روزنامه ایران
1397/03/23
سایه روشن‌های یک سازش سیاسی
ندا آکیش ، فرحناز دهقی
خبرنگاران حوزه جهان
دو رهبر غیرقابل پیش‌بینی جهان در نخستین دیدار رو در رو، چشم در چشم هم دوختند، لبخند زدند و مصمم و دوستانه دست‌های یکدیگر را فشردند تا دیگر بار با رفتاری غلو شده، مردم جهان را شگفت زده کنند. دونالد ترامپ و کیم جونگ اون که تا چند ماه پیش آتشبار سخنان آنها جهان را در بیم جنگ جهانی دیگری فرو برده بود، با فراموش کردن القابی که به یکدیگر داده بودند، خرسند و راضی از اتاق مذاکره‌ای که فقط این دو نفر و مترجم‌های آنان در آن حضور داشتند، خارج شدند و از امضای سند مشترکی خبر دادند که بیانگر آغاز رسمی خلع سلاح هسته‌ای کره شمالی در ازای تضمین‌های امنیتی امریکا بود. توافقی که بند مربوط به خروج نیروهای امریکایی از کره جنوبی به مذاق سئول خوش نیامد.
در ابتدای نشست صبح دیروز سه‌شنبه ترامپ – اون در هتل «کاپولا» در جزیره «سنتوزا» سنگاپور که به‌مدت 45 دقیقه و پشت درهای بسته برگزار شد، رئیس جمهوری امریکا با ادبیاتی بسیار خوشبینانه و در حالی که هم با اون دست می‌داد و هم دستش را روی شانه او می‌گذاشت، از «حس بسیار خوبی» که داشت سخن گفت و افزود: «مذاکره بسیار خوبی خواهد بود و فکر می‌کنم، موفقیت بزرگی حاصل شود. شکی ندارم.» اما لحن آغازین رهبر کره‌شمالی و «زبان بدن» او به اندازه ترامپ خوشبینانه نبود زیرا گفت: «اینجا آمدن راحت نبود. گذشته [بین دو کشور] مانند سدی پیش روی ما بود اما ما بر همه چیز غلبه کردیم و امروز اینجا هستیم.»
45 دقیقه تاریخی
این لحن بدبینانه رهبر کره‌شمالی پس از 45 دقیقه گفت‌و‌گو با ترامپ پشت درهای بسته کاملاً تغییر کرد و دو رهبر کاملاً راضی و خرسند از اتاق خارج شدند و به جای جنگ‌های لفظی 6 ماه پیش، یکدیگر را تحسین و تعارف‌های متعددی رد و بدل کردند. در حالی که هم ناظران بین‌المللی و هم حدود سه هزار خبرنگار خارجی حاضر در جزیره سنتوزا در شوک این تغییر موضع رهبر کره شمالی بودند و دلیل این همه ابراز خرسندی از نخستین مذاکره مستقیم رهبران دو کشور را درک نمی‌کردند، ترامپ از امضای سند مشترک «بسیار مهم» و «همه جانبه»ای خبر داد.
ترامپ همچنین سند یک و نیم صفحه‌ای امضا شده را مقابل دوربین رسانه‌ها قرار داد تا عکاسان از آن عکس بگیرند و به محض اینکه عکس‌ها منتشر شد، مفاد سند نیز قبل از اعلام رسمی از سوی رئیس جمهوری امریکا در کنفرانس خبری دیروز، ترجمه و منتشر شد. به موجب این سند مشترک کره شمالی متعهد شده است که خلع سلاح هسته‌ای کامل را آغاز کند. امریکا هم متعهد شده است، به کره شمالی «تضمین‌های امنیتی» بدهد. دو کشور همچنین متعهد شده‌اند روابط تازه‌ای را آغاز کنند تا خواسته مردم هر دو کشور مبنی بر زندگی در صلح و آرامش تأمین شود. ترامپ دیروز و پیش از آنکه جزئیات این سند مشترک رسانه‌ای شود، گفته بود: ما از آنچه امروز رخ داد بسیار مفتخریم. کارهای بسیار زیادی انجام شد. با امضای این سند روابط جهان و کره شمالی تغییر می‌کند. شرایط بسیار متفاوتی از آنچه در گذشته بوده [در جهان] حاکم میشود. ما داریم از یک مشکل بسیار بزرگ و بسیار خطرناک برای جهان جلوگیری می‌کنیم.»
