ترمیم زودهنگام کابینه؟

آفتاب یزد- گروه سیاسی : «یک دسته از وزرای دولت، تمام صحبت‌شان ناامیدی است؛ نوای ناامیدی سر می‌دهند که بودجه کم است، نفت ارزان شد، مالیات چه شد و خشکسالی داریم. من وزرا را در دولت به دو دسته تقسیم می‌کنم. یک دسته از اول سال نوای ناامیدی سر می‌دهند یک عده هم امیدوارانه حرف می‌زنند و می‌گویند بارندگی کم است، پس باید الگوی کشت را عوض کنیم؛ یعنی هم پیشنهاد می‌دهند و هم امیدواری.»
بازهم حسن روحانی و باز هم انتقاد از وزرا... این چندمین باری است که روحانی در این چند ماهه از وزرایش انتقاد می‌کند. رئیس دولت دقیقا پس از پیروزی در انتخابات سال گذشته این نوع انتقادات را آغاز کرد. او در آن زمان گفت که «برخی در انتخابات گیوه خود را ورنکشیدند». منظور شیخ دیپلمات برخی وزرای دولت یازدهم بود که سعی می‌کردند در ایام انتخابات کمتر آفتابی شوند!
همین چند روز پیش هم او از مدیران دولتی و وزرایی که مهر سکوت بر لب زده اند گلایه داشت و می‌گفت که «از چه می‌ترسید، چرا از دولت دفاع نمی‌کنید؟ اگر کسی ناامید است کنار برود.» برخی معتقدند رئیس جمهور می‌خواهد خودش را از وزرا جدا کند.
هنوز کسی هشدارهای روحانی به علی جنتی وزیر ارشاد دولت یازدهم را از یاد نمی‌برد. آن‌وقت‌ها روحانی مشخصا از پشت تریبون در جمع رسانه‌ها گفت که وزیرش در برابر فشارها نباید عقب بنشیند. "معلوم بود او از سکوت آن وقت‌های جنتی ناراضی است. روحانی در آن برهه انتقادهایی هم به دیگر وزرا داشت و نتیجه آن، استعفای اجباری و همزمان سه وزیر دولت یازدهم شد که جنتی هم یکی از آن‌ها بود. اکنون بار دیگر روحانی در کلامش وزرا را خطاب قرارمی‌دهد، انگار که باز هم قرار بر تغییر و ترمیم است،‌ گویی روحانی در حال زمینه سازی برای چنین تغییر بزرگی است. ظاهرا او می‌خواهد وزرای سکوت کرده و ناامید را عوض کند؟ اما آیا واقعا چنین چیزی است؟



دو نگاه
صادق زیباکلام استاد دانشگاه معتقد است که اظهارات اخیر روحانی علیه وزرا از دو جهت قابل بررسی است؛ یکی تغییرات آتی در کابینه و دیگری فرافکنی روحانی در چنین برهه ای.
او به آفتاب یزد می‌گوید : «ممکن است روحانی به جای ترمیم کابینه صرفا به فکر دور کردن شر از شخص خود باشد. به این معنا که بگوید انتقادهایی که امروز مردم به دولت دارند به وزرای او مربوط است نه خود او.»
این فعال سیاسی ادامه می‌دهد :«اگر روحانی به‌فکر چنین هدفی است، یک روش غلط را در پیش گرفته، برای آنکه همه می‌دانند این مردم نیستند که وزرا را انتخاب کرده اند بلکه خود روحانی و نزدیکان او دست به چنین انتخابی زده‌اند. از سویی در حال حاضر باید مشخص شود که مشکل وزرایی که اکنون حسن روحانی را به ستوه آورده اند چیست و مقصود از این وزرایی که تیغ تیز حملات روحانی را در مقابل خود می‌بینند چه‌کسانی هستند؛ آیا اکثر آن‌ها را شامل می‌شود یا تعداد کمی از آن‌ها را؟»
وی می‌افزاید: «این را هم از یاد نبریم که ما هنوز پاسخ وزرایی که از دید روحانی محکوم هستند را نشنیده‌ایم. ممکن است روحانی وزیر نفت را خطاب قرار دهد اما باید اظهارات وزیر نفت را بشنویم. شاید بعد از اینکه وزیر مورد نقد روحانی فرصت صحبت پیدا کنند حق را به وزرا بدهیم
نه حسن روحانی. اینکه رئیس جمهور تنها یکسری کلیات مبهم را به زبان می‌آورد و ما هم قرار است که اظهارات او را باور کنیم، راهش نیست. بنابراین تا صورت قضیه روشن نشود نمی‌توان در اینباره داوری کرد.»

