روزنامه آفتاب یزد

نفت‌مان را بیمه کنیم یا صادرات نفت‌مان متوقف شود؟

آفتاب یزد- گروه اقتصادی: در پی تحریم‌های آمریکا و خروج این کشور از برجام، ایران با برخی مشکلات در روابط اقتصادی خود مواجه شده است.
به گونه‌ای که اکنون آینده تجارت ما با برخی کشورها در‌هاله‌ای از ابهام فرو رفته است. در این میان نفت به عنوان اساسی‌ترین محصول صادراتی کشورمان تحت‌الشعاع جدال‌های سیاسی قرار گرفته و اخیرا برخی کشورها به دلیل محدودیت‌های آمریکا از خرید نفت ایران سر باز زده‌اند.
هند به عنوان دومین مشتری نفت ما نیز از این قاعده مستثنی نبوده و یکی از پالایشگاه‌های بزرگ این کشور به نام "هندوستان پترولیوم کورپ" (HPCL) از خرید یک میلیون بشکه نفت خام ایران انصراف داده است. گفته می‌شود که این شرکت قصد داشته در اوایل ماه جاری میلادی، یک میلیون بشکه نفت خام از ایران وارد کند و پس از آنکه شرکت‌های بیمه‌ پوشش بیمه‌ای کشتی را نپذیرفتند، قرارداد خود را لغو کرده است. ظاهرا تحریم‌های آمریکا علیه صادرات نفت ایران، نارندرا مودی، نخست وزیر هند را در وضعیت سرگردانی و بلاتکلیفی
قرار داده است.


اگر وی با تحریم‌های آمریکا همراهی کند، هند ممکن است خود را در زمینه تجارت در جبهه دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا ببیند، اما در آن صورت یک عرضه کننده مهم نفت ارزان را از دست خواهد داد. ایران اما جهت جبران این موضوع، پیشنهاد کرده که محموله‌های نفتی به مقصد هند را بیمه کند. حتی برخی منابع می‌گویند، این پیشنهاد عملی نیز شده و تهران اخیرا محموله‌های نفتی ارسالی به هند توسط تانکرهای شرکت ملی نفتکش ایران را بیمه کرده است. در این میان آنچه که تردید‌برانگیز است، توان مالی ایران برای بیمه تانکرهای نفتی است که دارای ارزش بالایی هستند. آیا در صورت بروز حادثه، در شرایطی که هم هزینه کالا و هم هزینه بیمه کالا از سوی کشورمان صورت می‌گیرد، ضرر هنگفت مالی احتمالی قابل جبران خواهد بود؟
پرسش دیگری که در این میان مطرح می‌شود، این است که آیا ضوابط و استانداردهای بین‌المللی توسط بیمه‌های ایرانی قابل اجراست و آیا اعتبار این بیمه‌نامه‌ها در قراردادهای
فی مابین کشورها قابل اتکاست؟

چالش بیمه در خرید نفت ایران توسط هند
علیرغم دیدار اخیر سید عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه ایران با ویجی گوخاله همتای هندی‌اش که در ماه گذشته در دهلی نو برگزار شد و طی آن طرفین راه‌های ادامه تجارت نفت را با وجود تحریم‌های آمریکا مورد بررسی
قرار دادند، ظاهرا خبرهای خوشایندی از
سمت و سوی هندوستان دریافت نمی‌شود.
دارمندرا پرادهان، وزیر نفت هند پیش از این گفته بود: «هند تحریم‌های جدید آمریکا علیه ایران را مورد توجه قرار داده است. پالایشگاه‌های هندی نفت خام مورد نیاز خود را بسته به ملاحظات فنی و تجاری از منابع مختلف و
از جمله ایران تامین می‌کنند».
وی مطرح کرد: «در سال مالی 18-2017، هند 22.6 میلیون تن نفت خام از ایران خریداری کرده است. ایران در سه ماهه نخست سال مالی جاری با صدور 8.93 میلیون تن، دومین تامین کننده نفت هند بوده است.» اما پرادهان پاسخ مستقیمی به این پرسش نداد که آیا آمریکا از برخی کشورها از جمله هند خواسته است تا 4نوامبر خرید نفت از ایران را کاهش دهند یا نه.
این همه در حالی است که ارزش خرید نفت هند از ایران در یک سال منتهی به ماه مارس به حدود 9 میلیارد دلار رسید و جایگزینی بخشی از این قراردادها با نفت خام آمریکای شمالی به دهلی نو کمک خواهد کرد تا مازاد تجاری 24.5میلیارد دلاری خود با بزرگترین اقتصاد جهان را کاهش دهد. همچنین آمارهای دولت هند نشان می‌دهد که شرکت‌های هندی از مدتی قبل خرید نفت بیشتر از آمریکا را آغاز کرده‌اند.

