روزنامه اعتماد
1396/12/15
ظريف، روحاني و شمخاني به پاريس هشدار دادند/ آزمون استقلال فرانسه
سارا معصوميژان ايو لودريان، وزير امور خارجه فرانسه كه با لفاظيهاي غيرديپلماتيك يك مهمان در آستانه حضور در كشوري ديگر به تهران آمده بود با هشدارهاي وزير خارجه، رييسجمهور و دبير شوراي عالي امنيت ملي ايران روبهرو شد. در شرايطي كه ايران و اروپا در دوره پسابرجام تاكنون رابطه ديپلماتيك حسنهاي را پيش بردهاند از ماه ژانويه كه دونالد ترامپ، رييسجمهور ايالات متحده پيش شرطهايي را براي باقي ماندن در توافق هستهاي مطرح كرده، دست و دل اروپاييها لرزيده و ايران نيز از تماشاي نشانههاي تسليم شدن تروييكاي اروپايي به درخواستهاي دونالد ترامپ حتي به شكل ظاهري ناراضي است. سفر لودريان به تهران كه تاكنون چندبار تا مرحله برنامهريزي كامل پيش رفته اما عملي نشده در چنين فضايي انجام شد.
محو لبخند ديپلماتيك وزير
وزير خارجه ايران در ديدار روز گذشته با لودريان آن محمد جواد ظريف هميشگي نبود. از لبخندهاي ديپلماتيك و خاص وي هنگام استقبال از مهمانهاي خارجي در سالن شيشهاي وزارت خارجه خبري نبود. تصاوير منتشر شده از نحوه استقبال وزير خارجه از ژان ايو لودريان نيز گوياي دلخوري عميق ايران است. در حالي كه محمدجواد ظريف معمولا در فاصله كمتري از مهمانهاي خود استقبال ميكند اينبار لودريان چندثانيه ديرتر از بوريس جانسون، همتاي انگليسي خود كه در آذرماه به تهران سفر كرده بود، مورد استقبال قرار گرفت. وزير خارجه ايران از همان نخستين ثانيههاي استقبال از همتاي فرانسوي در تهران، نارضايتي از موضعگيريهاي اخير پاريس را به تصوير كشيد و حتي در مقابل فلش دوربين خبرنگاران نيز سگرمههاي درهم فرو رفته وزير چندان باز نشد. اظهارهاي لودريان در چندماه اخير و حتي چندساعت پيش از سفرش به تهران درباره برنامه موشكي ايران عملا به تنش جديدي در رابطه ايران با فرانسه بدل شده است. در حالي كه گفته ميشد لودريان براي رساندن پيامهاي دونالد ترامپ به تهران براي لزوم اصلاح يا اضافه شدن الحاقيهاي به تهران آمده است اما به نظر ميرسد كه وي بايد پيام واحدي را كه در ديدار با مقامهاي ايران شنيده به گوش امانوئل مكرون، رييسجمهور فرانسه و دونالد ترامپ، رييسجمهور ايالات متحده برساند. ظريف، شمخاني و روحاني در ديدار با مهمان فرانسوي خود به وي در سه حوزه مشخص هشدار دادند:
1- برجام در هيچ بخشي قابل مذاكره مجدد نيست.
2- توانمندي موشكي ايران غيرقابل مذاكره است. 3- تن دادن اروپا به خواستههاي دونالد ترامپ، ايران را از باقي ماندن در برجام منصرف خواهد كرد. رابطه دو جانبه ايران نه تنها با فرانسه كه با ديگر كشورهاي اروپايي به خصوص سه ضلع اصلي بريتانيا، فرانسه و آلمان همچنان سير صعودي خود را طي ميكند. گفتوگوهاي سياسي سطح بالا ميان تهران و پاريس به شكل منظم و مرتب ادامه دارد و همزمان عاديسازي اقتصادي اين رابطه نيز هر روز شكل جديدتر و جديتري به خود ميگيرد. جاذبههاي اقتصادي تهران در روزهايي كه غل و زنجيرهاي تحريم از پاي اين كشور گشوده شده، فرانسويها را به سمت خود كشانده و همزمان تبادلات فرهنگي و اقتصادي نيز در حال بازگشت به روزهاي قبل از تحريم به واسطه فعاليتهاي هستهاي ايران هستند. با اين وجود به نظر ميرسد كه دونالد ترامپ، رييسجمهور امريكا موفق به تحتالشعاع قرار دادن رابطههاي دو جانبه ايران با متحدان اصلي امريكا در قاره سبز شده است. فكر و ذكر اروپاييها معطوف به نگه داشتن امريكا در برجام يا به زبان ديگر خشنود كردن رييسجمهور امريكا به منظور عدم اعلام خروج از توافق هستهاي شده است. خطر اين مساله براي برجام كمتر از خروج امريكا از اين توافق نيست و اين در حالي است كه اروپاييها نيز به جاي آنكه وقت خود را صرف ايمنسازي راههاي تجاري با تهران يا تحت فشار قرار دادن امريكا براي عمل به تعهداتش در قبال يك توافق بينالمللي كنند، تن به تحت فشار قرار دادن ايران در حوزههاي موشكي و فعاليتهاي منطقهاي دادهاند.
