سوئيفت اروپايي با محوريت يورو

با خروج آمريكا از برجام دسترسي ايران به شبكه سوئيفت نيز قطع شد و همين امر،‌ مشكلات بسياري را در حوزه مراودات بانكي براي كشورمان ايجاد كرد. سوئيفت در واقع شبكه‌اي مالي است كه از طريق آن امكان انتقال مقادير زياد پول ميان كشورهاي مختلف در دنيا فراهم مي‌شود. اين شبكه حامي بيشتر پيام‌هاي بين بانكي است و از طريق آن 11هزار موسسه مالي در بيش از 200 كشور جهان به هم متصل مي‌شوند. مقر اصلي سوئيفت در بلژيك است اما در هيات مديره آن مقامات اجرايي بانك‌هاي آمريكا نيز حضور دارند و قانون فدرال امریکا به آنها اجازه می‌دهد علیه بانک‌های سراسر جهان عمل کنند. در ابتدا در سال 1390 كه تحريم‌ها عليه كشورمان تشديد شد؛ در تاريخ 27 اسفند همان سال شبكه سوئيفت در كشور ما قطع شد و مراودات بانك‌هاي ايراني با شبكه مالي جهاني قطع شد. بعد از آن پس از تصويب برجام، در دي سال 1394 ايران دوباره به شبكه جهاني سوئيفت وصل شد و تحريم آن براي كشورمان برداشته شد. اما در حال حاضر پس از اعمال تحريم‌هاي دوباره توسط آمريكا و خروج اين كشور از برجام پيوند بانك‌هاي ايران با بانك‌هاي كشورهاي ديگر قطع شده است. در اين خصوص اما،‌ از سوي اتحاديه اروپا موضوع شبه‌سوئیفت مطرح شده كه به نظر مي‌رسد به دليل درخواست ۱۶ سناتور امریکایی برای قطع دسترسی ایران به شبكه سوئيفت باشد
درخواست قطع دسترسي ايران به سوئيفت
ظاهرا گروهی از سناتورهای جمهوری‌خواه آمريكايي در نامه‌ای به وزیر خزانه‌داری آمریکا خواسته‌اند تا همه اقدامات لازم برای قطع دسترسی ایران به‌ نظام مالی سوئيفت انجام شود.
به گزارش دويچه‌وله، این نمایندگان در نامه خود اجرای سریع و قاطع اخراج ایران از سوئيفت را برای موفقیت استراتژی فشار حداکثری دولت ترامپ ضروری دانسته و گفته‌اند این اقدام از یک سو منابع ایران را برای آنچه رفتار مخرب خوانده شده، محدود می‌کند و از سوی دیگر نشان‌دهنده تعهد آمریکا به حفظ یکپارچگی و انسجام ساختار تحریم‌ها خواهد بود.


دهن‌كجي به آمريكا!
با اين حال اما از وقتي موضوع خروج آمريكا از برجام مطرح شده اتحاديه اروپا به عناوين مختلف به دنبال حفظ برجام است. در همين راستا تصميم به ايجاد يك كارگزاري با پايه مالي يورو گرفته شده كه از اين طريق،ارتباط ايران نيز با با نك‌هاي جهاني حفظ شود. اين در حالي است كه تصور آمريكا اين بود كه با خروج از برجام ارتباط ايران با تمام بانك‌هاي دنيا قطع خواهد شد. ايجاد اين راهكار از سوي اروپا را اما،‌ شايد بتوان به نوعي دهن كجي اتحاديه اروپا به آمريكا تلقي كرد. به نظر مي‌رسد با جايگزيني اين سوئيفت اروپايي كه مبناي مبادلات آن يورو است، كشورها مي‌توانند در قالب آن با يكديگر مبادلات غيردلاري داشته باشند كه اين موضوع به نفع كشورمان نيز خواهد بود. اين گونه كه در خبرها آمده، مذاكرات بسياري در خصوص بحث سوئيفت اروپايي صورت گرفته و به مسائل فني نزديك شده است. ظاهرا اتحاديه اروپا در تلاش است تا پيش از اجرايي شدن تحريم‌هاي آبان ماه اين شبكه شبه سوئيفت راه‌اندازي شود.
