روزنامه قانون
1397/05/30
مراجع عليه فاجعه
اگر اين اقدام سازماندهي شده بود بايد مسئولان جوابگو باشند و اگر شخص يا جرياني عامل اين وضعيت بوده است نيز بايد به صورت علني با آن‌ها برخورد شودتا درس عبرتي شود براي خودسرهاي ارتجاعي كه تصور دارند در اين كشور هر اقدامي را مي‌توانند در دستور كار قرار دهند و كسي با آن‌ها كاري ندارد
«طلاب و فضلای حوزه علمیه قم پیش از ظهر امروز در اعتراض به وضعیت نامناسب اقتصادی و گرانی های اخیر در کشور در مدرسه فیضیه تجمع کردند». اين خبري بود كه روز پنجشنبه هفته گذشته رسانه‌هاي وابسته به حوزه منتشر كردند و در ادامه نوشتند:«این سومین حرکت و اعتراض طلاب در واکنش به گرانی های اخیر است که در کشور به وقوع می پیوندد. پیش از این، طلاب شهرهای تهران و مشهد نیز با برپایی تجمعات اعتراضی، ضمن همراهی با مردم به جهش قیمت‌ها، بیکاری، افزایش ارز و طلا و… اعتراض کرده و خواستار اقدام اصلاحی از سوی دولت در بخش اقتصاد شده بودند. امروز هم طلاب قمی با تجمع در مدرسه فیضیه با در دست داشتن پلاکاردهایی خدمات سه ساله امیرکبیر به کشور را یادآوری كرده و خواستار کنارگذاشتن تبعیض و بی عدالتی در کشور شدند. طلاب در این تجمع با عنوان عدالت اقتصادی شعار هایی چون «حوزویان بیدار اند از مفسدان بیزارند، خامنه ای خمینی دیگر است ولایتش ولایت حیدر است، امت ما حزب ا... است، ننگ ما ننگ ما مسؤل بی درد ما، مرگ بر آمریکا و مرگ بر اسرايیل سر دادند. همچنین پلاکارد هایی در دست برخی طلاب بود که روی آن ها شعارهایی چون ملت ما نجیب است وزیر به فکر جیب است، گرچه جیب ها خالیه روحیه ها عالیه، نوشته شده بود. در این اجتماع، رحیم پور ازغدی با موضوع مطالبه اقتصادی برای حاضران سخنرانی کرد».
حاشيه‌اي پررنگ‌تر از متن
اما همه مسائل به اين خبر منتهي نشد و انتشار عكسي از تجمع مذكور تمام دستاوردهاي دلسوزان واقعي حوزه را به‌هم ريخت. ماجرا از اين قرار بود كه شفقنا عكسي را از يك طلبه منتشر كرد كه وي پلاكاردي را با محتوايي عجيب در دست داشت. همانگونه كه تاحدودي همه ايران اطلاع دارند روي پلاكارد«اي آنكه مذاكره شعارت، استخر فرح در انتظارت» نوشته شده بود. جمله‌اي كوتاه ولي با بار معناي عظيم و عجيب كه مي‌تواند نشان‌دهنده تفكر برخي افرادي باشد كه اين روزها در حوزه علميه مشغول هستند.
