روزنامه آفتاب یزد
1397/03/02
ترفند اروپا برای دورزدن تحریم
یکی از طرحهایی که اتحادیه اروپا برای حفظ برجام دنبال میکند، واریز پول نفت ایران از طریق بانکهای مرکزی کشورهای اروپایی است تا دست ترامپ را برای تحریم ببنددآفتاب یزد- گروه سیاسی: آینده برجام؟ اگر نگوییم مهمترین چالش امروز در نظام
بین الملل است دست کم یکی از سه چالش عمده
پیش روی رهبران جهان قلمداد میشود. درحالی
که ایالات متحده به دنبال خروج از این توافق اعلام کرده تحریمهایی جدید را اعمال
خواهد کرد و برای کشورهای ثالث خط و نشان کشیده
که همراهی و کمک به ایران مساوی با تحریم است اما اروپا و ایران همچنان به دنبال ایجاد شرایطی هستند که برجام بتواند بدون واشنگتن نفس بکشد. این موضوع را در سخنان بسیاری از سیاستمداران اروپایی میتوان دید. به عنوان نمونه بعد از سخنرانی مایک پامپئو علیه ایران و رونمایی از نقشه راه واشنگتن بعد از برجام، فدریکا موگرینی به سخنان تند و تیز وزیر خارجه آمریکا واکنش نشان داد و در یک بیانیه نوشت: «ما به سخنرانی مایک پامپئو، وزیر امور خارجه آمریکا به دقت گوش دادیم که نه تنها در ایران مورد توجه بود بلکه از سوی تمام کسانی که از برنامه جامع اقدام مشترک ( برجام ) حمایت میکنند، شنیده شد. توافق هستهای با ایران و ادامه پشتیبانی از آن دستاوردهای بزرگ دیپلماسی بینالمللی است که تضمین میکند ظرفیتهای هستهای ایران کماکان صرفا برای اهداف صلح آمیز خواهد بود.» موگرینی افزوده: «آژانس بینالمللی انرژی اتمی تاکنون 10 بار تایید کرده است که ایران به طور کامل به اجرای تمامی تعهدات مرتبط هستهای اش پایبند بوده و همچنان به آن عمل میکند. آژانس علاوه بر این تاکید کرده است که تمامی دسترسیهای مورد درخواستش برای انجام این ماموریت در ایران فراهم بوده است.» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا همچنین تصریح کرد: برجام نتیجه
بیش از یک دهه مذاکرات پیچیده و سخت
بر مبنای رویکرد دوگانه و بنابراین بهترین نتیجه ممکن است. اتحادیه اروپا به ادامه اجرای موثر و کامل برجام تا زمانی که ایران نیز به تمامی تعهدات مرتبط هستهایاش پایبند باشد وفادار خواهد بود.» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در پایان بیانیه خود آورده است: «سخنرانی وزیر پامپئو مشخص نکرده است که خروج از برجام چگونه منطقه را از تهدید اشاعه هستهای امنتر کرده و خواهد کرد و بعلاوه مشخص نیست که چگونه ما را در موضعی بهتر برای نفوذ در ایران در زمینههای خارج از برجام قرار میدهد. هیچ جایگزینی برای برجام وجود ندارد.» این سخنان تکرار مکرراتی است از تاکیدات اروپا بر بقای برجام. اما با توجه به اینکه برطبق برجام تهران درعوض برخی محدودیتهای هسته ای
باید مشوقهای اقتصادی دریافت کند و تحریمی درکار نباشد، اروپا با تحریمهای امریکا چه خواهد کرد؟ به ویژه وقتی بسیاری از بانکها و شرکتها خصوصی بوده و فارغ از نگاه سیاسی تنها به دنبال افزایش سود هستند.
میدان داری بانک مرکزی اروپا؟
در همین زمینه گفته شده اروپا یک طرح ویژه را در دست بررسی دارد. رضا نظری کارشناس بینالملل در یک یادداشت تلگرامی نوشته است: «یکی از مهمترین پیشنهادهای اتحادیه اروپا برای خنثیسازی تاثیر تحریمهای آمریکا، پیشنهادی است که مطابق آن بانکهای مرکزیِ دولتهای عضو اتحادیه به صورت مستقیم وجوهات حاصل از فروش نفت را به بانک مرکزی ایران واریز کنند. هدف از این طرح، بیاثرسازی تحریمهای مندرج در «قانون اختیارات دفاع ملی برای سال مالی ۲۰۱۲» آمریکاست که «موسسات مالی خارجی» را هدف گرفته و آنها را جهت برقراری ارتباط مالی و بانکی با ایران منع کرده است. در واقع با این اقدام، بانکهای مرکزی اروپا - که تعریفِ حقوقی «موسسات مالی خارجی» شامل حال آنها نمیشود - در عمل در انجام مراودات مالی مربوط به نفتِ ایران جایگزین بانکهای خصوصی خواهند شد. به بیان سادهتر، اگر این پیشنهاد محقق شود، برای پرداخت پول نفت ایران دیگر نیازی به بانکهای خصوصی نخواهد بود. نکته مهم این طرح اینجاست که دولت
ترامپ برای ممانعت از این کار گزینههای
بسیار محدود و پُرهزینهای دارد. در واقع، با
اجرایی شدن این طرح، آمریکا یا مجبور خواهد شد
«بانکهای مرکزی» دولتهای همپیمان خود را مشمولِ تعریف «موسسات مالی خارجی» بداند و قانون مذکور را به نحوی تفسیر کند که این بانکها نیز در معرض تحریم قرار بگیرند.» یا اینکه روسا و اعضای هیئت مدیره این بانکها را - مانند آقای سیف، رئیس بانک مرکزی ایران- شخصاً مورد تعرض و تحریم قرار دهد؛ آنطور که هیئت مدیره شرکت SWIFT را نیز تهدید کرده است. مسلماً، هر دو گزینه برای دولت آمریکا هزینههای اقتصادی، سیاسی و حیثیتی بسیار بالایی خواهد داشت.»