برقراری «پیوند قوی» بین دو دشمن تنها با یک دیدار
او همچنین به «پیوند قوی»ای که بین خودش و کیم در جریان این دیدار به وجود آمد، اشاره کرد و گفت: «می‌خواهم از رئیس کیم تشکر کنم، ما امروز وقت زیادی با هم صرف کردیم؛ وقتی بسیار فشرده.» هنگامی که از ترامپ سؤال شد، آیا کیم را به کاخ سفید دعوت می‌کند، در پاسخ گفت: «حتماً.» ترامپ به خبرنگاران گفت: «ما یک روز عالی داشتیم و چیزهای زیادی درباره یکدیگر و کشورهای یکدیگر فهمیدیم. درباره رئیس کیم فهمیدم که او مرد خیلی با استعدادی است و همچنین فهمیدم که کشورش را خیلی دوست دارد.» این اظهارات رئیس جمهوری امریکا در حالی است که سال گذشته کیم را «مردک موشکی» خطاب کرده و او را با آتش و خشمی که جهان تاکنون تجربه نکرده تهدید کرده بود. ترامپ در پاسخ به این سؤال که آیا باز هم دو رهبر با هم دیدار خواهند کرد، گفت: ما بسیار زیاد با هم دیدار خواهیم کرد.
کیم هم گفت: «امروز ما یک دیدار تاریخی داشتیم، ما تصمیم گرفتیم گذشته را کنار بگذاریم. دنیا شاهد تغییرات جدی خواهد بود. دوست دارم مراتب قدردانی خود را از پرزیدنت ترامپ که باعث شد این دیدار رخ دهد، به زبان آورم.» کیم هم سال گذشته میلادی ترامپ را «پیر یاوه گو» خطاب کرده و تهدید کرده بود، دکمه‌ای زیر دستش دارد که هر لحظه بخواهد می‌تواند شهرهای مهم امریکا را با فشار آن دکمه هدف حمله هسته‌ای قرار دهد.
سند جامع یک و نیم صفحه‌ای
در حالی هم کیم و هم ترامپ از اتفاقات و تحولات دیروز سنگاپور ابراز خرسندی کامل کردند و سند مشترک امضا شده را همه جانبه و بسیار مهم توصیف کردند که هم محتوای سند و هم تعداد بندهایی که در سند قید شده نشانگر همه جانبه بودن آن نیست واین سؤال را مطرح می‌کند که چگونه یک سند یک و نیم صفحه‌ای با 4 بند می‌تواند همه جانبه باشد. بویژه اینکه در سند هیچ اشاره‌ای به تحریم‌های کره شمالی و زمان برداشته شدن احتمالی این تحریم‌ها نشده و حتی مشخص نشده است که روند خلع سلاح هسته‌ای کامل کره شمالی چگونه خواهد بود یا روابط جدید دو کشور از چه زمانی و در چه سطحی آغاز میشود. با وجود تمام این ابهام‌ها و سؤال‌ها، مایک پمپئو، وزیر خارجه امریکا در صفحه توئیتر خود از نتایج دیدار اون – ترامپ ابراز خرسندی کرد و نوشت: پرزیدنت ترامپ و رئیس کیم سند مشترک تاریخی اجلاس سنگاپور را امضا کردند؛ روابط جدید آغاز شد.»
استقبال پکن و سئول از نتیجه اجلاس سئول
چین نیز اعلام کرد، از نتایج اجلاس رهبران امریکا و کره شمالی خرسند است و از آن حمایت می‌کند. قبل از آنکه ترامپ و اون سند مشترک امضا کنند، یک مقام ارشد چین به خبرنگاران گفته بود، امیدوار است، دو کشور بتوانند به یک توافق اولیه برای خلع سلاح هسته‌ای برسند. رئیس جمهوری کره جنوبی نیز دیروز در گفت‌و‌گو با خبرنگاران اذعان کرد، از نگرانی تمام شب را بیدار بوده و به دقت دیدار اون و ترامپ را رصد می‌کرده، او هرچند از امضای سند مشترک ابراز خرسندی کرد.
اما ساعتی بعد دولت وی به قول ترامپ به اون مبنی بر خروج نیروهای امریکایی از کره جنوبی واکنش نشان داد و گفت: باید منظور واقعی ترامپ از این سخنان را بررسی کنیم.
