روزنامه اعتماد
1397/02/20
در متن تغيير تكتونيك
واكنشهاي رسانهاي داخلي به خروج امريكا از برجام تاكنون عمدتا بر مدار الگوي قديمي روايتها و رقابتهاي جناحي با حاصل جمع صفر بوده است. اما ميتوان به اين رخداد به گونه ديگري هم نگريست. خروج امريكا از برجام در تداوم روندي است كه از آن به «انتقال قدرت» در سياست بينالملل تعبير ميكنند. اين خروج ميتواند نشانه دوري بيشتر امريكا از «رهبري جهاني» هم باشد، مفهومي كه در تمامي ادوار پس از جنگ دوم جهاني بر سياست خارجي اين كشور حكمفرما بود.تغيير پارادايميك در سياست خارجي امريكا از يكسو و ظهور قدرتهاي جديد از ديگرسو مهمترين نشانههاي روند انتقال قدرت در سياست بينالملل كنونياند. در اين روند بهگونهاي فزاينده موازنه قدرت تغيير ميكند و متاثر از آن قواعد زيست بينالمللي نيز به گونهاي گيجكننده متحول و متلون ميشوند. اينكه امريكا بيش از ساير قدرتها قاعدهگريز شده يكي از نشانههاي مهم پيشرفت روند انتقال قدرت است. دورههاي انتقال قدرت مشحون از «فرصتهاي خطرناك» براي دولتها بوده است. در اين دورهها به دليل سياليت فزاينده قدرت در سياست بينالملل، تشخيص آب از سراب براي دولتها بسيار دشوار ميشود. از همين روست كه «مرگ دولتها» در چنين دورههايي فراوانتر بوده و از ديگرسو برخي نيز توانستهاند با بهرهگيري هوشمندانه از اين شرايط منابع قدرت خود را بهشدت افزايش دهند و يكشبه ره صدساله بپيمايند. به ديگر سخن همين فريبايي و فريبندگي دوره انتقال قدرت است كه دولتها را در تشخيص و كنش دچار مشكلات جدي ميكند.
ايران كنوني در متن اين تغيير تكتونيك قرار دارد و فراز و فرود برجام يكي از نشانههاي كليدي آن است. آينده اين توافق نيز بهشدت از اين تغيير تاثير خواهد پذيرفت. از همين روست كه مسير قدرتيابي ايران بسيار پيچيده شده و امكان بازگشتپذيري آن هر دم وجود دارد. با شدت يافتن روند تغيير تكتونيك در سياست بينالملل، احتمالا فرصتهاي خطرناك پيش روي سياست خارجي ايران نيز رو به فزوني خواهند بود. بهرهگيري از اين فرصتها بيآنكه مفهومبندي عالمانهاي از جايگاه ايران در جهان جديد صورت گيرد، دشوار و پرريسك خواهد بود. اين تغيير تكتونيك هنوز در سياست خارجي ايران مفهومبندي نشده است. فراتر از سرنوشت برجام، ايران نيازمند پارادايم جديد سياست خارجي است؛ پارادايمي كه ايران را در جهان جديد مفهومبندي كند. نهايت آنكه واكنش راهبردي به خروج امريكا احتمالا در صورتي موفقيتآميز خواهد بود كه در درون پارادايم جديد سياست بينالملل مفهومبندي شود؛ پارادايمي كه جايگاه ايران در اين تغيير تكتونيك به دقت در آن تبيين شده باشد.
سایر اخبار این روزنامه
اروپا بايد تضمين بدهد
ارتش رژيم اسراييل در بالاترين سطح هشدار قرار گرفت: حمله تلافيجويانه از واقعيت تا فضاسازي
نميتوانيم بيش از حد منتظر اروپاييها بمانيم
بورس، ارز و طلا در آرامش نسبي قرار گرفتند: لبخند بازارها به برجام 1+4
براي حسين عليزاده كه نوآورياش حكايت از تربيتي راستين دارد: عصيانِ اسطوره
استراتژي عبور از بحران
تجربه افشاني و حاكميت دولت در فارس
در متن تغيير تكتونيك
وحدت استراژيك براي برجام
نياز به انقلاب اداري