روزنامه ابتکار
1396/01/16
سازمان میراث فرهنگی باز هم در پیچ و خم وزارتخانه شدن قرار گرفت مرهمی بی اثر بر روی زخم عمیق «میراث»
گروه ایرانشهر-زهرا داستانی: یک سازمان با اسمی عریض و طویل که هر از گاهی هم دست سرنوشت گوشه چشمی به آن نشان میدهد و بادی را روانه این سازمان میکند تا با تغییری اساسی روبهرو شود و هر چه که بوده را با خود ببرد. سازمان میراث فرهنگی که چند سالی میشود با سه معاونتش یعنی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نامی طولانی را از آن خود کرده و وظایف دشواری را به دوش میکشد حالا پس 5 ماه ثبات پس از طوفانی که به تغییر ناخدایش منجر شد باید منتظر تغییر اساسیتری باشد. تغییر ساز و کار از یک «سازمان» به «وزارتخانه».خبر کوتاه است. 200 نفر از نمایندگان مجلس طرح تغییر سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به وزارتخانه را در اولین جلسه علنی خود در سال 96 امضا کردند تا این طرح پس از دو ناکامی برای بار سوم بتواند پاسخ آری را از مجلس بگیرد. اما دلیل این تغییر و تحول عظیم در این سازمان چیست؟ پیش از اینکه به این سوال پاسخ دهیم بهتر است اشارهای به داستان پر فراز و نشیب طرح وزارتخانه شدن سازمان میراث فرهنگی در مجلس کنیم.
دور سوم رای مجلس برای وزارتخانه شدن یک سازمان
تبدیل شدن سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بارها در مجلس به جریان افتاده اما هر بار به نوعی این طرح به حاشیه رفته است. اولین بار وزاتخانه شدن سازمان در مجلس هشتم به دلیل عملکرد پرحاشیه اسفندیار رحیم مشایی و دیگر نزدیکان او در سازمان میراث فرهنگی مطرح شد. طرحی که دلیل ارائه آن به خاطر پاسخگو نبودن تیم مشایی در مقابل نهادهای نظارتی از جمله مجلس بود. طرح وزاتخانه شدن سازمان میراث اما به عنوان طرح یکفوریتی به صحن علنی رفت اما فوریت این طرح در صحن علنی مجلس هشتم رای نیاورد و قرار شد کمیسیونهای تخصصی به صورت عادی این موضوع را پیگیری کنند. عمر کوتاه مجلس هشتم، پیگیریها درباره طرح وزارتخانه شدن سازمان میراث فرهنگی را ناکام گذاشت. اما این طرح در مجلس نهم چه شد؟ طرح وزاتخانه شدن سازمان میراث به دلیل عدم حضور بسیاری از نمایندگان موافق مجلس هشتمی در مجلس نهم به فراموشی سپرده شد. اگرچه برخی نمایندگان مجلس نهم نیز در سال پایانی دولت دهم اشارههایی به وزارتخانه شدن سازمان میراث فرهنگی کردند، اما این پیگیریها به این دلیل که مجلس جدید قصد نداشت در ماههای پایانی دولت احمدینژاد با آن وارد جدال نشوند، مطرح نشد. در دولت یازدهم هم محمدعلی نجفی که نتوانسته بود برای حضور در وزارت آموزش و پرورش رای اعتماد نمایندگان مجلس را جلب کند، با تصمیم روحانی به سازمان میراث فرهنگی و گردشگری رفت. نجفی اگرچه تخصصی در حوزه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نداشت، اما بسیاری از متخصصان حوزه میراث فرهنگی را که در هشت سال گذشته حاشیهنشین شده بودند، به سازمان بازگرداند و موجی از امید از آیندهای روشن را برای سازمان به وجود آورد. با این حال اما این موج امید نتوانست سایه وزارتخانه شدن را از سر سازمان میراث دور کند و با عمر کوتاه ریاستش نتوانست به مخالفتش بر این امر پافشاری کند. با این حال اما مجلس دهم برای بار سوم در اولین جلسه خود در سال 96 دوباره به فکر تغییر و تحول در سازمان میراث افتاده است. اما مجلس چه دلیلی را برای این تغییر و تحولات عنوان کرده است؟
افزایش نظارت با طعم گردشگری
گرچه افزایش نظارت بر عملکرد سازمان تا پیش از این تنها دلیل نمایندگان برای مطرح کردن طرح وزارتخانه شدن سازمان بود اما این بار عدم دستیابی این سازمان به اهداف تعیین شده برای صنعت گردشگری را دلیل خود برای طرح دوباره آن عنوان کرده است. مهرداد بائوج لاهوتی، نماینده لنگرود و عضو کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس در گفتوگو با «پولنیوز» سازمان میراث فرهنگی را سازمانی عملا تعطیل خوانده و گفته است که این سازمان نتوانسته آنگونه که باید از ظرفیتهای گردشگری در کشور بهره ببرد. با این تفاسیر یک سوال مطرح میشود که آیا وزاتخانه شدن سازمان میراث فرهنگی دردی از آن درمان میکند؟