لزوم تصويب FATF
در اين خصوص حسين سلاح ورزي، نایب رئیس اتاق بازرگانی ايران در گفت‌وگو با ايران گفته است: با اجرایی شدن شبه سوئيفت دیگر ایران با کاهش فروش نفت و کاهش درآمد ارزی مواجه نخواهد شد و اقتصاد ایران هم شرایط بهتری خواهد داشت. لازمه شبه سوئیفت و تمام تبادلات بانکی و ارتباط با اروپا FATF (کارگروه اقدام مالی) است. زمانی امکان مبادلات ارزی فراهم خواهد شد که ایران عضو FATF شود. لذا از نمایندگان مجلس می‌خواهیم در فرصت کوتاهی که وجود دارد نسبت به تصویب FATF اقدام کنند و اجازه ندهند به خاطر مسائل سیاسی این موقعیت از ایران گرفته شود. در چنین شرایطی می‌توان از سد تحریم‌های امریکا گذشت. نمایندگان مجلس نسبت به تصویب FATF نگاه مثبتی دارند. بخش خصوصی و اقتصاد کشور برای آنکه بتواند ادامه حیات دهد باید از شرایط فعلی عبور کند.
قفل شدن بانک‌های جهانی به روی ایران جز صدمه به اقتصاد کشور ارمغان دیگری نخواهد داشت. از 28 روز دیگر دور دوم تحریم‌های آمریکا اجرایی می‌شود. در این دور آمریکا می‌خواهد کاری کند که نفت ایران خریدار نداشته باشد و از طرفی ایران نتواند مبادلات بانکی با کشوری داشته باشد. لذا نگاه‌های مردم، فعالان بازار، تولید و...به تصویب FATF و حضور ایران در سوئیفت اروپایی است.
نمي توان اروپا را جداي از آمريكا دانست
در خصوص تصميم اتحاديه اروپا به راه‌اندازي شبه سوئيفت با مبادلات غير دلاري،‌ محمد كهندل، استاد دانشگاه و كارشناس حوزه بانك به «قانون» مي‌گويد: اگر خبر اين باشد كه اتحاديه اروپا به منظور برقراري روابط بانكي ايران با كشورهاي دنيا چنين اقدامي انجام داده و اين واقعيت داشته باشد كه سوئيفت اروپايي جايگزين سوئيفت قبل باشد كه مقر آن در بلژيك بوده و البته آن هم اروپايي بوده اما از نوعي كه آمريكا در آن حضور فعال داشته است و اگر سوئيفتي باشد كه آمريكايي‌ها در آن دخالت نداشته باشند و بعد اروپايي‌ها واقعا شرايطي را فراهم كنند كه مبادلات، نقل و انتقال مالي وجوه براي مبادلات جهاني صورت بگيرد، مي‌شود گفت اقدام خوبي است. ولي به نظر من بايد به اين موضوع انصافا به ديده ترديد نگاه كرد. يعني ما نمي‌توانيم به همين راحتي اروپا را از آمريكا جدا بدانيم. اروپا و آمريكا درست است كه باهم رقيبند و در مواقعي با هم مشكلاتي دارند ولي در مقابل كشورهايي مثل ايران به طور قطع اين كشورها با هم متحد بوده و هستند.
حفظ روابط با كشورهاي همسايه
كهندل ادامه مي‌دهد: اين كشورها در واقع 5+1 بودند و ما اميدواريم كه حالا 5 باشند. همان طور كه مي دانيد در حال حاضر اتفاقاتي در دنيا در حال رخ دادن است به طور مثال چين و روسيه آمدند قرارداد دوجانبه براي مبادلات پول ملي‌شان منعقد كردند. هر زماني كه اين اتفاقات در حال رخ دادن است اروپايي‌ها براي اينكه جلوي آن را سد كنند، دست به اقداماتي مي‌زنند. ايران به هيچ‌عنوان نبايد در دام اين مسائل بيفتد و بايد در ارتباط با كشورهاي همسايه مانند عراق، تركيه، روسيه، چين، هند، كشورهايي كه طرف تجاري ما هستند و در تراز پرداخت‌ها كاملاً مشخص است مبادلات دوجانبه و چندجانبه داشته باشد و در ارتباط با نقل و انتقال وجوه حتماً پيمان‌هايي را منعقد كند و از اين كار نبايد كوتاه بيايد. اقداماتي كه از سوي اروپا در حال انجام است براي اين است كه اين حركت‌هايي كه ايران، روسيه، چين دارند انجام مي‌دهند متوقف شود. بنابراين براي دنبال كردن اين موضوع ايران نبايد اين را باور كند و بايد كار خودش را انجام دهد.