کارشناسان اروپایی این روزها طرحهای مختلفی را بررسی میکنند تا بتوانند برجام را حفظ کنند. با این حال رهبران اروپایی گفتهاند بهدنبال تقابل با ایالات متحده نیستند. درحالی که مایک پامپئو اخیرا گفته تمام کشورها را به رعایت تحریم علیه ایران پاسخگو خواهد کرد حال سوال اساسی این است که مبادله با ایران از طریق بانکهای مرکزی اروپایی تا چه حد قابل تصور است. یک کارشناس مسائل اقتصادی به آفتاب یزد گفت:« تحریم نهادهایی همچون بانک مرکزی یا بانکهای دولتی اروپایی برای
ایالات متحده کار بسیار سختی است، هرچند آمریکا با خروج غیرعقلایی خود از توافق
هسته ای نشان داده که از نظر آنها هر کاری
امکان پذیر است. اما اگر اروپا تصمیم بگیرد که تجارت
با تهران از جمله انتقال پول نفت را از طریق بانکهای مرکزی خود انجام دهد، آمریکا نمیتواند آنها را مشمول مجازات کند.»هادی حقشناس افزود: «نکته مهمی که وجود دارد اینکه اساسا بانکها یا شرکتهایی که با ایران کار میکنند هیچ اقدامی خلاف قوانین بینالمللی انجام ندادهاند. این تنها کاخ سفید است که میخواهد چنین شرکتهایی را به دلیل همکاری با ایران مجازات کند.» او تصریح کرد: «بنابراین اروپا میتواند با استفاده از این مکانیزم و همان قانون مسدود سازی مانع از توان ایالات متحده برای مجازات شرکتها و بانکها شود.» از او پرسیدم چنین اقدامی شاید اروپا را به طور کامل مقابل ایالات متحده قرار دهد، آیا سران اروپایی چنین ریسکی را انجام میدهند؟ این کارشناس مسائل اقتصادی پاسخ داد: «نباید فراموش کنیم از زمانی که ترامپ برسر کار آمده
موضوعات چالشی مختلفی میان امریکا و اروپا
به وجود آمده که توافق هستهای آخرین آن است. ترامپ شروع کارش با اروپا خروج از توافق
زیست محیطی پاریس بود. دو طرف برسر تعرفههایی که آمریکا برای واردات اجناس اروپایی میخواهد قرار دهد نیز اختلاف دارند. اروپا احساس میکند که چرا امریکا پلیس اقتصادی جهان است که بگوید دیگران چه اقدامی انجام دهند یا خیر.» حق شناس در پایان گفت: «اگر برجام و رابطه با ایران اولین یا تنها مسئله بین اروپا و آمریکا بود شاید قابل تصور نبود. این رویارویی اما چند مسئله بزرگ دیگر قبلا اتفاق افتاده که میتواند تاثیرگذار باشد. به نظر میرسد اگر اروپاییها در توافق هستهای کوتاه بیایند حتما ترامپ
موضوعات جدید دیگری را به آنها تحمیل
خواهد کرد بنابراین اروپا در حال حاضر به دنبال دفاع از حیثیت خود است.»
سایر اخبار این روزنامه
مراسم افطاری عارف نمادی از وحدت ملی
بابک خطی طبیب وفعال اجتماعی
ابراهیم نکو کارشناس اقتصادی
درباره انتخاب هیئت رئیسه مجلس:فراکسیون امید این بار رودست نمیخورد
جنگی در کار نیست
چرا پیوند عضو به اتباع خارجی صورت نمیگیرد؟
واکنش رئیس پلیس تهران به پخش فوتبال در کافی شاپها
سربه سر این ها نگذارید!
چرا اینقدر شکاف میان درآمدها وجود دارد؟
ترفند اروپا برای دورزدن تحریم