وزارتخانه شدن درمان یا مرهم
مهدی حجت از روسای اسبق و بنیانگذاران سازمان میراث فرهنگی و قائم مقام سابق سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در گفتوگو با «ابتکار» درباره تاثیر وزارتخانه شدن این سازمان بر عملکرد و بهره وری آن میگوید: مشکلات مربوط به سازمان میراث فرهنگی مشکلات تشکیلاتی به این معنی که معاون رئیس جمهور رئیس آن باشد یا وزیر نیست. مجلس از این جهت طرح وزارتخانه شدن را مطرح میکند که فکر میکند اگر انتخاب رئیس سازمان با رای مجلس باشد و علاوه بر آن حق نظارت بر سازمان را داشته باشد میتواند کنترل بیشتری داشته باشد و مشکلات این سازمان را بر طرف خواهد کرد. در صورتی که مشکلات سازمان پیچیدهتر از این مسائل است. او میافزاید: در درجه اول سازمان میراث فرهنگی متولی سه حوزهای است که به یکدیگر بافته نشدهاند و نسبت و رابطه آنها با هم سنجیده نشده است. به عبارتی در این سازمان تنها سه حوزه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تنها در کنار یکدیگر قرار داده شده است بدون آنکه آنها را با یکدیگر ترکیب کند و سازمان واحدی را ایجاد کند. حجت با بیان اینکه این سازمان سه دستگاه مستقل قدیمی را در کنار هم قرار داده است، میگوید: حتی این سازمان نتوانسته هدف خود را از توجه به میراث فرهنگی بیان کند. هنوز مشخص نیست که محور حرکت سازمان میراث فرهنگی حفاظت از بناها و آثار تاریخی است یا جذب گردشگری یا استفاده از میراث فرهنگی برای آموزش سبک زندگی گذشتگان یا زاویههای مختلفی دیگر. او افزود: جایگاه صنایع دستی و تعریف و انتظاری که از آن داریم و دلیل توجه به آن امروز در ایران روشن نیست و ما هنوز نتوانستهایم به تعریف مشترکی برای آنها برسیم.
قائم مقام سابق سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری میگوید: کسانی که تا به امروز ریاست سازمان میراث فرهنگی را برعهده داشتهاند یا فرصت لازم را برای ترکیب این سه حوزه نداشتهاند یا اطلاعات کافی برای رسیدن به تعریف فرهنگی معقول از میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نداشتهاند بنابراین این حوزهها تنها در کنار یکدیگر قرار گرفته و در هر زمینهای هم دچار مشکل هستند. ما امروز نه گردشگری قوی داریم، نه به صنایع دستی خود به درستی میرسیم و نه آن طور که شایسته است به میراث فرهنگی خود میرسیم و آن را به دیگران معرفی میکنیم. به همین خاطر مشکلاتی که سازمان میراث فرهنگی با آن روبهرو است مشکلات ساختاری است و نه مشکلات تشکیلاتی که با عوض شدن سازمان به وزارتخانه برطرف شود. حجت ادامه میدهد: از یک جهت نظارت مجلس بر این سازمان بیشتر میشود اما این را هم باید در نظر بگیریم که هم اکنون سازمانها و وزارتخانههایی وجود دارد که علیرغم نظارت مجلس کارآیی خوبی نداشته و حتی نمایندگان نیز دست بازی برای نظارت بر آن ندارند. به همین خاطر اگر قرار است سازمان میراث فرهنگی اصلاح شود باید جمع متفکری بنشینند و از ابتدا تعریف جامعی از هر سه حوزه داشته باشند. انتظارات، نسبت این سه حوزه با یکدیگر، چگونگی مشارکت این سه ضلع مثلث و مشخص شدن مرکز این مثلث را مشخص کنند. وقتی به صورت محتوایی این مسائل حل شد سایر مشکلات نیز حل میشود. او میگوید: مقدار رنجی که سازمان از کمبود نیروی انسانی، نحوه استقرار واحدها و بار مسئولیتی که ستاد مرکزی در سطح ستاد استانی خود میبرد با تغییر نام سازمان به وزارتخانه حل نمیشود. منتهی برای چند سال نمایندگان فکر میکنند قدمی را در جهت حل مشکلات برداشته است. با این حال باید منتظر بمانیم تا این زخم دوباره عود کند و مجدد به فکر حل مشکل بیفتیم.
