نگاهی به دلایل استیضاح مسعود کرباسیان،وزیر امور اقتصاد و دارایی و ماجرای برکناری او

آفتاب وزارتی که زود غروب کرد
همدلی| گروه اقتصادی- 29 مرداد ماه سال 96 از مجلس رای اعتماد گرفت و دیروز در حالی‌که تنها 6 روز از یکسالگی وزارت او گذشته بود، با 137 رای موافق از سکانداری وزارت امور اقتصاد و دارایی بر کنار شد. مسعود کرباسیان که پیش از این رئیس گمرک جمهوری اسلامی ایران بود زمانی که قرار شد وزیر اقتصاد شود بسیاری از کارکشته‌های اقتصاد بر این باور بودند که لباس وزارت بر قامت او گشاد است. همان زمان کارشناسان زیادی هم معتقد بودند که کرباسیان سال‌ها یک مدیر اجرایی در رده مدیریت سازمانی بوده و گزینه مناسبی برای سکانداری وزارت اقتصاد نیست. او دیروز در خانه ملت و از سوی نمایندگان مردم استیضاح شد و احیانا امروز کارشناسانی که منتقد وزیر شدن او بودند باز هم انتقادهای خود را تکرار خواهند کرد که کرباسیان نباید موفقیت در رده دوم مدیریت کلان را رها می‌کرد و بر جایگاه وزارت می نشست.
چرا کرباسیان استیضاح شد؟
«مشکلات به وجود آمده ناشی از ضعف ساختارهای درونی نیست، آثار تحریم‌ها در کشورهای همسایه بسیار مخرب‌تر از کشور ما بود.» این جمله‌ای بود که، دیروز مسعود کرباسیان در دفاع از عملکرد خود مقابل نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی گفت. او در حالی این جمله را بر زبان آورد که به اعتقاد بسیاری از ناظران اقتصادی عمده‌ترین مشکل اقتصاد ایران خود‌تحریمی است که در اثر سوء مدیریت در حوزه اقتصاد سال‌هاست به آن دچار شده‌ایم و بخش کوچکی از این اتفاق را مربوط به تحریم‌ها می‌دانند. دیروز کرباسیان به دلیل افزوده شدن روزانه هزار میلیارد تومان به حجم نقدینگی کشور، افزایش 40 تا 50 درصدی قیمت خودرو، افزایش 65درصدی متوسط یک متر مربع واحد مسکونی، کاهش 50 درصدی قدرت خرید دهک‌های درآمدی ضعیف جامعه و بازگشت تورم دو رقمی و دهها دلیل دیگر، استیضاح و در نهایت بر کنار شد. ساده‌اش این است که بگوییم، وزیر عامل تمام این نابسامانی‌هاست، باید پاسخگو باشد و اگر ناتوان است برکنار شود. این تعریف در کشوری با شرایط سیاسی و اقتصادی نرمال منطقی به نظر می‌رسد اما شکی نیست که در ایران وضع به گونه دیگری است. اگر کمی تاریخ اقتصادی کشور، البته تاریخی نه چندان دور را ورق بزنیم، به شواهد قابل تاملی در این باره دست خواهیم یافت که شاید این گفته برخی تحلیلگران را که می‌گویند بسیاری از استیضاح ها در ایران رنگ و بوی سیاسی دارد، قابل فهم تر باشد. از سال 1375 تاکنون، وزارای اقتصادی 17 بار برای پاسخگویی در مجلس حاضر شده‌اند که 2 استیضاح به برکناری منجر شود. اولی شمس‌الدین حسینی وزیر اقتصاد دولت محمود احمدی‌نژاد بود و دومی هم مسعود کرباسیان وزیر امور اقتصاد و دارایی دولت حسن روحانی. اما آنچه در تمام این استیضاح ها قابل تامل به نظر می‌رسد آن است که بعد از هر استیضاح و بر کناری‌های صورت گرفته ، هنوز همان مشکلات اقتصادی به قوت خود باقی مانده و چه بسا بزرگ‌تر شده‌اند.


از همین روست که بسیاری از تحلیلگران اقتصادی بر این باور هستند، افزایش لجام گسیخته نقدینگی که حال به 6/1 تریلیون رسیده است ، ناتوانی در گرفتن مالیات و تمام ایرادهایی که دیروز به وزیر اقتصاد گرفته شده است ریشه در یک ضعف عمیق در ساختار اقتصادی ایران دارد.
برخی آگاهان اقتصادی این‌طور می‌گویند که در خصوص دولت حسن روحانی باید به برخی کم‌کاری‌ها ازسوی دولت توجه داشت. آنها بر این باور هستند که دولت بیش از چهار سال فرصت داشت تا به نوعی منتقدین خود را راضی کند. گفته می‌شود انتظار می‌رفت دولت با همه انتقادهایی که به او وارد بود بتواند تغییراتی در تیم اقتصادی به وجود آورد و بتواند تا حدودی مننقدین را راضی کند. مصداق روشن این گونه اظهار نظرها انتقاد به حضور افرادی از جمله محمد نهاوندیان، محمد باقر نوبخت و محمود واعظی در دولت است. اگر چه به نظر نمی رسد وجود آدم‌ها دلیل محکمی بر موفقیت یا شکست سیاست‌های اقتصادی باشد.
