حضور ديرهنگام رئيس جمهور در دانشگاه

آرمان- راضیه فراهانی: رئیس‌جمهوری کشورمان امروز ساعت 9 صبح به منظور شرکت در مراسم آغاز سال تحصیلی دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی به دانشگاه تهران می‌رود. در این مراسم غلامی وزیر علوم، حریرچی قائم مقام وزیر بهداشت، اساتید، روسای دانشگاه‌ها و دانشجویان از مهمانان مراسم آغاز سال تحصیلی ۹۷ دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی کشور خواهند بود. همچنین رؤسای دو دانشگاه تهران و علوم پزشکی تهران، وزیر علوم، یک استاد و یک دانشجو به نمایندگی از اساتید و دانشجویان کشور سخنرانی خواهند کرد. در پایان مراسم از رتبه‌های برتر کنکور سراسری ۹۷ نیز تقدیر خواهد شد. همچنین قابل توجه است که دیدار امروز آقای روحانی صرفا با دانشجویان نیست و با اساتید و دانشگاهیان است و این دیدار به منظور پرسش و پاسخ میان آقای روحانی و دانشجویان برگزار نمی‌شود، چراکه دیدار رسمی آقای روحانی با دانشجویان در 16 آذر ماه برگزار می‌شود و در آنجا دانشجویان می‌توانند به انتقادات و پیشنهادات خود به آقای روحانی بپردازند. اخیرا برخی مدعی شدند که آقای روحانی اجازه سخنرانی به دانشجویان را نمی‌دهد و همچنان به دنبال ایجاد تزلزل در دولت آقای روحانی هستند. این افراد به این موضوع توجه نکرده‌اند که این دیدار فقط برای آغاز سال تحصیلی دانشگاهیان است و در دیدار رسمی آقای روحانی در 16 آذر دانشجویان به سخنرانی خواهند پرداخت. آخرین دیدار رسمی آقای روحانی با دانشجویان در 16 آذرماه سال گذشته یعنی روز دانشجو بود. این گونه دیدارهای آقای روحانی بالاخص دیدار با جامعه دانشجویی از یکسو موجب رضایت اقشار مختلف جامعه به ویژه دانشجویان، قشر جوان و از سوی دیگر نشان دهنده تمرکز دولت نسبت به وضعیت جوانان و دانشجویان است. این رسم که بالاترین مقام منتخب مردم با دانشجویان و دانشگاهیان دیدار کند، برای جوانان آن موضوع را روشن می‌کند که صدایشان به گوش مقامات می‌رسد‌. فضای دانشگاه و دانشجویی به ویژه احزاب دانشجویی با انتقاد و مطالبه‌گری پیوند خورده است. آنگونه که دانشجویان در این دیدارها به سخنرانی پرداخته و مشکلات را در مقابل رئیس‌جمهور بازگو کرده و حتی از عملکرد رؤسای جمهور انتقاد می‌کنند. در میان دولت‌های گذشته دولت اصلاحات بیشتر با دانشجویان پیوند و ارتباط داشت حتی می‌توان گفت که از دوران اصلاحات حضور رئیس‌جمهور و سخنرانی او تبدیل به یک سنت شد، چراکه تا پیش از آن چنین دیدارهایی میان روسای جمهور و دانشجویان وجود نداشت، اما از دوران اصلاحات سخنرانی رئیس‌جمهوری و شنیدن مطالبات دانشگاهیان در 16 آذر تبدیل به یک رویه شد. به دنبال این موضوع روزنامه «آرمان» گفت‌وگویی با غلامرضا ظریفیان استاد دانشگاه تهران داشته که در ادامه می‌خوانید.
حضور آقای رئیس‌جمهور در دانشگاه تهران را چطور می‌بینید؟
این دیدار با جامعه دانشگاهیان است به آن معنا که حضور آقای رئیس‌جمهور در دانشگاه تهران در راستای بازگشایی سال تحصیلی دانشگاه‌هاست و در این دیدار اساتید، مسئولان دانشگاه و دانشجویان حضور دارند. طبیعتا مخاطب آقای رئیس‌جمهور مخاطبان کلان دانشگاه‌ها هستند. سخنرانی آقای روحانی طی چند سال اخیر برای هر سه سطح دانشگاهی یعنی مسئولان دانشگاه، اساتید و دانشجویان بوده است.
