روزنامه قانون
1397/05/24
لزوم به روزرسانی قوانین در کشور
فرصتی دست داد تا با یکی از دوستان که مسئولیتي هم داشت به سونا برویم. ضمن گفت‌وگوهای دوستانه سخن به ماهواره کشیده شد. دوستم برای رفع شائبه عنوان کرد که «ما خودمان ماهواره نداریم، اما دیشب مهمان خانه همسایه ....».به ایشان گفتم لازم نیست کتمان کند، معلوم است که شما هم مثل بقیه افراد جامعه از ماهواره استفاده می‌کنید.بحث اصلاح قانون استفاده از تجهیزات دریافت ماهواره اگرچه تازه نیست و قبلا هم مطرح بوده و حتی تا مرحله اعمال نظر شورای نگهبان درمجلس ششم هم رسیده است اما هرچه زمان می‌گذرد، ضرورت بازنگری و اصلاح آن بیشتر محسوس میشود چرا که تعداد متخلفان از این قانون براساس آمار رسمی و غیر رسمی روز به روز افزایش می‌یابد. از سوى ديگر نمی‌توان برای هر خانه یک ضابط قضایی تعیین کرد. وقت آن رسيده كه قانون‌گذاران به حدی از بلوغ فكرى رسیده باشند تا بدانند موضوعاتى مانند ماهواره، فضای مجازی و حجاب، مقولات فرهنگى‌ای هستند كه برای مقابله با آن‌ها باید راهكارهای خاصی را انتخاب کرد و نهايت بد سليقگى است که با برخورد پليسى وقهرى با اين پديده‌هاروبه‌رو شد.چرا که این برخوردها ریشه‌ای نخواهد بودوهمواره نتيجه عكس داشته است. فرهنگ‌سازی یکی از عوامل مهم برای روبه‌رو شدن با پدیده های اجتماعی است. زمانی که افراد جامعه به مضر بودن ابعاد مختلف یک پدیده اجتماعی پی ببرند، شکی نیست که از آن پرهیزمی‌كنند. نمونه های آن در هر جامعه به وفور یافت میشود. اعتیاد، طلاق، فسادوفحشا از همین دست مقولاتی هستند که اکثر جوامع با آن روبه‌رو هستنداما آیا همه افراد جامعه درگیر این پدیده ها هستند؟مسلما نه؛چون می‌دانند که اعتیاد مضر است.آیا برای منع افراد جامعه برای پدیده های مضر،جایگزینی ایجاد شده است؟ طبیعتا باید شرایطی را ایجاد کرد که مردم درزمان فراغت و استراحت‌شان جایگزینی بهتر از ماهواره داشته باشند.«از سوى ديگر اگرازجنبه قانونى صرف به موضوع نگاه کنیم باید گفت،شايد كسى بگويد قانون منع استفاده از ماهواره که در سال 1373تصویب شد برای آن دهه می‌توانست مثمر ثمر باشد. چرا که تعداد بسیار محدودی از مردم کشور از ماهواره استفاده می‌کردند.اماباگذشت دودهه از این قانون وبا توجه به تغییر و تحولات سریعی که در دنیای علم و فناوری اطلاعات و ارتباطات رخ داده است، این قانون دیگر کارایی لازم را ندارد.امروزه طبق آمارهای رسمی ارائه شده از سوی وزارت ارشاد بيش از 70درصد مردم از ماهواره استفاده می‌کنند. این یعنی به نوعی قبح تخلف از قانون ریخته شده است.وقتی می‌گوییم استفاده از ماهواره جرم است و 70 درصد مردم از آن استفاده می‌کنند یعنی داریم می‌گوییم بیش از نیمی از مردم ایران مجرم هستندچرا که قانون گفته استفاده نکنید امامردم استفاده می‌کنند. پس وقتی عملی در میان مردم رایج شود از لحاظ قانونی و اخلاقی نمی‌توان آن را از مصادیق جرم دانست چرا که نمی‌توان گفت بیشتر مردم مجرم هستند.در قوانین ایران بیش از 1980عنوان مجرمانه وجود دارد در حالی که بر اساس تجربه، کشوری موفق خواهد بود که عناوین مجرمانه در آن کم باشد. متاسفانه قانون ممنوعیت استفاده از ماهواره یکی از قوانینی است که عناوین مجرمانه را در ایران افزایش داده است و در واقع ما داریم به افکار عمومی جهان می‌گوییم که مردم ما قانون‌شکن هستند. از سوی دیگر باید گفت دین و شرع ما نیز تجسس در زندگی دیگران را ممنوع کرده است. از نظر شرعی، اخلاقی و عقلایی نمی‌توانیم به مردم بگوییم که شما چرا در خانه‌تان برنامه‌های ماهواره‌ای را نگاه می‌کنید. در صورتی که قانون ممنوعیت ماهواره به این موضوع کار دارد، پس این قانون از نظر شرعی هم دارای مشکلاتی است. به عبارت دیگر قانون ممنوعیت ماهواره به نوعی نقض آشكار حقوق شهروندی محسوب میشود. قانون جمع‌آورى ابزارهای گیرنده ماهواره‌ای ازمنازل مردم،قانون بدی بود که علاوه بر بی‌ثمری، باعث بدبینی جامعه نسبت به حکومت نیز شده بود. واقعیت این است که در همان روزهای پایانی سال ١٣٧٣ که این قانون از تصویب نهایی مجلس گذشت، بسیاری اعتقاد داشتند که این قانون مفید نیست و به سرعت جزو قوانین متروکه محسوب خواهد شد،اکنون نیز در عمل چنین شده است. برای حاکمان یک جامعه خیلی مطلوب نیست که در حکومت آنان قانونی تصویب شود که درعمل هیچ کس آن را رعایت نکند و کسانی هم که رعایت می‌کنند، دلایلی غیر از احترام به قانون دارند. این قانون در مقاطعی که اجرا شد، عوارض بدتری را در رابطه میان پلیس و مردم به وجود آورد و بدتر از همه اینکه برای اجرای آن شیوه‌هایی در دستور کار قرار گرفت که موجب فرسایش نیروی پلیس شد و در نهایت هم نتیجه مورد نظر از جمع‌آوری ماهواره به دست نیامد و همچنان شاهد بشقاب‌های آن روی پشت بام‌ها و کنار پنجره‌ها هستیم که نمادی از بی‌توجهی به قانون است. جالب اینکه اگر محاسبه دقیقی صورت گیرد و حجم اقتصادی صرف شده در تجهیزات ماهواره اعم از بشقاب و گیرنده و دستمزد آن محسابه شود، شاید به چندین هزار میلیارد تومان بالغ شود که رقم بسیار بزرگی محسوب میشود. زمانی که از اجرای این قانون خسته و نومید شدیم، راه حل پارازیت جایگزین شد که عوارض بیماری‌زایی آن بر کسی پوشیده نیست. نگارنده سال‌ها در باره علل گرايش مردم به دين‌گريزى و عدم اعتماد مردم از حاكميت فعلى تحقيق كرده‌ام؛ متاسفانه يكى از دلائل دين‌گريزى و به تبع آن بد بينى به حكومت دينى، وضع و تصويب قوانين بد و بدون مطالعه كارشناسي است؛بنا براين اصلاح قوانين و تصويب قوانين كار آمد امري اجتناب ناپذير است.
سایر اخبار این روزنامه