واكنش‌هاي سريع
پس از آن واكنش‌هاي منفي آغاز شد. رسانه‌هاي مخالف جمهوري اسلامي كه پرچم‌دار اين پويش عليه اقدام حوزه بودند و در ادامه نيز برخي رسانه‌هاي داخلي به اين موضوع واكنش نشان دادند. در همين راستا روزنامه جمهوري اسلامي نوشت كه شعار «استخر فرح در انتظارت»، نوعی اعتراف به فعال بودن دست‌هايی در ماجرای جان باختن آیت‌ا... هاشمی رفسنجانی در استخر است. وجود یک تابلو با مضمونی تهدیدآمیز نسبت به ريیس جمهور، توجه بسیاری از کاربران فضای مجازی را جلب کرد. البته انتساب آن استخر به فرح دروغی است که معاندان ساخته‌اند. نکته جالب اینکه روی دسته تابلوهای این مراسم نوشته شده بود «بعد از مراسم تابلوها را برگردانید» جمله‌ای که برنامه‌ریزی شده بودن این تجمع توسط یک جریان خاص را برملا کرد. اما فارس نيز به نوعي ديگر به موضوع نگاه كرده است. اين رسانه نوشته است كه تجمع طلاب در فیضیه قم قابل اعتنا بود؛ هم حضور شورانگیز طلاب و هم سخنان پرمحتوا و حماسی استاد رحیم پور. پیام ساده این تجمع، همراهی حوزه و روحانیت با مردم بود كه از این جهت مایه مباهات است. نکات برجسته و قابل اعتنای این تجمع محسوس است؛ چه آنکه تکاپوی رسانه های غیرمردمی برای تضعیف این مراسم، نشانه همین امتیاز و اعتبار است. اما در کنار این برنامه موثر و به‌موقع، حاشیه‌ای شکل گرفت که متن برنامه را نیز تحت‌الشعاع قرار داد و امتیاز این تجمع را که همان قرابت روحانیت با مردم بود به چالش کشید. امروز در مواجهه با دولت سه صف‌بندی شکل گرفته است؛ دسته اول اصلاح‌طلب‌ها هستند که تاریخ استفاده‌شان از این دولت تمام شده است و در دوره بی اعتباری این دولت، وانمود می‌کنند حساب‌شان از دولت جدا بوده است. دسته دوم جریان وابسته به ريیس‌جمهور سابق است که تلاش می‌کنند این دولت به پایان راه نرسد و شرایط امروز و دوره بی‌اعتباری دولت را فرصتی برای زمین زدن و انتقام سیاسی می‌بینند. دسته سوم البته جریان دلسوز انقلاب است که ضمن انتقاد از مسئولان و مدیران اجرایی، معتقد است این دولت باید بماند و کار کند و البته پاسخگو باشد. تجمع طلاب فیضیه بدون شک باید بروز و ظهور دسته سوم باشد. هم خواست مردمی همین است و هم راهبردی که رهبری نظام ساختند چنین مسیری را ترسیم می‌کند. اما حواشی مراسم و بزرگ‌نمایی رسانه‌ای برخی شعارها و پلاکاردها باعث شد تصویر نادرستی از این مراسم شکل بگیرد. چه آنکه باید توجه کرد آسیب یک تجمع طلبه‌ای بسیار فراتر از تجمع کامیون‌دارها و بازاری‌ها و دانشجویان است. تجمع طلاب جامعه ما، باید مرجع تراز اعتراض‌های انقلابی باشد. این دست اعتراض ها باید به مطالبه دلسوزانه و انتقادهای مشفقانه نزدیک باشد، نه هیجان‌های زودگذر و احساسی. ای کاش مسئولان این مراسم، اجازه سوءاستفاده را برای رسانه‌های فرصت‌طلب فراهم نمی‌کردند و خیرخواهانه شعارهای انحرافی و بدسلیقگی در برخی پلاکاردها را اصلاح می کردند. فارس دوباره در گزارشي براي توجيه اقدام صورت گرفته در تجمع طلاب نوشته بود كه چند روز قبل در مدرسه فیضیه شاهد تجمع باشکوه اساتید و طلاب حوزه علمیه قم در حمایت از فرمایشات اخیر رهبر انقلاب و اعتراض به مشکلات اقتصادی کشور با عنوان روحانیت هم دردو همراه مردم بودیم. این مراسم در فضایی منطقی و بدون هیجان، برای همدردی حوزویان با مشکلات معشیتی مردم، مطالبه و پیگیری حل این مشکلات از سوی سران سه قوه برگزار شد. اما این مراسم یک حاشیه داشت که سریع مرتفع شد. در ابتدای مراسم دو نفر از افراد حاضر در جلسه، تابلویی با شعار «ای آنكه که مذاکره شعارت ، استخر فرح در انتظارت» در دست گرفتند که بلافاصله توسط افراد برگزار کننده جلسه مورد برخورد قرار گرفت و آن تابلو پاره و جمع آوری شد. حتی سخنران اولیه جلسه از تریبون اعلام کرد که با شعارهای انحرافی تجمع را به حاشیه نبرید. این مراسم برای مطالبه از سران سه قوه برای حل مشکلات معیشتی مردم برگزار شده است که همه طلاب از این حرف با شعار خود حمایت کردند.