خبری از افزایش بودجه نخواهد بود
یکی از مواردی که بسیاری با شنیدن خبر وزارتخانه شدن سازمان میراث به آن میاندیشند و به واسطه آن فکر میکنند که این تغییر میتواند به نفع سازمان میراث فرهنگی باشد افزایش بودجه است. توهمی که مهدی حجت آن را رد میکند و میگوید: هم اکنون نیز این سازمان بودجه دولتی دارد و اگر مسئولان آن بتوانند به درستی مجلس را توجیه کنند مجلس با بودجه درخواستی موافقت میکند چه وزیر از آن دفاع کند و چه معاون رئیس جمهور.
گرچه هنوز مجلس ساز و کارهای قانونی خود را برای تصویب این طرح آغاز نکرده است اما برخی معتقدند که این تغییر و تحولات دائمی در سازمان میراث نمیگذارد تا این سازمان بهرهوری خوبی داشته باشد. با این حال مهدی حجت معتقد است که سازمان به اندازهای گرفتاریهای متعددی دارد که این تغییر و تحولات تفاوت چندانی به حالش نمیکند، مثل 5 ماه پیش که رئیس سازمان رفت و فرد دیگری به جایش آمد. شاید این جمله مهدی حجت حقیقت محض باشد که سازمان میراث فرهنگی این مریض بدحال، احتیاج به عمل جراحی جدی دارد و با این پانسمانها دوا نمیشود.
سایر اخبار این روزنامه
دیدار نوروزی مجمع تشخیص مصلحت نظام در غیاب آیتالله
فراق هاشمی برای رهبر انقلاب سنگین است
ابتکار تاخیر اصولگرایان در معرفی کاندیدای انتخابات ریاستجمهوری را بررسی کرد
اصولگرایان ناکام در وحدت
گام دوم نو شدن ناوگان هوایی کشور با خرید 60 هواپیما برداشته شد
پرواز مدرن ترین بوئینگ 737 در «آسمان»
رضا دهکی
رسانه در لابیرنت سیاستزدگی و پوپولیسم
تقابل مشاغل سنتی و جدید در بازار کار ایران بررسی شد
گزارش «ابتکار» از تعرفههای جدید خدمات خاص پزشکی قانونی
با 3میلیون تومان مومیایی شوید
علیرضا بهرامی از آسیبشناسی طرح عیدانه کتاب میگوید
مسیر جدید یارانه نشر موفقیتآمیز بوده است؟
سازمان میراث فرهنگی باز هم در پیچ و خم وزارتخانه شدن قرار گرفت
مرهمی بی اثر بر روی زخم عمیق «میراث»
شهردار سابق نیویورک وکیل تاجر ایرانی
نزدیکان ترامپ برای آزادی ضراب تلاش میکنند
سخنگوی دولت به شایعات خبر مناظره بقایی و رئیس جمهوری واکنش نشان داد
نوبخت: ما یک رئیس داریم و همه دنبال او هستیم
خالق جنگنده آذرخش درگذشت
نعمت زاده درحاشیه جلسه اقتصاد مقاومتی:
سرمایه گذاری خارجی دربخش صنعت توسعه پیدا میکند
لاریجانی: سال 96 سال سختی است
روز پرمشغله آقای رییس
جهانگیری در نخستین جلسه ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی در سال 96:
امنیت سرمایه گذاری، یکی از مهمترین الزامات تولید و اشتغالزایی است