روزنامه شرق
1397/02/10
سران اروپا: برجام بايد حفظ شود
یارگیری پمپئو در ریاض سران اروپا: برجام بايد حفظ شود بولتون: ترامپ هنوز تصميم نگرفته است شرق: دومین سفر در کسوت رئیس دستگاه دیپلماسی ایالات متحده؛ پروندههای سنگینی زیر بغل وزیر سنگینوزن آمریکایی جا خوش کرده اما اصلیترین دغدغهاش، ادامه دادن یا ندادن برجام است؛ توافقی که همه معتقدند خوب است و باید ادامه یابد غیر از ترامپ. او روز اول بعد از کسب ۵۷ رأی موافق از سنا به بروکسل رفت و در نشست وزیران خارجه کشورهای عضو ناتو حضور یافت. سفر دوم اما به مقصد ریاض انجام شد و ملاقات با همتای عربستانياش. در اتاقی مجلل با فرش دستبافت و پسزمینه درهایی مشجر. موضوع اما اعلام همبستگی بیشتر و صفآرایی مقابل ایران و برجام بود. هدفی که شاید نیاز چندانی به زحمت سفر به خود دادن نداشت. عربستان از میانههای مذاکرات هستهای به دنبال تأثیرگذاری بر روند مذاکره و از ابتدای دستیابی به توافق به دنبال برهمزدن آن و تخریب چهره بهبودیافته ایران در جهان است. محمدبن سلمان، ولیعهد و عادل الجبیر، وزیر خارجه این کشور، سردمدار این حرکت هستند. مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا در نشست خبری با همتای عربستانیاش از نقش ایران در منطقه انتقاد کرده و مدعی شده که جمهوری اسلامی در تلاش برای بیثباتکردن منطقه است. او تأکید کرد که کشورش هرگز اجازه دسترسی به سلاح هستهای را به ایران نخواهد داد. نکتهای که دونالد ترامپ نیز در ملاقات با صدراعظم آلمان بر آن تأکید کرده بود.تکرار ادعاهای ترامپ
پمپئو مواضع رئیسجمهوری آمریکا را در مورد آنچه نواقص برجام میخواند، تکرار کرده و مدعی شده «توافق هستهای ایران رفتار این کشور در «حمایت از خشونت» و «تسلیح و آموزش شبهنظامیان مسلح در یمن» را اصلاح نکرده است». ایالات متحده آمریکا در حالی مدعی تسلیح شبهنظامیان در یمن توسط ایران است که مقامات مسئول جمهوری اسلامی همیشه این ادعا را رد کردهاند. فرودآمدن موشکی از یمن در فرودگاهی در ریاض در مهرماه، موجب شد آمریکا و عربستان آن را موشکی ایرانی بدانند و همین ابتدای سناریویی در اتهامزنی به ایران بود. اما همین موضع توسط ترامپ و وزیر خارجه جدیدش تکرار میشود.
اما ملاقات در ریاض هدف دیگری نیز داشت؛ اعمال تحریم علیه ایران. وزیر خارجه عربستان از افزایش تحریمهای ایران استقبال کرد. عادل الجبیر با حمایت از سیاست ترامپ در قبال ایران گفت که واشنگتن و ریاض دیدگاههای یکسانی درخصوص چالشهای منطقه ازجمله ایران دارند. به گزارش ایسنا، به نقل از شبکه الجزیره، جبیر گفت: از سیاست دونالد ترامپ، رئیسجمهوري آمریکا در برابر ایران بهویژه درباره توافق هستهای حمایت میکنیم. جبیر همچنین گفت: عربستان و آمریکا دیدگاههای یکسانی درخصوص چالشهای منطقه ازجمله رفتار ایران در خاورمیانه دارند. وی در ادامه مدعی شد: ما خواهان تحریمهای بیشتر علیه ایران به دلیل حمایت از تروریسم و سیاستهای این کشور در منطقه هستیم و از اعمال تحریمهای جدید علیه ایران به دلیل برنامه موشکیاش حمایت میکنیم. وزیر امور خارجه عربستان علاوه بر این خواستار بازرسیهای مضاعف از سایتهای هستهای ایران شد.
برجام اصلاح نشود، از توافق خارج میشویم
وزیر امور خارجه آمریکا نیز در این نشست خبری گفت: اگر توافق هستهای با ایران اصلاح نشود، گزینه ما خروج از این توافق خواهد بود. توافق هستهای برای مقابله با ایران کافی نیست. وی ادعا کرد: ایران از زمان امضای این توافق اقدامات نامناسبتری از خود نشان داده است. پمپئو ادامه داد: برجام در شکل کنونی دستیابی ایران به سلاح هستهای را محدود نمیکند و اگر برجام اصلاح نشود، از آن خارج میشویم.