سرنخ مرگ هاشمي
در ادامه نوبت به شخصيت‌هاي سياسي رسيد تا درباره اقدام ناشايست طلاب مقصر اين حاشيه‌سازي واكنش نشان دهند. رضا سیار، فرماندار قم درباره تجمع روز پنجشنبه تعدادی از طلاب در مدرسه فیضیه گفت كه ما این اتفاق را از طریق گزارش به مقامات ارشد استان دنبال می‌کنیم. من روز پنجشنبه گزارش حاشیه‌ها و شعارهایی را که در تجمع طلاب در مدرسه فیضیه قم اتفاق افتاد به استانداری اعلام کردم، اکنون نیز دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی پیگیری کنند. فرماندار قم در پاسخ به این سوال که آیا برای تجمع طلاب مجوز صادر شده بود، اعلام کرد: این‌گونه تجمعات که در داخل دانشگاه یا حوزه برگزار میشود نیاز به مجوز ندارد اما اگر افرادی غیر از دانشجویان یا طلبه‌ها در این تجمعات شرکت کنند یا مسئول برگزاری آن باشند، غیرقانونی است. در ميان سياسيون علی مطهری اولين كسي بود كه واكنش نشان داد و در یادداشتی نوشت: «شعارهای طلاب علوم دینی در تجمع آخر هفته گذشته در مدرسه فیضیه قم موجب نگرانی برای حوزه علمیه قم از نظر سطح فکر و سیاست بخشی از طلاب این حوزه شد، همان چیزی که در ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی موضوع نگرانی شهید آیت‌ا... مطهری بود که مبادا سیاسی شدن طلاب حوزه علمیه قم منجر به انحطاط علمی و فکری و سیاسی آن‌ها شود و به همین جهت حتی قبل از پیروزی انقلاب اسلامی در حالی که هفته ای دو سه روز در این حوزه تدریس می‌کرد قصد مهاجرت دائم به قم و تربیت طلاب و اصلاحات در حوزه علمیه قم را داشت و حتی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و اندکی قبل از شهادت نیز از امام خمینی (س) درخواست کرد که مسئولیت شورای انقلاب را رها کند و به کار اصلی خود یعنی تحقیق و تعلیم و تربیت طلاب و خصوصا مهاجرت به حوزه علمیه قم بپردازد. امروز می‌بینم نگرانی آن شهید به‌جا بوده است. شعارهایی که در تجمع مدرسه فیضیه قم سر داده شد یا روی تابلوها حمل می شد، نشان می‌دهد که دست‌كم بخشی از حوزه علمیه قم از نظر بینش اجتماعی و سیاسی دچار انحطاط شده است. در نهادی که مرجع فکری و دینی مردم شناخته میشود شعارهایی متناسب با اقشار فرومایه جامعه سر داده شد و تاسف انسان افزایش می‌یابد زمانی که در می‌یابیم این افراد ابزار دست یک گروه سیاسی واقع شدند و روی دسته پلاکاردهای آن‌ها نوشته شده بود كه تابلوها را بعد از مراسم تحویل دهید. تاسف بیشتر زمانی به انسان دست می‌دهد که می‌بیند یکی از شعارهایی که روی تابلو حمل می شد، این بود : ای آنکه مذاکره شعارت/ استخر فرح در انتظارت، اشاره به رحلت آیت ا... هاشمی رفسنجانی داشت. این شعار می‌تواند سرنخی برای نحوه فوت آن مرحوم باشد که برای بسیاری از اذهان به صورت یک معما باقی مانده است. در واقع مفهوم این شعار این است که آقای ريیس‌جمهور، ما همانگونه که سر آقای هاشمی را زیر آب کردیم سر تو را هم زیر آب خواهیم کرد. وزارت اطلاعات باید این موضوع را پیگیری كند و نتیجه را به اطلاع ملت برساند. شاید ماجرای فوت ناگهانی و غیرقابل باور ريیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز روشن شود». علاء‌الدین بروجردی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نيز درباره تابلو حاشیه‌ساز به ایسنا گفته بود كه یکی از وظایف مسئولان ذی‌ربط امنیتی، شناسایی این افراد و جلوگیری از تکرار حوادث مشابه در آینده است. او در‌این‌باره ادامه داد:«این‌ها ادبیات دشمن است، چون فوت آقای هاشمی‌رفسنجانی اتفاقی طبیعی بود که ممکن بود هرکسی دچار چنین عارضه‌ای شودولی استفاده از این ادبیات باعث سوءاستفاده دشمن میشود، چون دشمن به‌دنبال القای این موضوع است که نگاه ملت به حاکمیت، دولت و نظام جمهوری اسلامی ایران با دهه‌های اول و دوم متفاوت است و مردم فاصله گرفته‌اند». بروجردی تاکید کرد كه این غیرواقعی و ظلمی به نظام است چون شرایطی ایجاد میشود که این دیدگاه و القای تفکر را در دشمن تقویت می‌کند و آن‌ها موفق می‌شوند که این را به خورد افکار عمومی بدهند. نماینده بروجرد درعین‌حال انتقاد را ضروری خواند و افزود: برای طرح انتقاد ساختار‌های متعددی تعریف شده که همه جزئی از روند حاکمیتی است. در این راه مجلس شورای اسلامی با طرح سوال، تذکر و دعوت از ارکان قوه مجریه، بر امور نظارت دارد ولی اینکه بخواهد در کف جامعه در حضور ريیس‌جمهور و یا وزیر اهانت شود، دیگر سنگ روی سنگ نمی‌ماند.
انتقاد مرجعيت
در ادامه نوبت به مراجع رسيد تا اين اقدام ناشايست را زير سوال ببرند. در همين راستا روزگذشته آیت‌ا... ناصر مکارم‌شیرازی از مراجع عظام تقلید به شعار«ای آنکه مذاکره شعارت، استخر فرح در انتظارت» واکنش نشان داد و گفت:«حادثه‌اى که در مدرسه فیضیه کانون حوزه علمیه در چند روز پیش رخ داد به تمام معنا یک فاجعه بود. در متن اين بيانيه آمده بود كه توهین به حوزه علمیه در کانون حوزه علمیه حادثه‌اى که در مدرسه فیضیه کانون حوزه علمیه در چند روز پیش رخ داد به تمام معنا یک فاجعه بود. متأسفانه جمعى از طلاب و اساتید محترم را به آنجا دعوت کرده بودند تا درباره مسائل اقتصادى مردم صحبت کنند، سپس ورق برگشت گوینده‌اى را که هیچ اطلاعى از وضع حوزه‌هاى علمیه شیعه نداشت دعوت کرده و بدترین اهانت‌ها را به حوزه علمیه و مراجع شیعه کرد و پلاکاردى را در دست گرفتند که ريیس جمهور محترم را تهدید به مرگ مى‌کرد و اعتراف ضمنى به مطالب دیگرى داشت. آیا صحیح است در کانون حوزه علمیه این‌گونه سخنان گفته شود؟ حوزه علمیه‌اى که محل پرورش امام، بنیان‌گذار انقلاب اسلامى و رهبر انقلاب بوده است، حوزه علمیه‌اى که بیشترین شهیدان را نسبت به سایر مردم تقدیم انقلاب کرده، حوزه علمیه‌اى که در سال ده‌ها هزار نفر براى تبلیغ به اقصى نقاط در داخل یا خارج کشور براى دفاع از اسلام و مذهب اهل‌بیت(ع) مى‌فرستد، حوزه علمیه‌اى که در سال صدها کتاب برگزیده درباره علوم اسلامى و مسائل مورد نیاز مردم و مسائل اقتصادى و سیاسى مى‌نویسد و منتشر مى‌کند، حوزه علمیه‌اى که مراجع آن هزاران مدرسه، مسجد، خانه عالم و مراکز خیریه در نقاط محروم کشور ساخته‌اند، مسئولان محترم حوزه علمیه باید روشن سازند که این برنامه زیان‌بار با اجازه چه کسى صورت گرفته و مسئولان محترم سپاه نیز روشن سازند آیا با اجازه آن‌ها گروهى از سپاهیان در این برنامه شرکت داشته‌اند؟! به هر حال در شرایط حساسى که در آن قرار داریم، تضعیف حوزه علمیه و مرجعیت و تهدید ريیس جمهور بر اساس چه ضابطه‌اى بوده‌است؟ آیا همه این‌ها آب به آسیاب دشمن ریختن نیست؟! اگر گروهى از طلاب و اساتید مى‌خواستند نسبت به برنامه‌هاى اقتصادى انتقاد کنند مانعى نداشت که با بیان منطقى سخنان خود را بازگو کنند و راه‌کار برون‌رفت نشان دهند، چه کسانى دستور داشتند افتخارات شیعه را به این آسانى زیر سوال ببرند و دشمن را که گفته تا مرجعیت و عاشورا در میان شیعیان وجود دارد، نفوذ در انقلاب اسلامى ممکن نیست، خوشحال کنند؟ خداوند همه ما را به راه راست هدایت فرماید». حضرت آیت ا... نوری همدانی نيز صبح ديروز در مشهد ضمن اظهار تاسف از بعضی مطالب و شعارهای تجمع طلاب در مدرسه فیضیه گفت كه در شرایط فعلی کشور نیاز به تفکر و کمک برای حل مشکلات مردم دارد و این تجمع هم برای همین موضوع بود اما چگونه می شود کسی بیاید سخن بگوید و حوزه علمیه و خدمات علما و مراجع را زیرسوال ببرد. وی افزود:«حوزه علمیه که در طول تاریخ در مقابل ظلم ماند و استکبار ستیز بود، حال این گونه قضاوت بی انصافی است. حوزه هیچ گاه سکولار نبود و نیست و نخواهد بود. چرا باید کسی را به حوزه بیاورند که از حوزه بی اطلاع باشد». معظم له برخی شعارهای دست نوشته شده را در این تجمع بسیار ناراحت کننده دانسته و بیان داشت:« کسانی که این شعارها را نوشتند خواسته به حق طلاب و علما را منحرف کردند». وي افزود:«علما و و مراجع خواستار کمک به مردم هستند. بخشی از سخنان سخنران و بعضی از شعار ها نادرست و موجب تاسف بود و اجازه نخواهیم داد کسی خدمات مراجع و علما بزرگ و حوزه علمیه را زیر سوال ببرد و از مسئولان محترم حوزه می‌خواهم که موضوع پیگیری شود».
توجيه يك اقدام
فرمانده تیپ ۸۳ امام جعفر صادق(ع) قم نیز در خصوص حواشی تجمع طلاب در مدرسه فیضیه اظهار داشته است که این برنامه به صورت خودجوش برگزار شده و پس از آن حوزه علمیه ورود کرد که وضعیت تجمع را کنترل کند و در این خصوص موفق هم بود. حجت الاسلام طیبی‌فر همچنین بیان داشت كه در آن روز سالن پر از جمعیت بود و سخنران جلسه هم نیامده بود؛ بنابراين با درخواست برخی از دوستان حوزوی بنده برای اینکه شخص دیگری تریبون را در دست نگرفته و جلسه از کنترل خارج نشود، چند دقیقه‌ای به ایراد سخنرانی پرداختم تا سخنران اصلی این تجمع حضور پیدا کند. وی به موضوع برخی از پلاکاردهای حاشیه‌ساز در این تجمع که سایت‌ها و روزنامه‌ها نیز روی آنان مانور داده بودند، اشاره کرد و اظهار داشت كه در همان چند دقیقه‌ای که بنده برای پر کردن خلأ عدم حضور سخنران اصلی تجمع، سخنرانی داشتم، اعلام کردم برخی از این پلاکاردهای موجود در شأن جلسه طلاب و روحانیون نیست و با اصرار گفتم که آن‌ها را جمع کنید و افرادی هم آن‌ها را جمع کردند. فرمانده تیپ ۸۳ امام جعفر صادق(ع) قم ادامه داد به نظر می‌رسد یا فردی نفوذی این کار را انجام داده یا شیطنتی در کار بود که از یک پلاکارد خاص که بلافاصله جمع شده برای حاشیه‌سازی تصویربرداری شده است.