اختلافات اساسی
سعید شریعتی دیگر فعال سیاسی اما با بیان اینکه اظهارات اخیر نشان از اختلافات اساسی حسن روحانی با برخی از وزرایش دارد، به آفتاب یزد می‌گوید: «به نظر می‌آید روحانی برای کارآمدی دولت قرار است دست به اقداماتی جدی بزند و برای آنکه افکار عمومی را در جریان این تغییرات بگذارد در صدد است تا با اظهاراتی اینچنین، شرایط ترمیم و تغییر چند وزیر را فراهم کند.»
وی ادامه می‌دهد: «با توجه به تغییر ساختار پنج وزارتخانه که در مجلس و دولت تحت عنوان لایحه تفکیک وزارتخانه‌ها –وزارت راه و شهرسازی وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت ورزش و جوانان، وزارت نیرو، وزارت کار و رفاه و تعاون - مطرح است حتما ما در آستانه ترمیم جدی کابینه در بین وزرای آن‌ها هستیم؛ ولی ممکن است اکنون تغییر وزیر بیش از این پنج وزارتخانه مطرح باشد، چرا که رئیس دولت از برخی وزارتخانه‌های خارج از وزارتخانه‌های پنج‌گانه نیز ناراضی است.»

این راهش بود؟
اما واقعا اگر بنا به ترمیم کابینه است، آیا چنین روشی که روحانی درپیش گرفته، درست است؟ در حالیکه طی سال‌های گذشته بسیاری به خاطر نوع رفتار احمدی نژاد با وزرایش، او را مورد انتقاد قرار می‌دادند و رفتار وی را نماد بارز موضع از بالا به پایین و دیکتاتورمآبانه وی نسبت به اعضای کابینه می‌دانستند آیا این عملکرد روحانی نیز تداعی کننده همان رفتار احمدی نژادی است؟
صادق زیباکلام در اینباره می‌گوید: «اگر واقعا هدف روحانی از چنین اظهاراتی تغییر کابینه است به نظر بدترین شیوه ممکن را انتخاب کرده است، چرا که مردم نمی‌دانند اختلافات حسن روحانی با فلان وزیر بر سر چیست؟ این سخنرانی‌ها به جز این که جامعه و مخاطبین را سردرگم کند سودی دیگر ندارد!»
این استاد دانشگاه ادامه می‌دهد: «درهیچ کجای دنیا مرسوم نیست که اگر مشکلاتی در درون کابینه است این دعواها را به رسانه و تریبون‌ها بکشند. در ابتدا سعی می‌کنند که اختلافات حل شود، اگر نشد و سیاست‌های یک وزیر با جهت‌گیری کلی دولت همخوانی نداشت آن وقت از آن وزیر می‌خواهند که استعفا دهد و شخص دیگری را به جای او بگذارند. اینکه چنین دعواهایی در جامعه مطرح شود طبق روال سیاسی نیست.»
از زیباکلام می‌پرسیم بنابراین از دیدگاه او بهترین شکل آماده سازی برای ترمیم کابینه این بود که وزرا وادار به استعفا می‌شدند، اظهار می‌دارد: «بله ! بهترین شکل آن بود که در وهله اول روحانی برای حل مشکل با وزرا کنار بیاید ولی اگر این تلاش‌ها نتیجه نمی‌داد به وزرا گفته می‌شد استعفا بدهند و سپس روحانی در یک مصاحبه تلویزیونی ضمن اشاره به کلیات ساختاری دولت خود با قدردانی از این وزرای مستعفی اظهار می‌داشت که تنها راه به دلیل عدم همخوانی‌ها، استعفای این وزراست.»
اما سعید شریعتی در پاسخ به اینکه شیوه روحانی برای مقدمه چینی‌هایش درجهت ترمیم کابینه کار صحیحی بوده یا نه، اظهار می‌دارد: «طرح موضوع در رسانه‌ها و سخنرانی در پشت تریبون‌ها با مردم تا همین حد کفایت می‌کند و تداوم آن کمکی به جریان افکار عمومی نخواهد کرد و بهتراست که روحانی اکنون از اختیاراتش بهره ببرد. هرچند درستی یا نادرستی این که او چگونه و با چه روشی می‌خواهد پذیرش اجتماعی را برای ترمیم کابینه مطرح کند به شخص روحانی برمی گردد.»