در این دیدار آقای روحانی باید به چه مسائلی بپردازند؟


نکته اولی که آقای رئیس‌جمهور باید در سخنرانی‌شان به آن توجه داشته باشند چگونگی کمک دانشگاه‌ها در حل مسائل جامعه است به آن معنا که دانشگاه نقش بسیار مهمی در ارتباط با حل مسائل جامعه دارد. نکته دوم آن است که دانشگاه بتواند به حل مسائل جامعه بپردازد و آنکه چه نیازها و مقتضیاتی لازم است تا بتوان یک فضای امنی را در دانشگاه ایجاد کرد. چگونه دانشگاه و دولت می‌توانند با یکدیگر متصل باشند، چراکه یکی از مشکلاتی که طی سالیان گذشته وجود داشته اتصال میان توسعه علمی و توسعه ملی است و ارتباط ارگانیک میان این دو برقرار نمی‌شود. البته باید به این موضوع هم توجه کرد که بخشی از این موضوعات به ضعف‌های دولت در این زمینه بازمی‌گردد. انتظار دانشگاه آن است تا یک ارتباط ارگانیک میان توسعه علمی و توسعه ملی ایجاد شود که در صورت وقوع این اتفاق، توسعه دانش‌بنیان شکل می‌گیرد؛ زیرا بدون ارتباط دانشگاه‌ها و توسعه ملی، توسعه دانش بنیان به وجود نمی‌آید. طبیعتا نمی‌توان از منابع کشور در این راستا استفاده کرد. نکته بعد ساختار آموزش عالی که در دوره اصلاحات آغاز شد متاسفانه این موضوع کمتر از ظرفیت استفاده شده است که این ساختار شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری است و به شورای عطف نام‌گذاری شده است. هدف و فعالیت شورای عطف، رصد نیازهای اساسی پژوهش کشور است که ریاست با رئیس‌جمهور و دبیرخانه اصلی آن در وزارت علوم است. این شورا کمک می‌کند تا با یک طبقه‌بندی صحیح نیازهای اساسی یک پژوهش، بودجه‌ها و سیاست‌ها اعمال شوند، اما متاسفانه این موضوع به شکل ارگانیک در جایگاه خود قرار نگرفته است، در صورتی که منابع پژوهشی در کشور می‌توانست جهت‌گیری بسیار بهتری را ایفا کند. نکته بعد آن است که اگر خواستار دانشگاهی بانشاط و سرزنده هستیم و توقع می‌رود که دانشگاه نقش تعهد اجتماعی را ایفا کند، باید پرسش‌های دانشگاه را که از سوی دانشجو مطرح می‌شود، به رسمیت بشناسیم و نباید با نگاه امنیتی با آنها رو‌به‌رو شد. دانشجو اگر احساس کند که برای تعهد اجتماعی خود باید هزینه پرداخت کند طبیعتا در لاک خود فرو رفته و منجر به خاموش شدن، غیرمتعهد شدن و عدم حضور دانشجو در مسائل اجتماعی و سیاسی می‌شود که این موضوع ضرر و ضربه بزرگی به نشاط جوانان است.
با توجه به سخنان آقای روحانی در مورد ایجاد فضای امن برای دانشجو، آیا این مساله حل شده است؟
برای دانشجو باید فضای امنی فراهم کرد نه یک فضای امنیتی. شاهد این موضوع هستیم که گاهی اوقات به جهت برخی جرم‌ها برای دانشجو حبس‌های طولانی در نظر گرفته می‌شود که این موضوع زیبنده دانشگاه و دانشجو نیست و همین موضوع می‌تواند پیام منفی برای جامعه داشته باشد.
برخی از دیپلماسی علمی صحبت می‌کنند. نظر شما در این باره چیست؟
یکی از مسائل مهمی که قطعا می‌تواند نقش موثری در نظام بین‌المللی ایجاد کند دیپلماسی علمی است. دیپلماسی علمی در کشور نباید آنگونه باشد که اساتید نگران حضور در صحنه فعالیت‌های علمی و نظام بین‌الملل فعال باشند که برایشان مشکلاتی ایجاد شود. در شرایط کنونی کشور دیپلماسی علمی می‌تواند به معرفی جامعه کمک و همچنین این دیپلماسی به رفع تحریم‌های ظالمانه بر ایران هم کمک می‌کند.
برخی به دیدار آقای روحانی با دانشجویان انتقاد دارند که چرا دانشجویان بیشتری در این دیدار نمی‌توانند سخنرانی کنند. دلیل این انتقاد را چه می‌دانید؟
این موضوع ارتباطی به سخنرانی آقای رئیس‌جمهور ندارد، چرا که دیدار امروز یک دیدار نیمه رسمی است. دیدار رسمی آقای رئیس‌جمهور با دانشجویان در 16 آذر شکل خواهد گرفت و آنجا بحث و گفت‌وگوی آقای روحانی با آنهاست. باید به این موضوع توجه کرد که این دیدار برای بازگشایی دانشگاه‌هاست که معمولا رئیس دانشگاه، دو وزیر و دو دانشجو سخنرانی خواهند کرد و با دیدار رسمی در 16 آذر بسیار متفاوت است.