تكذيب نقش داشتن در يك فاجعه
در ميان گفتارهاي پراكنده و مواضعي كه گرفته شد و به دليل آنكه نام سپاه‌پاسداران در اين ميان آمده بود،روابط عمومی کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در بیانیه‌اي با اشاره به انتساب برخی حواشی تجمع پنج شنبه ۲۵ مرداد ۹۷ طلاب و روحانیون حوزه های علمیه در مدرسه فیضیه قم به سپاه ،تصریح كرد كه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با محکومیت شدید برخی شعارها ، دست نوشته‌ها و پلاکاردهای تجمع اعتراضی روحانیون و طلب در قم ، هرگونه دخالت این نهاد درفراخوان، دعوت سخنران و برگزاری این مراسم را که بر اساس قرائن و شواهد موجود به صورت خودجوش برپا شده است تکذیب و اعلام می‌دارد. سپاه هیچ گونه برنامه‌ای برای حضور کارکنان خود در این مراسم نداشته است. این بیانیه افزوده است كه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی همانگونه که در بیان فرماندهان و مسئولان ارشد و نیز مواضع رسمی خود اعلام داشته است، با نصب‌العین قرار دادن منویات و رهنمودهای حکیمانه رهبر معظم انقلاب اسلامی وفرماندهی کل قوا امام خامنه ای عزیز(مدظله العالی)، حمایت، همکاری و کمک به دولت محترم برای رفع مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم را فریضه‌ای غفلت ناپذیر دانسته و همه امکانات و ظرفیت‌های خود را در این مسیر مبارک بسیج کرده است. این بیانیه در پایان با تکریم جایگاه والای مرجعیت و تاکید بر اهمیت و ضرورت حفظ حرمت و احترام مراجع عظام تقلید، حفظ وحدت و یکپارچگی ملی را عامل سربلندی ایران اسلامی برای عبور از شرایط خطیر کنونی قلمداد و خاطرنشان کرده است: پاسداران انقلاب اسلامی و آحاد ملت شریف، مومن و انقلابی ایران بر اساس باورهای دینی و معرفتی و آموزه های تاریخی خود هرگز اجازه نخواهند داد عده ای با خروج از موازین شرعی و اخلاقی و بازی کردن در زمین معاندان نظام اسلامی، اسباب نگرانی و آزردگی خاطر شریف مراجع عظام تقلید و حوزه‌های علمیه را فراهم سازند.
آينه عبرت شان كنيد
همانگونه كه مشخص است بسياري از شخصيت‌هاي سياسي و مذهبي ايران مخالف اين وضعيت هستند و جريان ارتجاعي كه در حوزه اقدام به اين عمل ناشايست كرده‌است بايد پاسخگوي رويداد مذكور باشند. اگر اين اقدام سازماندهي شده بود بايد مسئولان جوابگو باشند و اگر شخص يا جرياني عامل اين وضعيت بوده است نيز بايد به صورت علني با آن‌ها برخورد شود تا درس عبرتي شود براي خودسرهاي ارتجاعي كه تصور دارند در اين كشور هر اقدامي را مي‌توانند در دستور كار قراردهند و كسي با آن‌ها كاري ندارد.