ایران محموله‌های نفت ارسالی به هند را
بیمه می‌کند
اکنون با توجه به شرایط موجود، مقامات کشورمان بر آن شده‌اند که راهکاری برای حل این چالش جدی بیابند؛ چرا که از دست دادن دومین خریدار بزرگ نفتی برای ایران جبران‌ناپذیر خواهد بود.
روز گذشته رویترز در گزارشی منتشر کرد که منابع صنعتی گفته‌اند، پس از آنکه برخی شرکت‌های هندی به دلیل تحریم‌های جدید آمریکا علیه ایران ارائه خدمات بیمه‌ای به محموله‌های نفتی ایران را متوقف کرده‌اند، ایران پیشنهاد کرده که محموله‌های نفتی به مقصد هند را بیمه کند.
گفته می‌شود این اقدام به تهران کمک خواهد کرد تا عرضه نفت به دومین مشتری بزرگ خود را ادامه دهد. این در حالی است که اکثر پالایشگاه‌ها در آسیا که مقصد اصلی محموله‌های نفت ایران محسوب می‌شود، به تدریج در حال کاهش میزان خرید نفت خود از ایران هستند، زیرا می‌خواهند هنگام آغاز تحریم‌های آمریکا دسترسی خود به سیستم مالی آمریکا را حفظ کنند.
از سوی دیگر منابع آگاه گفته‌اند، تهران اخیرا محموله‌های نفتی ارسالی به هند توسط تانکرهای شرکت ملی نفتکش ایران را بیمه کرده است. تهدید آمریکا به تشدید تحریم‌ها موجب شده تا شرکت‌های کشتیرانی و بیمه ای، حاضر به ارائه خدمات به محموله‌های ایران نشوند.
این منابع گفته‌اند، شرکت ایندین اویل، بزرگترین پالایشگاه هند و شرکت بهارات پترولیوم، دومین پالایشگاه بزرگ این کشور، خرید نفت از ایران توسط نفتکش‌های شرکت ملی نفتکش ایران را که تحت بیمه شرکت‌های ایرانی قرار دارند آغاز کرده‌اند.
به گفته یک منبع صنعتی، شرکت ایندین اویل که قرار بود در سال 19-2018 روزانه 180 هزار بشکه نفت از ایران خریداری کند، پس از خودداری شرکت یونایتد ایندیا از ارائه خدمات بیمه ای، هفته گذشته نفت را با استفاده از سوپرتانکر دوون حمل کرده است.
این منبع افزود، شرکت ایندین اویل به دنبال خرید نفت از ایران با شرایط مشابه در ماه اوت است و ایران مسئولیت حمل نفت تا بنادر هند را بر عهده گرفته است.
یک منبع آگاه در شرکت بیمه یونایتد ایندیا تایید کرد که این شرکت ارائه خدمات بیمه‌ای به محموله‌های ایرانی را متوقف کرده است. این در حالی است که شرکت‌های بیمه دولتی تنها به بیمه اتکایی از شرکت جنرال اینشورنس (GIC) متکی هستند و این شرکت به نوبه خود برای پوشش ریسک، به شرکت‌هایی در اروپا و آمریکا متکی است.
شرکت‌های بیمه اتکایی اروپایی و آمریکایی بازار جهانی را در اختیار دارند و به شدت مراقب هستند تا تحریم‌ها را زیرپا نگذارند. یک منبع آگاه در GIC گفت: در حال حاضر وضعیت بسیار دشوار است. شرکت‌های بیمه اتکایی اروپایی و آمریکایی هیچ پوششی برای فعالیت‌های مربوط به ایران فراهم نمی‌کنند.
یک منبع دیگر نیز اظهار کرد شرکت بیمه ایران بیمه برای محموله‌های نفت فراهم می‌کند در حالی که شرکت ملی نفتکش بیمه مسئولیت، شخص ثالث و پوشش آلودگی از گروه بین‌المللی P&I Club را فراهم می‌کند.

