روزنامه ابتکار
1397/04/14
رضا دهکی گناه مسئولان و تاوان مردم
«مطالبه» در ادبیات سیاسی و اجتماعی ایران مفهومی فراتر از خواستن صرف دارد. در واقع مطالبه خواستنی است که در آن بر مسئولیت طرف مطالبه بر اجرای مورد مطالبه هم تاکید میشود. به این ترتیب قاعدتا در رابطه مطالبهکننده و مطالبهشونده، حقی از یکی بر دوش دیگری است که باعث میشود یک مطالبه درست و بجا تلقی شود یا نشود...به همین دلیل هم هست که مثلا ژست مطالبهگری جریان منتقد از یک دولت یا نماینده فعال، در مقابل مطالبهگری جریان حامی آنها از وجاهت کمتری برخوردار دانسته میشود. میتوان نتیجه گرفت که مطالبهگری مسئولان از مردم نکته نابجایی نیست، اما نباید فراموش کرد که برای این نابجا نبودن، پیش از هر چیز مسئولان باید حق مردم بر خود را رعایت کرده باشند.
«اگر «مردم» در مصرف برق صرفهجویی کنند، خاموشی نداریم»، «اگر «مردم» در مصرف آب صرفهجویی کنند، کار به سهمیهبندی نمیکشد»، «در این شرایط اقتصادی «مردم» سفرهای خارجی غیرضروری خود را حذف کنند»، «چه معنی دارد در این شرایط ارزی، ارز مسافرتی به «مردم» داده شود»، «از «مردم» میخواهیم برای خرید ارز و طلا هجوم نبرند» و .... ؛ اینها بخشی از جملاتی است که این روزها در جریان مقابله با بحرانهای جاری ایران بر زبان مسئولان جاری شده و در رسانهها منتشر میشود. نمیتوان کتمان کرد که نقش صرفهجویی مردم در مصرف آب، برق، در زمستان گاز و یا حتی سوخت چقدر در جلوگیری از قطع دسترسی دیگران به آنها مهم است. نمیتوان این نکته را رد کرد که رفتار هیجانی مردم درباره سکه، ارز، مسکن یا خودرو بر تشدید بحران در این حوزهها بی اثر است. با این همه این سوال مطرح میشود که آیا مسئولان نقش خود را در مدیریت شرایط و پیشگیری از وقوع بحرانها به خوبی انجام دادهاند که اکنون انتظار همیاری مردم در شرایط بحران را دارند؟ در واقعیت این گونه به نظر نمیآید. اول این که چنان که به نظر میرسد «برهه حساس کنونی»، «شرایط ویژه» و بحرانهای در حال گذار در تمامی این سالها همیشه وجود داشتهاند. متهم کش آمدن این شرایط در طول سالهای طولانی حتی اگر با بهانههای گوناگون و حتی گاه مختلف باشد، پیش از هر کس، مسئولان هستند. دوم این که مدیریت و سیاستهای مسئولان نه تنها در ایجاد بحرانها بی تاثیر نیست که در حل آنها هم ضعیف و کم رمق جلوه میکند. میتوان دهها، صدها و بلکه هزاران مثال زد که سوءمدیریتها کار را به بحرانهایی رساندهاند که بعدا از مردم خواسته شده در حل آن همراهی کرده یا لااقل فشار وارده در مسیر حل آن را تحمل کنند. مثلا در این که ایران کشور کم آبی است یا در سالهای اخیر درگیر خشکسالی شده شکی وجود ندارد؛ اما مدیریت منابع آبی از یک سو و کنترل مصارف آبی صنعتی و کشاورزی به عنوان بخش عمده مصرف کننده آب از سوی دیگر و پیشبینی شرایط موجود و تلاش برای ایجاد زیرساخت لازم در مقابله با آن در حیطه تصمیمگیری و ید اجرایی مسئولان است. هجوم مردم به بازار ارز و طلا یا مسکن و خودرو نیز چنان در مقابل نقش دلالان و رانتخوارهای محصول فرآیندها پر عیب و ایراد مصوب و اجرا شده از سوی مسئولان ناچیز است که نمیتوان حتی در صورت اجرا مطالبه مسئولان از مردم