به صلاح است
روحانی اگر نیت تغییر داشته باشد، در شرایطی می‌خواهد چنین اتفاقی را رقم بزند که هنوز یک سال از دولتش(دولت دوازدهم) نگذشته است. با این اوصاف آیا واقعا این تغییرات در چنین زمانی زیر سوال بردن شخص خودش نیست و واقعا ترمیم کابینه در چنین بره‌های به صلاح است؟
زیباکلام در اینباره می‌گوید: «نه، چنین چیزی را نمی‌توان با زمان تعیین کرد. اگر واقعا قرار بر تغییر کابینه است این اتفاق زودتر هم بیفتد بهتر است. ممکن است از دولتی شش ماه گذشته باشد اما تصمیم به تغییر وزیر گرفته شود. هروقت علل و عواملی به وجود می‌آیند که کار کردن با آن وزیر امکانپذیر نیست و سیاست‌های آن وزارتخاته با سیاست‌های کلی دولت نمی‌خواند بهتر است آن وزیرکنار برود..»
شریعتی هم در این مورد با زیباکلام موافق است و می‌گوید : «اتفاقا اگر بنا به تغییر است هر چه سریع‌تر جلوی فوت زمان گرفته شود به منفعت خواهد بود تا دولت بتواند وزرای همسوتر و همراه تر را بر سر کار بیاورد. چراکه در غیر اینصورت، هم زمان برای این تغییرات از دست می‌رود و هم اینکه در شرایط فعلی مجلس دهم به عنوان مجلسی نسبتا همراه با روحانی می‌تواند دراین راه خیلی بیشتر به دولت دوازدهم کمکی کند چراکه اصلا معلوم نیست در سال ۹۸ مجلسی همسو با روحانی در کار باشد.»
وی ادامه داد: «اینکه بگوییم چون فقط یکسال از دولت دوازدهم گذشته پس به صلاح نیست تا کابینه تغییر کند از حیث دیگر نیزسخن درستی نخواهد بود، چرا که بسیاری از وزرای کنونی حسن روحانی از دولت یازدهم در کابینه حضور و فرصتی پنج ساله داشتند و اگر روحانی بعد از پنج سال همکاری با این افراد از آن‌ها راضی نیست این حق قانونی را برای تغییر دارد.»

زنگ تغییر
نوع انتقادهای حسن روحانی از وزرایش نشان می‌دهد که ظاهرا در نیت او چیزی فرای درددل با مردم یا انداختن مشکلات به گردن وزراست و از قرار معلوم باید خوب یا بد درست یا نادرست، به موقع یا نامناسب، به زودی زنگ تغییر کابینه در دولت دوازدهم را بشنویم.