پمپئو در حالی این سخنان را مطرح کرده که دونالد ترامپ هشدار داده در موعد پیشروی تمدید تعلیق تحریمهای هستهای ایران، این کار را نخواهد کرد و از اروپاییها خواسته نقاط ضعف این توافق را برطرف کنند. او مدعی است که موضوع موشکی و نفوذ منطقهای ایران باید در این توافق لحاظ میشد و توافق فعلی نمیتواند بر این دو موضوع سیطره داشته باشد، یعنی ناقص است. از همین رو آنها دنبال این هستند که تهران را متقاعد به ادامهدادن مذاکره بر سر مسئله موشکی و منطقهای کنند.
ترديدهاي ترامپ
عليرغم مواضع پمپئو، روز گذشته جان بولتون، مشاور امنیت ملی رئیسجمهوری آمریکا گفت که دونالد ترامپ هنوز درباره برنامه جامع اقدام مشترک موسوم به «برجام» تصمیمی نگرفته است. بولتون در گفتوگو با شبکه تلویزیونی «فاکسنیوز» گفت: «او (ترامپ) هنوز تصمیمی درباره توافق اتمی (ایران) نگرفته است، اینکه آیا در این توافق بماند یا از آن خارج شود». به گفته بولتون، رئیسجمهوری آمریکا «قطعا» چارچوب پیشنهادی از سوی امانوئل مکرون، همتای فرانسویاش، را مدنظر قرار خواهد داد که مبتنی بر «چهار محور» است. این اظهارات در حالی بیان میشود که مکرون پس از چند دور مذاکره با دونالد ترامپ، روز پنجم اردیبهشت گفت که رئیسجمهوری آمریکا احتمالا به دلیل «مسائل داخلی» از توافق هستهای با ایران خارج خواهد شد.
او پیش از آن در کنفرانس خبری مشترک با ترامپ گفته بود، خواهان توافقی است که چهار موضوع را شامل شود: اول، از هرگونه فعالیت هستهای ایران تا سال ۲۰۲۵ جلوگیری شود. این امر به دلیل وجود برجام محقق شده است. دوم، حصول اطمینان از اینکه ایران در بلندمدت نیز فعالیت هستهای نخواهد داشت. سومین موضوع اساسی، متوقفکردن فعالیتهای موشکی بالستیک ایران در منطقه است و چهارم، فراهمکردن شرایط برای یک راهحل سیاسی به منظور مهار ایران در منطقه شامل یمن، سوریه، عراق و لبنان است.
ترامپ روز چهارم اردیبهشت بار دیگر بر این نظر خود تأکید کرد و درعینحال به مقامهای ایران هشدار داد و گفت: «من خیلیها را مسئول این توافق بد میدانم ازجمله کنگره آمریکا و خیلیهای دیگر و اصلا نباید این توافق به دست میآمد؛ اما میگویم اگر ایران ما را تهدید کند، بهایی خواهد داد که تاکنون تعداد کمی از کشورهای جهان پرداخت کردهاند»؛ اما ایران معتقد است برنامه موشکی کشور بهعنوان یک برنامه دفاعی غیرقابل مذاکره است و مذاکره بر سر مسائل منطقهای به بهانه برآوردهکردن نظر ترامپ برای باقیماندن در برجام، کاری غیرقابل قبول است.
بیانیه مشترک انگلستان، فرانسه و آلمان
اروپاییها همچنان بر مواضع خود پافشاری میکنند. بعد از گفتوگوی تلفنی ترزا می، نخستوزیر انگلستان، با رئيسجمهوری فرانسه و صدراعظم آلمان مبنی بر حفظ برجام در حین تکمیل آن، دفتر این مقام انگلیسی بیانیهای را درباره برجام صادر کرد. به گزارش رویترز، در این بیانیه آمده: توافق هستهای فعلی با ایران بهترین راه متوقفکردن این کشور از دستیابی به تسلیحات هستهای است؛ درعینحال باید یک توافق تکمیلی نیز به بحث گذاشته شود. سه کشور در این بیانیه ضمن حمایت از توافق هستهای، مواردی را که باید درباره آن با ایران مذاکره شود، برنامه موشکی و فعالیت ایران در منطقه عنوان کردند.