انتظار حل بحران را داشت. حتی اگر فرض کنیم که مسائلی مثل عدم رعایت بهداشت، بی توجهی به محیط زیست و میراث فرهنگی، رعایت نشدن اصول صرفهجویی در مصرف آب، برق، گاز و سایر حاملها انرژی، رفتار هیجانی خودمحور و خودخواهانه در شرایط بحران و .... رفتارهای اجتماعی است که از سوی مردم انجام میشود و مسئولان در قبال آن بیتقصیرند یا عاملان فسادهای خرد تا کلان از تخلفات راهنمایی و رانندگی گرفته تا رشوه و رانتهای بزرگ، از همین مردم هستند، باز هم باید گفت که اولا، فرهنگسازی و آموزش لازم در این حوزهها بر عهده مسئولان است و اگر کم و کاستی هم دیده میشود، میتوان به همین حساب گذاشت. دوما، سازوکارهای مدیریت و کنترل این شرایط و پوشاندن سوراخها و درزهای عبور فساد هم باز کار مسئولان است. سوما، قاعدتا از نظامی که نام جمهوری اسلامی را بر خود دارد انتظار نمیرود این جملات معروف سیاسی اجتماعی پیشوایان شیعیان را فراموش کند که «الناس علی دین ملوکهم» (مردم بر دین و راه و روش حاکمانشان عمل میکنند) و «الناس بامرائهم اشبه منهم بآبائهم» (مردم به حاکمان خود شبیهترند از پدرانشان) و در نتیجه اگر ضعفی در رفتار سیاسی، اجتماعی و اقتصادی مردم دیده میشود، آینهای است که مسئولان باید تصویر عملکرد خود را در آن ببینند.
به هر ترتیب به نظر میرسد شرایط موجود بیش از مردم، حاصل تقصیرها و اشتباهات مسئولان باشد و نمیتوان انتظار داشت که مردم همدلانه به همراهی و کمک برای حل مشکل بپردازند یا تحمل وضعیت نابسامان تا بهبود شرایط را به خاطر گفته مسئولان داشته باشند، مگر این که نمود انجام این مطالبات را اول در خود مسئولان و نزدیکان و عملکردشان ببینند و دوم، حقشان از سوی مسئولان رعایت شده باشد. مگر این که باور داشته باشیم چنان که آن جمله مشهور– که به بسیاری از جمله مونتسکیو نسبت داده میشود– میگوید «بر هر ملتی حاکمانی حکومت میکنند که لیاقتش را دارند» و آن وقت قضیه کلا از بیخ و بن فرق خواهد کرد.
پربازدیدترینهای روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
روحانی در نشست خبری با رئیس جمهوری اتریش:
ایران برجام را در صورت تضمین منافعش ادامه خواهد داد
فردا همزمان با نشست کمیسیون مشترک برجام، بسته پیشنهادی اروپا به ایران ارائه میشود
تئوری نابودی تمدن بشر بدون زنبورهای عسل از کجا آمد؟
حیات تلخ بدون عسل
رضا دهکی
گناه مسئولان و تاوان مردم
نویسندگان و روزنامهنگاران چقدر میتوانند در شاخههای دیگر ادبیات فعالیت کنند؟
دست به قلم داریم تا دست به قلم!
آیا فیلتر کردن «اینستاگرام» یک بازی سیاسی است؟
حواسپرتی فیلترینگی!
اجرای زمزمه های افزایش نرخ سود بانکی برای کنترل بازار ارز و طلا و جمع آوری نقدینگی مردم چه آثار و نتایجی دارد؟
«ابتکار» از واکنش بهارستان به افشا گری ها درباره رانت ارز 4200 تومانی گزارش می دهد
5 قهرمان خاص سینما در اکران تابستانی سینمای جهان حاضر هستند
اعضای کابینه در حاشیه جلسه هیات دولت چه گفتند؟
زمان تغییرات دولت ،آغاز به کار بازارثانویه وداستان تکراری فیلترینگ
محسن رهامی:
رئیس جمهوری در بخش اقتصاد، صنعت و تجارت دولت تغییراتی ایجاد کند
مردى به نام بَکمَن
ریسک دیپلماسی گام اول پاسخ دوم!