برش
ترامپ: «اون» آماده خلع سلاح هسته ای است
رهبر کره شمالی دیروز پس از پایان نشست دو جانبه با ترامپ و نشست هیأت‌های دو کشور، خاک سنگاپور را به مقصد پیونگ یانگ ترک کرد اما رئیس جمهوری امریکا چند ساعت دیگر در سنگاپور ماند و با برگزاری یک کنفرانس خبری به سؤالات خبرنگاران درباره سند مشترک امضا شده و دیگر مسائل بین واشنگتن - پیونگ یانگ پاسخ داد. از آنجا که محتوای سند مشترک پیشتر رسانه‌ای شده بود، خبرنگاران بیشتر مشتاق بودند که بدانند چطور اتفاق‌ها دیروز تا این اندازه سریع پیش رفت. از این رو ترامپ در پاسخ به سؤال خبرنگاران که پرسیدند، آیا به «اون» اعتماد کردید گفت: «بله. فکر می‌کنم او می‌خواهد این کار [خلع سلاح هسته‌ای] را انجام دهد.» او همچنین گفت: مطمئنم که اون به مفاد سند مشترک پایبند است. من فکر می‌کنم او به اندازه من یا حتی بیش از من آماده انجام این کار است.»
ترامپ در این کنفرانس خبری نسبت به پایان جنگ شبه جزیره کره ابراز امیدواری کرد و گفت، بزودی جنگ بیش از 70 ساله شبه جزیره کره پایان می‌یابد. او ابراز امیدواری کرد سرانجام نیروهای امریکایی از کره‌جنوبی خارج شوند اما تأکید کرد، این در حال حاضر بخشی از معادله نیست. رئیس جمهوری امریکا گفت، ایالات متحده «بازی‌های جنگی» را متوقف خواهد کرد.
رئیس جمهوری امریکا در پاسخ به سؤالات مربوط به مسائل حقوق بشری کره شمالی و مرگ «اوتو وارمبایر»، دانشجوی امریکایی در این کشور، کوشید از پاسخ دادن طفره برود اما گفت: در مورد مسائل حقوق بشری بحث شد و در آینده بیشتر بحث میشود. «اوتو» هم کسی بود که بیهوده از دنیا نرفت. او برای مدت زمان طولانی در زندگی من حضور خواهد داشت. فکر می‌کنم بدون «اوتو» این اتفاق [اجلاس سنگاپور] رخ نمی‌داد.ترامپ همچنین با بیان این مطلب که زندانی‌هایی که در زندان‌های کره شمالی بسر می‌برند از «برندگان بزرگ» اجلاس امروز هستند گفت: فکر می‌کنم به آنها کمک کرده‌ام. رئیس جمهوری امریکا به تشریح نحوه قانع کردن رهبر کره شمالی به‌خلع سلاح هسته‌ای نیز اشاره کرد و گفت که به او قول داده است بهترین هتل‌های جهان را در سواحل کره شمالی بسازد. او گفت: [به او گفتم] هی پسر منظره را نگاه کن. دوست نداری به‌جای آن کارها [آزمایش‌های هسته‌ای] بهترین هتل‌های جهان را داشته باشی. ترامپ همچنین گفت که اون قول داده یک سایت آزمایش موشکی خود را نیز نابود کند. او افزود، این مسأله در سند مشترک قید نشده بود اما پس از امضای سند او از اون خواسته و او هم پذیرفته است.
ترامپ در این نشست خبری همچنین در مورد ایران گفت که امیدوار است در موقع مناسب با ایران سر میز مذاکره بنشیند اما حالا برای چنین تحولی زود است.
ترامپ همچنین تاکید کرد: هرگاه تاسیسات هسته ای کره شمالی برچیده شود، تحریم ها نیز برداشته خواهد شد. وی در پایان از علاقه اش به سفر به کره شمالی در «زمانی مناسب» خبر داد و گفت از «اون» برای سفر به امریکا دعوت کرده و او نیز پذیرفته است.