به نظر می‌رسد مساله مهمتر ترافیک نهادهای تصمیم گیر در حوزه‌های اقتصادی کشور باشد. نهادهای تصمیم ساز در اقتصاد ایران عبارت هستند از شورای عالی هماهنگی اقتصادی، ستاد مقابله با تحریم، ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی ستاد اقتصادی دولت، ستاد اقتصاد کلان، شورای عالی اقتصاد، وزارت اقتصاد، بانک مرکزی، سازمان برنامه و بودجه، معاونت اقتصادی رئیس جمهور، کمیسیون اقتصادی دولت و ...
فهرست نهادهای تصمیم ساز در کشور در حوزه‌های اقتصاد کلان و سیاست‌گذاری‌ها به حدی بلند است که در این چند خط جای نمی‌گیرد. به این فهرست بلند بالا باید سازمان‌های در سایه را هم اضافه کرد. آیا با این همه نهاد می‌توان تصمیمی برای نجات اقتصاد فلاکت زده ایران گرفت؟
عتاب و خطاب به آقای وزیر
حسینعلی حاجی‌دلیگانی نماینده مردم شاهین‌شهر دیروز در مجلس شورای اسلامی در جلسه پارلمان، در موافقت با استیضاح وزیر امور اقتصاد و دارایی،گفت: آقای کرباسیان، یک سال از زمان رای اعتماد نمایندگان و ارائه برنامه کاری‌تان با شعار آزادی، امنیت و آرامش و پیشرفت براساس ماده 206 آیین‌نامه داخلی به نمایندگان گذشت. آیا می‌دانید در این یک سال بر کارگران و کشاورزان و کسانی که شغل نداشتند و معلمان و رانندگان چه گذشت؟ هر چه اندیشه کردم، امروز از کجای اقتصاد برای شما بگویم، بی‌نتیجه ماند. از گرانی مواد غذایی یا خودرو، بازار عنان‌بریده ارز و سکه، رکود تورمی که کمر تولیدکنندگان را شکسته، عدم شفافیت و یا خروج سرمایه‌های هزاران میلیاردی بگویم. اینقدر لیست بلند بالایی شد که تصمیم گرفتم از زبان و برنامه‌های خودتان که در مرداد 96 به مجلس ارائه کردید، بگویم.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس تصریح کرد: آقای وزیر، یادتان هست که در برنامه‌ای که به مجلس ارائه کردید، مهار تورم افسارگسیخته را از برنامه‌های دولت یازدهم اعلام کردید و گفتید که رشد منفی اقتصاد در دولت مثبت شده است؟ گفتید که مهار تورم در کنار احیای رشد اقتصادی سبب التهاب‌زدایی از اقتصاد شده و دیگر شاهد نوسانات شدید در بازار کالا و ارز و خدمات نیستیم. حاجی‌دلیگانی مجددا خطاب به وزیر اقتصاد، اظهار داشت: شما گفتید که ثُبات نسبی در اقتصاد کشور حاکم شده است. اذعان کردید که تورم افسارگسیخته‌ای که در برخی زمان‌ها از مرز 40 درصد عبور کرده بود، پس از 26 سال در سال 95 تک‌رقمی شده است؛ گفتید تورم گروه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها از 41/17 درصد در سال 92 به 8/2 درصد در سال 95 رسیده است. او اضافه کرد: گفتید ضریب نرخ ارز به کمتر از پنج درصد در سال 95 کاهش یافته است، در بیان دستاورد دولت یازدهم اعلام کردید که به گواه ارزیابان مستقل بین‌المللی در شاخص‌هایی مانند بهبود فصای کسب و کار و نوآوری و شادی و کیفیت زندگی، بهبود داشته‌ایم، گفتید جایگاه بین‌المللی کشور در شاخص آزادی اقتصادی 13 پله و در فلاکت اقتصادی 15 رتبه بهبود یافته است.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس ادامه داد: آقای وزیر، از وقتی‌ که وزیر شُدید، دلار 3800 تومانی به 12 هزار تومان رسید و متوسط قیمت یک متر مربع مسکن با حداقل 65 درصد افزایش به متری 8‌میلیون تومان رسید.
سایر اخبار این روزنامه
ظریف در گفت‌وگوی تلویزیونی: دست‌هایمان آماده فشردن دست‌های همسایگان است گفت وگوی همدلی با جمشید مشایخی در باب روزهای همراهی با داود رشیدی داود زیر دست و پای مردم هم متواضع بود «همدلی» از جان‌باختن فعالان محیط‌زیست در آتش‌‎سوزی شهر مریوان گزارش می‌دهد مـرگ سبـز «همدلی» وضع آموزش عمومی و ماجرای طبقاتی شدن تحصیل را در کشور ارزیابی می کند بابا انارش برای طبقه بالاست «همدلی» به دنبال استعفای الیاس حضرتی از فر اکسیون امید، عملکرد آنها را مورد نقد و بررسی قرار داده است سناتور جان مک‌کین، جمهوری‌خواه برجسته، چند روز پیش از تولد ۸۲ سالگی‌اش درگذشت دشمن ایران، مستقل، جنگ‌طلب، وطن‌پرست نگاهی به دلایل استیضاح مسعود کرباسیان،وزیر امور اقتصاد و دارایی و ماجرای برکناری او 2 کشته و 241 مصدوم در زمین‌لرزه «تازه‌آباد» استان کرمانشاه ای امان از زلزله هرمز شریفیان این عصاره ملت است؟! کرباسیان قربانی استعفا ندادنش شد فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی: همه به دنبال راه حل برای عبور از شرایط پیچیده کشور هستند مادری به نام پرستار