بیمه نفت ایران
توسط وزارت نفت امکان‌پذیر است
هادی حق شناس، کارشناس اقتصادی و معاون سازمان بنادر و دریانوردی در این راستا به آفتاب یزد گفت: «معمولا کالاهای صادراتی در کشتی‌هایی بارگیری می‌شود که آن کشتی بیمه بوده باشد. در نتیجه، صادرات نفت یا هر کالای دیگری بدهند، هم نیاز به بیمه کشتی دارد و هم بیمه کالا. قبلا ایران می‌توانست کالا را به شکل C&F یعنی کرایه حمل به علاوه بیمه تا مقصد تحویل دهد، اما در شرایط جدید گفته شده که بیمه بار نفت به عهده هندی‌ها باشد.»
وی افزود: «اینکه شرکت‌های هندی بیمه بار را تقبل نمی‌کنند و انتظار دارند که این بیمه توسط وزارت نفت ایران انجام شود، امکان پذیر است. چون معمولا کلوپ‌های بیمه یا P&Iها که هم حمایت می‌کنند و هم غرامت را پوشش می‌دهند، در تحریم‌های قبلی این کار توسط بیمه‌های ایرانی و برخی بیمه‌های خارجی انجام می‌شد.»
این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: «به نظر می‌رسد که آنچه که توسط هندی‌ها مطرح شده، بیشتر در راستای این بوده که نفت صادراتی ایران توسط بیمه‌های ایرانی تحویل داده شود. هرچند این اقدام امکان پذیر است اما کاری معمول و عادی نیز نیست. اما چون موعد تحریم‌ها به صورت رسمی در حال رسیدن است، وزارت نفت مطمئنا با این گونه مشکلاتی مواجه خواهد شد و تجربه قبل نشان می‌دهد که این وزارتخانه بالاخره راهکاری برای این مسائل پیدا می‌کند.»

بیمه گران‌تر از محموله نفتی نیست
حق شناس در مورد توان مالی ایران برای بیمه کردن محموله‌های نفت ایران به هند اظهارداشت: «اگر بخواهیم به شکل ساده مسئله را عنوان کنیم، باید گفت که اگر برای یک محموله اتفاقی بیفتد، یک بیمه باید ارزش آن محموله را جبران کند. اما موضوع این است که آن محموله متعلق به ایران است. در نتیجه اگر خود ایران بیمه‌ای را انتخاب کند که خسارت‌های احتمالی را پوشش دهد و خود وزارت نفت، آن بیمه را گارانتی کند، مشکل حل می‌شود. به عبارت دیگر، درست است که آن محموله خیلی گران است. اما بیمه آن گرانتر از خود محموله نخواهد بود و هر دو مورد نیز می‌تواند متعلق به ایران باشد.»
وی ادامه داد: «بنابراین با توجه به اینکه وزارت نفت مالک فرآورده‌های نفتی و نفت خام است، این موضوع در توان این وزارتخانه هست و می‌تواند تحت پوشش بیمه‌های داخلی این گونه بیمه‌ها را انجام دهد تا محموله به مقصد هند برسد.»

سه گزینه پیش روی وزارت نفت
این کارشناس اقتصادی افزود: «وزارت نفت ایران دو گزینه دارد. اگر وزارت نفت محموله‌ها را بیمه نکند، صادراتش متوقف خواهد شد. گزینه دوم این است که بیمه محموله‌های نفتی به مقصد هند را تقبل کند. بین اینکه صادرات متوقف شود و اینکه هزینه بیمه بابت حوادث احتمالی پرداخت کند، طبیعی است که گزینه اول انتخاب نشود.»
حق شناس در مورد گزینه سوم ایران در شرایط کنونی تصریح کرد: «گزینه سوم مربوط به اتحادیه اروپاست. ما منتظریم تا میزان اجرایی شدن پیشنهادات اتحاد به اروپا مشخص شود. اگر پیشنهادات ایران که توسط اروپایی‌ها پذیرفته شده و براساس آن قرار است هم خرید نفت ایران و هم پرداخت پول نفت را تضمین کنند، در آن صورت هم بیمه‌های اروپایی می‌توانند این بخش را به معنی واقعی پوشش دهند و هم مسیر صادرات نفت ایران قطع نخواهد شد.»
اکنون باید در انتظار حوادث آتی بود تا سرنوشت صادرات طلای سیاه ایران و تاثیر مناسبات سیاسی بر آن مشخص شود.
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
آن پیچ تاریخی گویا واقعاً پیچید! (جوان) اخبار ویژه (کيهان)
سایر اخبار این روزنامه
مهدی پازوکی اقتصاددان هیرش سعیدیان محمد مهدی شرافت رامین نخستین انصاری روزنامه نگار نفت‌مان را بیمه کنیم یا صادرات نفت‌مان متوقف شود؟ قدرت خرید کارگران طی ۶ ماه نصف شد کاهش خطر جنگ تجاری میان آمریکا و اتحادیه اروپا 400 آژانس مسافرتی غیرمجاز در تهران اظهرمن الشمس بود که سیاست ارزی دولت برای کشور مشکلاتی را به وجود می‌آورد خانواده سیف کجا هستند؟ نباید لاریجانی را از دست بدهیم دولت کماکان اظهارنظر مشخصی در خصوص بسته پیشنهادی اتحادیه اروپا مطرح نکرده است و مسئولان مختلف درباره میزان رضایت از بسته مذکور اظهارنظرهای متفاوتی را بیان نموده‌اند.آفتاب یزد چرایی این موضوع را بررسی کرده است