تحلیل 1
نمایش دیدار دو دیکتاتور
تام بنر خبرنگار الجزیره
تلاش‌ها برای محدود کردن برنامه هسته‌ای کره شمالی دهه‌هاست که در برنامه سیاست خارجی امریکا گنجانده شده اما جز معدود مواردی نتوانسته وارد مرحله مذاکره شود. یک‌بار در سال 1994 و بار دیگر در سال 2005 چنین تلاشی شد. اما امیدها رفته‌رفته رو به افول می‌رفت که ناگهان دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری امریکا راهش را به‌سمت سنگاپور و دیدار کیم جونگ اون رهبر کره شمالی در پیش گرفت. دو طرف می‌گویند توانسته‌اند بر سر خلع سلاح هسته‌ای شبه جزیره کره به توافق برسند اما اگر تاریخچه این قول و قرارها را کوتاه از نظر بگذرانیم، خواهیم دید که هنوز هیچ قطعیتی وجود ندارد. با وجود این حواشی و ماجرای این دیدار بسیار زیاد است. اما تحلیلگران باور دارند این دیدار نمی‌تواند چندان هم در جهت صلح و ثبات جهان مثمر باشد. تا همین چند ماه پیش تصور چنین دیداری محال بود. ماه آگوست بود که ترامپ در تهدیدی خشمگینانه اون را «مرد کوچولوی موشکی که مأموریت خودکشی دارد» خطاب کرده بود. حتی او در سازمان ملل هم صریحاً گفته بود: «امریکا صبر و قدرت زیادی دارد، اما اگر مجبور باشد که از خود یا متحدانش دفاع کند، هیچ انتخابی جز نابودی کامل کره شمالی نخواهیم داشت.» از سوی دیگر برخی تحلیلگران می‌گویند رسیدن به صلح میان دو دشمن دیرینه چیزی نیست که در مدتی کوتاه حاصل شود، بلکه امکان دارد رسیدن به آن تا 15 سال هم طول بکشد. هوراکیو فالکوا متخصص مذاکره در مدرسه تجاری INSEAD سنگاپور می‌گوید: «کره شمالی نمی‌تواند اکنون خلع سلاح هسته‌ای شود. آن هم در شرایطی که رئیس جمهوری امریکا یک بار تهدیدش کرده که با فرو انداختن آتش و خشم روی او کارش را یکسره خواهد کرد. رئیس جمهوری کشوری که 25 سال متوالی او را دشمن صدا می‌کرده است. ترامپ عاشق جلب توجه است. او بیشتر از آنکه به محتوای نشست و توافق کار داشته باشد، به فکر وجهه‌ای است که این دیدار به او می‌دهد. از سمت دیگر کیم به‌دنبال دستیابی به مقبولیت جهانی است. البته این بد نیست. اما نباید سطح توقع مان از این نشست بالا برود.
تحلیل 2
از دشنام تا آغوش
شورای سردبیری گاردین
بشتابید! بشتابید! ترامپ توئیت کرده بود «هیجان خیلی زیادی وجود دارد». نامش را دیپلماسی نگذارید. این مرد حتی معنای آن را هم نمی‌داند. آن را با مذاکره نامیدن ارج ننهید. او تنها دو روش دارد: زور بگوید یا چاپلوسی کند. حتی اگر واقعاً قدم‌هایی هم برداشته شده باشد، هسته آن شو و نمایش است. رئیس‌جمهوری امریکا می‌خواهد با دیدار با رهبر کره شمالی در سنگاپور لحظه تاریخ‌سازی ایجاد کند. او در حاشیه این خواسته، کار بی‌سابقه‌ای هم انجام می‌دهد. انگیزه‌های او برای چنین اقدامی بشدت خودخواهانه و کوته‌فکرانه است. گفت‌و‌گو با دشمنان سخت اما ضروری است. بویژه اگر پای «آتش و خشم» به‌عنوان گزینه باز باشد. البته باید استراتژی و هدف هم در میان باشد. کره شمالی از مدت‌ها قبل در انتظار این بوده است، بنابراین این دو را دارد. اما دونالد ترامپ حتی به این دو فکر هم نکرده است. او هیچ نیازی به «آمادگی بیشتر» ندارد و آنچه در این مذاکرات عصای دست اوست، غریزه و احساس است. او پیش از این برنامه‌ریزی‌ای برای دیدار در سطح کابینه هم نکرده است، چیزی که در اینگونه دیدارها کاملاً رایج و معمول است. ترامپ و اون دیدار کوتاهی با یکدیگر داشتند که علاوه بر آنها فقط