سفر لودريان در رسانههاي غربي با بازتابهاي متفاوت و تيترهاي رنگارنگتر انعكاس پيدا كرد. برخي تهديدهاي لودريان را پررنگ كردند و برخي ترجيح دادند تيتر را به حمايت فرانسه از برجام و تلاش اين كشور براي نجات آن اختصاص دهند. به نظر ميرسد كه همه براي لودريان دو ماموريت در نظر گرفتهاند: آنها كه خواستار حفظ توافق هستهاي هستند از وي انتظار داشتهاند كه در تهران پايههاي حفظ توافق حتي بدون امريكا را محكمتر كند و به دونالد ترامپ اين پيام را بدهد كه اروپا كنار ايراني كه به تعهدات خود مو به مو عمل كرده، ميايستد. طيفي كه خواستار تغيير در برجام با توجه به ميل رييسجمهور امريكا هستند نيز از وي انتظار داشتند كه به گونهاي تهران را تهديد و وادار به مذاكرات درباره فعاليتهاي منطقهاياش و حتي آزمايشهاي موشكياش كند. درحالي كه برخي رسانههاي داخلي در ايران با انتخاب عناويني كه لودريان را عامل امريكا معرفي ميكند به استقبال از وي رفتند اما يك مقام وزارت خارجه فرانسه در اين خصوص به خبرنگاران گفت: ما نمايندگان دونالد ترامپ يا وكلاي دعاوي ايران نيستيم. ما نگرانيهاي خود را داريم و براي رفع اين نگرانيها با مقامهاي متفاوت در ايران گفتوگو ميكنيم. بلومبرگ در اين خصوص نوشت: وزير خارجه فرانسه در راستاي تلاشها براي نجات دادن برجام به تهران سفر كرده است. ترامپ پيششرطهايي را براي تداوم توافق هستهاي پيشنهاد كرده و همزمان تهران ميگويد احتمال دارد از اين توافق خارج شود. سفر لودريان به تهران نخستين سفر يكي از مقامهاي عاليرتبه دولت امانوئل مكرون به پايتخت ايران است. جدا از حاشيههاي اين سفر ميتوان آن را اقدامي توازن بخش به حساب آورد: لودريان در تهران تعهد اروپا براي منتفع كردن تهران از فوائد برجام را تكرار خواهد كرد اما همزمان بايد به نوعي دل رييسجمهور امريكا را هم براي باقي ماندن در برجام خشنود كند. اين سفر يك تست در حوزه سياست خارجي براي ماكرون است، مردي كه ميخواهد رابطه بسيار نزديكي با دونالد ترامپ كه شعار انتخاباتياش امريكا اول است، باشد. فرانسه در شرايط امتحاني سختي قرار گرفته و بايد نشان بدهد كه آيا ميخواهد به شكل مستقل و بر اساس منافع ملي با ايران رابطه داشته باشد يا در سايه اقدامهاي رييسجمهور امريكا، سرباز پياده نظام ترامپ باشد.
سایر اخبار این روزنامه
ملاقات با رييسجمهور اسبق
افتخار ميكنم
شاغلان فقيرند فقرا بيكار
بازگشت جنگلهاي شمال
ظريف، روحاني و شمخاني به پاريس هشدار دادند/ آزمون استقلال فرانسه
امكانسنجي مذاكره
بي اعتمادي؛مشكل اصلي
حجاب اختياري يا برهنگي؟
براي دستور كار حجاب
خطر تفكيك صنعت از تجارت
صلح و ديپلماسي اقتصادي
مشاركت و اعتماد عمومي
تخصص ملاك باشد نه جناح