردِ بودجه‌ شورای عالیه حوزه‌های علمیه مجموعا چهار‌هزارو ۴۶۴‌میلیاردو ۵۵۷‌میلیون ریال و شورای سیاست‌گذاری حوزه‌های علمیه خواهران دو‌هزارو ۷۱۳‌میلیارد و ۳۱۰‌میلیون ریال تعیین شده است. همچنین برآوردِ بودجه‌ جامعة‌المصطفی برای سال آینده سه‌هزارو ۵۱‌میلیاردو ۲۰۳‌میلیون ریال پیشنهاد شده است». مرکز جامعة‌المصطفی نهادی آموزشی برای گسترش تشیع در سایر کشورهاست و در ۶۰ کشور جهان شعبه دارد و افراد مناسب برای آموزش اسلام را شناسایی و آنها را برای آموزش طلبگی به قم اعزام می‌کند. 
نظر آیت‌الله یزدی درباره جامعة‌المصطفی
آیت‌الله یزدی همچنين به نقش جامعة‌المصطفی اشاره کرده و گفته: «... وقتی آثار وجودی جامعة‌المصطفی را در دنیای اسلام با حوزه مقایسه می‌کنیم، می‌بینیم که آنها پیشتازند، یعنی وقتی طلبه فارغ‌التحصیل حوزه را با طلبه فارغ‌التحصیل جامعة‌المصطفی در یک شهر یا یک کشور اروپایی یا آفریقایی مقایسه می‌کنیم، می‌بینیم او بهتر قادر بوده است که پایگاهی برای شیعه بسازد و عده‌ای را مسلمان یا شیعه کند...». نصرالله پژمان‌فر از نمایندگان مجلس نسبت به عدد اختصاص‌یافته در بودجه 97 برای جامعة‌المصطفی گلایه‌مند شده و گفته بود با این بودجه جامعة‌المصطفی چگونه ارز تهیه کرده و مأموریت‌های خارجی خود را انجام دهد؟ 
نظر علما درباره استقلال حوزه از بودجه دولتی
بااین‌حال جالب آنکه عموم علما و حتی رئیس مجلس به وابستگی مراکز حوزوی، روی خوشی نشان نداده‌اند؛ برای نمونه، آیت‎الله‎ جوادی آملی دراین‌باره معتقد است: «مهم‌ترین بودجه‎ای که می‎تواند حوزه را اداره کند، همین سهم امام است که در طول تاریخ، بزرگان حوزه بارها سر این مسائل بحث‎های فراوان داشته‌اند و در هر دوره‎ای این بحث‎ها مطرح بوده است... . با جمیع اقوال و شرایط، بهترین راه مصرف این سهم، هزینه بخشی از آن در زمینه رشد حوزه و استقلال این نهاد تولید علم دینی است؛ بزرگانی مانند مرحوم حائری‌یزدی نشان دادند که وقتی که به دین رجوع شود، چگونه مخارج حوزه دینی نیز تأمین شده و دست نیاز به حکومت دراز نخواهد شد».  آیت‌الله مکارم‌شیرازی هم گفته است: «حوزه‌های علمیه اهل سنت وابسته به حکومت هستند، اما حوزه‌های علمیه شیعی همیشه مستقل بودند و اکنون هم نباید استقلال حوزه خدشه‌دار شود، من به شورای‌عالی حوزه گفته‌ام که حوزه باید یک‌سری منابع مالی داشته باشد تا از آن برای گسترش خودش استفاده کند و این قابل تحقق است». آیت‌الله لطف‌‌الله صافی‌گلپایگانی هم درهمین‌باره گفته است: «از امتیازهای مهم حوزه‌های علمیه، استقلال آنها در طول تاریخ بوده که باید این امتیاز حفظ شود تا بتواند در سایه استقلال، وظایف اصلی خود را انجام دهد».  علی لاریجانی، رئیس مجلس که خود روحانی‌زاده است، چندی پیش به همین موضوع اشاره كرده و گفته بود: «در چند سال اخیر ردیف‌های بودجه‌ای برای انجام کارهای عمرانی در حوزه‌های علمیه و مصلا‌ها در نظر گرفته شده است، اما روحانیت نباید اصطلاحا مواجب‌بگیر دولت باشد حتی اگر آن دولت، دولت جمهوری اسلامی باشد». 
نکات مهم مصاحبه آیت‌الله یزدی
* بعد از گذشت ‌هزاروچندصدسال زحمات ائمه معصومین و زندان‌رفتن و شهادتشان و زحمات علمای بزرگ ما در تاریخ‌ هزارساله غیبت و زندان و تبعید و شهادت آنها که برای حاکمیت اسلام بوده است، حالا بعد از این‌همه زحمات گذشتگان، امروز نظام ما که مولود حوزه است و از نظر بنده معجزه قرن است، آیا درست است که این‌گونه مورد بی‌مهری و بی‌توجهی قرار بگیرد؟! ... حال درست نیست که من و شما بگوییم اگر به حکومت کمک کنیم یا به او تذکر دهیم یا با او ارتباط برقرار کنیم، این با استقلال حوزه نمی‌سازد. 
*من به جوانان حوزه می‌گویم که آینده برای شماست، سال‌های آینده مرجعیت حوزه برای شماست، حکومت برای شماست، شورای نگهبان و قوه قضائیه در اختیار شماست، اما آن را با چه چیزی می‌خواهید اداره کنید؟ شما الان که جوان هستید، موظف هستید ارتباط خود را با نظام و مقامات حفظ کنید و این ارتباط منافاتی با استقلال شما ندارد. حکومت باید به شما کمک کند، شما باید با نمایندگان مجلس و وزرای محترم رفت‌وآمد داشته باشید و حرفتان را هم بزنید... باید از این‌همه امکاناتی که در گذشته برای طلاب فراهم نبود و امروز هست، استفاده کرد... .