یک مترجم در آن حضور داشت. نه مشاوری، نه وزیری و نه متخصصی. پس از پایان این دیده‌بوسی‌ها، دو طرف به‌دنبال تعهدات عملی یکدیگر می‌روند. اهداف واقعی کره شمالی این است: پیدا کردن هویتی در‌شأن یک قدرت، گشوده شدن روابطی تازه با امریکا، برداشته شدن تحریم‌ها و بهبود اقتصاد داخلی و توسعه روابط با چین. اما کره شمالی عقیده دارد که هویت و بقایش مدیون ظرفیت هسته‌ای‌اش است. چیزی که به احتمال زیاد از آن دست نخواهد کشید. به موجب توافق تازه، آزمایش‌های هسته‌ای و موشکی متوقف می‌شوند و پایگاه هسته‌ای یونگ بیون بسته میشود و حتی برخی سلاح‌های این کشور کنار گذاشته میشود. اما تمامی اینها از آنچه «خلع سلاح شدن کامل، قابل اعتماد و برگشت‌ناپذیر» نامیده میشود، بسیار دور است. بنابراین سؤال این نیست دو طرف چگونه باید با یکدیگر صحبت کنند، بلکه این است که این دیدار چه نتیجه‌ای دارد؟ آیا این توافق واقعاً اثرگذار و کارآ خواهد بود؟
تحلیل 3
ترامپ، ترامپ است
کریس سیلیزا
خبرنگار سی.ان.ان
کوتاه زمانی پس از دیدار رئیس‌جمهوری امریکا با رهبر کره‌شمالی، کیم جونگ اون گفت «رسیدن به‌جای کنونی ساده نبود». او حق دارد، دهه‌ها خشونت، دشنام و جنگ، باعث شده بود تا مذاکره‌های 25 ساله هسته‌ای هر بار به بن‌بست برسد. حالا پس از ماه‌ها تهدید پینگ‌پنگی، میان ترامپ و کیم توافقی حاصل شده است. ترامپ که پیش از این گفته بود نمی‌داند آیا کیم واقعاً می‌خواهد از سلاح هسته‌ای‌اش دست بکشد یا نه، در آستانه دیدارش با او گفت: «این دیدار خیلی موفق خواهد بود و ما رابطه فوق‌العاده‌ای خواهیم داشت». دیدار 45 دقیقه‌ای با دشمن، طولانی و سخت است. اما یادتان نرود که دیدار میان کیم و ترامپ، درباره منافع دو ملت بود. اگر تعارف‌ها و تعریف‌های آن دو از یکدیگر را کنار بگذاریم، می‌بینیم که این زمان به نصف هم تقلیل پیدا می‌کند. اما ترامپ خیال همه را راحت کرد و گفت این دیدار بیشتر از آنکه درباره سیاست باشد، جلسه معارفه و احوالپرسی بود! بنابراین باید بدانیم این دیدار بیشتر از آنکه کاری باشد، نمایشی بود. اما فارغ از این، هر دو آنها خواستار نتیجه دادن این دیدار هستند. از دست‌دادن‌های طولانی و لبخندهای صمیمانه تا صرف ناهار کاری، می‌توان گفت این دیدار گرم بود. حتی ترامپ موقع دست دادن، بازوی کیم را هم گرفته بود و در جای دیگری کیم دستش را به نشانه دوستی بر کمر ترامپ گذاشته بود. البته پیش از این دیدار، مشاوران ترامپ به او گفته بودند سعی کند خوددار باشد و بیش از حد لبخند نزند و با هیجان در برابر کیم ظاهر نشود. اما ترامپ، ترامپ است. هنگامی که کیم داشت در برابر خبرنگاران سخنرانی می‌کرد، او نتوانست جلوی خودش را بگیرد و انگشت شستش را به نشانه تأیید و دوستی نشان کیم داد. ترامپ و کیم هر دو خوب می‌دانند این یک تئاتر فوق‌العاده است. هر دو هم که عاشق تئاتر سیاسی هستند و هر دو خود را موظف می‌دانند در جهت تماشایی‌تر شدن این نمایش رفتار کنند.
سایر اخبار این روزنامه
رایزنی یک ساعته روحانی و مکرون
سایه روشن‌های یک سازش سیاسی
پرداخت افزایش حقوق بازنشستگان کشوری
اصلاح اصلاحات
زمینه پیدایش بازار لحظه‌ای
جهان را بدون‌چشم دیده‌ایم
بزرگ‌ترین برد تاریخ ورزش ایران
بوی حلوای موسیقی سنتی درآمده است
ترامپ و دیپلماسی شوک
چگونه یک «اوفک اروپایی» می‌تواند به ایران کمک کند
دموکراسی مستقیم، ولی ناقص!
گروگانگیری در پاریس
کیفرخواست ناظم مدرسه صادر شد