گفتوگوي تلفنی روحانی و مكرون
در ادامه این اتفاقات درباره برجام، حسن روحانی با همتای فرانسوی خود مکالمهای تلفنی داشت. در این گفتوگو که یک ساعت به طول انجامید، رئیسجمهور ایران تأکید کرد ایران هیچ محدودیتی را فرای تعهداتش نمیپذیرد و برجام و هر موضوع دیگری به بهانه آن، بههیچوجه قابل مذاکره نیست. روحانی به رئیسجمهور فرانسه یادآور شد مواضع آمریکاییها علیه برجام صریحا ناقض توافق میان هفت کشور است و در ادامه گفت: ایران در روزهای اخیر تصمیمات بسیار مهمی در زمینه روابط بانکی، ارز و دیگر مسائل اقتصادی اتخاذ کرده است و برای هر تصمیمی که آمریکا در دوازدهم ماه می (22 اردیبهشت) بگیرد، اقدامات متنوعی را طراحی کردهایم. رئیسجمهور با بیان اینکه رفتار فعلی آمریکا نقض برجام و ایجاد ترس و ابهام برای کشورهای مختلف و بنگاههای اقتصادی برای رابطه با ایران است، گفت: حتی اگر در 22 اردیبهشت آمریکا اعلام کند در برجام میماند و شرایط دو سال گذشته را ادامه دهد، برای ایران قابل قبول نیست. در این تماس، او به مسائل منطقهای نیز اشاره کرد و گفت: ایران همانگونه که تاکنون نشان داده، آماده گفتوگو برای تأمین ثبات و امنیت منطقهای بهویژه مبارزه با تروریسم است. روحانی درعینحال پایداری برجام را موجب تحکیم امنیت و همکاری منطقهای دانست و افزود: اساس روابط ما بر اعتماد است و برجام اولین پایه مهم برای اعتماد میان ایران و کشورهای غربی است. رئیسجمهور فرانسه نیز در این مکالمه گفت موضع مشخص فرانسه و اروپاییها باقیماندن در چارچوب برجام است. او از ایران هم خواست که در برجام بماند و تأکید کرد اتحادیه اروپا و فرانسه برجام را همانطور که هست، قبول دارند.
ادامه سفر ضدایرانی
مایک پمپئو قرار است پس از عربستان به اسرائیل و اردن سفر کند و بدون شک سفرش به تلآویو نیز میتواند محتوایی ضد ایرانی و هستهای داشته باشد. پیش از این سفر، برایان هوک، مشاور ارشد سیاستگذاری آمریکا که پمپئو را در سفر به ریاض همراهی میکند، گفته بود آمریکا «از کشورهای جهان میخواهد هر فرد یا نهادی را که با برنامه موشکی ایران رابطه دارد، تحریم کنند». پمپئو در حالی به وزارت خارجه آمریکا رسیده که رکس تیلرسون، وزیر قبلی، فردی معتدلتر نسبت به ایران و برجام بود؛ اما ترامپ برای لغو یا هشدار یا تخریب بیشتر برجام، نیازمند همکاری به اندازه خود تندرو و ضدبرجامی بود. ترامپ روز گذشته در سخنرانی در جمع هوادارانش در میشیگان، با اشاره به اینکه بهزودی با رهبر کرهشمالی دیدار خواهد کرد، گفت: اما من جان کری نیستم که یک توافق وحشتناک را با ایران امضا کنم. او در حالی هنوز بر این موضع پافشاری میکند که هفتهای که گذشت، دو میهمان اروپایی داشت که برای تغییر نظر ترامپ درباره برجام به واشنگتن رفته بودند؛ امانوئل مکرون و آنکلا مرکل، رهبران فرانسه و آلمان. آنها البته بعد از سفر گفتند خیلی در تغییر نظر ترامپ موفق نبودهاند؛ اما هر دو بر اینکه باید موضوع موشکی ایران و مسائل منطقهای در قالب مذاکره با ایران درآید، تأکید کردند. با این حال، ۱۲ روز پیشرو آکنده از فعالیتهای ضدبرجامی اعضای کابینه ایالات متحده آمریکا خواهد بود. روزشمار برجام یک بار دیگر به کار افتاده تا ببینیم دونالد ترامپ اینبار با مهرهای که در دست دارد، چگونه بازی میکند.
سایر اخبار این روزنامه
انديشه سياسي چيست؟ عمل سياسي كدام است؟
هرکسی با یک خارجی ملاقات میکند لزوما جاسوس نیست
محسن هاشمی: اميدي به شهردارشدن ندارم
اقدام غیرقانونی آقاي وزير
افزايش قيمت خودروهاي داخلي کليد خورد
از ردصلاحیت تا محبوبیت
گزارشی از کتابهای تازه در نمایشگاه کتاب
خاکریز قابل اتکا
برای یک سهم آب
سران اروپا: برجام بايد حفظ شود
ناامیدان و امیدواران
آخرین وضعیت پرونده احمدینژاد و مشایی
موضع پلیس فتا درباره تلگرام و اینستاگرام