اعتراض صادرکنندگان خشکبار به سیاست‌های دولت؛

گروه بازرگانی- همان‌طور که در روز ملی صادرات محسن جلالپور رییس انجمن پسته کشور اعلام کرد که به دنبال اجرای طرح پیمان‌سپاری ارزی حتی یک کیلو پسته هم صادر نکرده، در حال حاضر شاهد این هستیم که بسیاری از صادرکنندگان خشکبار در راستای اعتراض به پیمان‌سپاری ارزی، صادرات خود را متوقف کرده‌اند‌. البته ناگفته نماند که در سال‌جاری علاوه بر چالش‌های موجود بر سر راه صادرات، تولید انواع خشکبار نیز به دنبال مشکلاتی همچون سرمازدگی با کاهش شدید روبه‌رو شده است‌.
نوسانات ارزی طی چند ماهه اخیر، نه تنها گریبان بازارهای اقتصادی ایران را گرفته بلکه فعالان بخش صادرات و واردات ایران را نیز دستخوش سردرگمی و ابهام کرده است‌. به طوری که بسیاری از صادرکنندگان به دلیل برخی سیاست‌های جدید بانک مرکزی‌، دست از صادرات کشیده و منتظر تصمیم‌های جدیدی هستند که شاید شرایط فعالیت را مساعدتر کند‌. در این زمینه صادرکنندگان خشکبار نیز از جمله فعالان اقتصادی به شمار می‌روند که به ماجرای جدید پیمان‌سپاری ارزی بانک مرکزی اعتراض دارند و حدود یک ماه است به نشانه اعتراض دست از این کار کشیدند‌. این در حالی است که به دنبال نبود صادرات کافی خشکبار ایران به خارج از کشور، بازارهای جهانی نیز که طی سال‌های اخیر به سختی ایجاد شده‌اند، به مرور در حال از دست رفتن هستند‌.
یک کیلو پسته هم صادر نکرده‌ام
در همین رابطه رییس سابق اتاق بازرگانی ایران گفت: دولت راه را بر صادرکنندگان موقت باز کرده و صادرات آنها را رونق داده است‌. این در حالی است که دولت باید بداند که اولین خصلت صادرکنندگان شناسنامه‌دار‌، میهن‌پرستی است‌. بنابراین واقعیت این است که صادرکننده واقعی ارز را برمی‌گرداند‌. اما کسانی که اکنون با بخشنامه‌های دولت و کارت‌های بازرگانی صوری راه برای صادرات آنها باز شده است، ارز را برنمی‌گردانند‌.


جلال‌پور گفت: اگر شرایط مهیا شود و تا اندازه زیادی، گرفتاری پیش روی صادرکنندگان برداشته شود، این موضوع شدنی است که درب چاه‌های نفت را ببندیم‌. به گفته وی، برخی صادرکنندگان معتقدند که تعهد ارزی خوب نیست، این در حالی است که برخی دیگر نیز با دریافت پیمان ارزی مخالف نیستند؛ ولی شرایط مناسبی را برای بازگشت ارز حاصل از صادرات طلب می‌کنند‌. اما واقعیت این است تعهد ارزی باید ضوابط خود را داشته باشد‌. به نحوی که ۵ نرخ ارز در بازار اعمال نشود؛ این در شرایطی است که اکنون ارز آزاد، ارز مسافرتی، ارز نیما، ارز سنا و ارز دولتی وجود دارد و مشخص نیست که باید تعهد صادراتی با چه ارزی ایفا شود‌.
وی همچنین در ادامه به موضوع قانون ممنوعیت صادرات پرداخت و گفت: این مصوبه کاملا غیرقانونی است و کشورهای دنیا را در خرید محصولات صادراتی ایران دچار تردید می‌کند‌. واقعیت آن است که کشورهایی که پسته ایرانی را خریداری می‌کردند، امروز دیگر حاضر نیستند محصول مورد نیاز خود را از ایران تهیه کنند چراکه آنها توقف صادرات محصولات مختلف از گوجه فرنگی گرفته تا لبنیات را مشاهده کرده‌اند، پس بیم آن را دارند که مبادا صادرات پسته ایرانی هم متوقف شود‌. بنابراین ممنوعیت صادرات جایی ندارد، ولی محدودیت باید با شرایط تحریمی صورت گیرد‌.
ضرر خالص
رییس اتحادیه صادرکنندگان خشکبار ایران نیز با اشاره به وضعیت صادرات خشکبار در شش ماهه نخست امسال، گفت: صادرات پسته طی شش ماه گذشته تنها مربوط به همان مواردی بوده که از قبل نسبت به آن تعهد داشته‌اند‌. اما از زمانی که سیاست‌های جدید بانک مرکزی در جهت پیمان‌سپاری ارزی شکل اجرایی به خود گرفت، صادرات خشکبار نیز به کلی دچار مشکلات عدیده‌ شد‌ چرا که صادرکنندگان با اجرایی شدن چنین سیاستی، حاضر به بازگشت ارز حاصل از صادرات خود به سامانه نیما نشدند‌.
محمدحسن شمس‌فرد ادامه داد: برای نمونه اگر یک قلم پسته را ملاک محاسبه قرار دهیم، باید با دلار آزاد، پسته صادراتی را تهیه کنیم چرا که با دلار نیمایی قادر به خرید پسته نیستیم‌. در نتیجه چرا باید خرید با دلار آزاد را وارد چرخه سامانه نیما کنیم که این برای صادرکننده ضرر خالص است‌.
جولان سایر کشورها
وی با توضیح اینکه درحال حاضر صادرات خشکبار، تنها از طریق افرادی که دارای کارت‌های بازرگانی یک‌بار مصرف هستند، اتفاق می‌افتد، به ایانا گفت: حدود یک ماه است که صادرکنندگان خشکبار، صادرات خود را در جهت اعتراض به پیمان‌سپاری ارزی متوقف کرده‌اند و این داستان موجب شده فعالان این حوزه هم‌اکنون دست از صادرات بکشند‌. این داستان ماجرای تلخ دیگری را به دنبال داشته و آن هم از دست دادن بازارهای جهانی به دنبال نبود صادرات کافی خشکبار ایران به خارج از کشور است‌. این در حالی است که تنها افرادی که دارای کارت یک‌بار مصرف بازرگانی هستند دست به صادرات می‌زنند، چرا که نه مالیاتی می‌پردازند و نه باید ارز حاصل از صادرات خود را به سامانه نیما برگردانند‌.
او معتقد است که سیاست‌های جدید بانک مرکزی بسیاری از فعالان اقتصادی را دچار سردرگمی و ابهام کرده است‌. از این رو مسوولان مربوطه باید فکری به حال صادرکنندگان خشکبار کنند، در غیر این‌صورت همان‌طور که خشکبار آمریکایی در بازارهای جهانی در حال جولان است، رقبا به طور کل بازارها را از دست ایران خارج می‌سازند‌.
نرخ 150 هزار تومانی پسته
رییس اتحادیه صادرکنندگان خشکبار ایران همچنین در رابطه با وضعیت تولید انواع خشکبار در کشور نیز افزود: سرمای دیررس بهاری در اوایل سال‌جاری موجب شد که امسال تولید خشکبار و به تبع آن خشکبار صادراتی به شدت در برخی از گزینه‌ها، دچار کاهش شود‌ یعنی با توجه به تخمینی که می‌توان زد، حدود 80 درصد محصولات مورد نیاز برای تهیه خشکبار صادراتی از بین رفته و تنها 20 درصد آن باقی مانده‌. برای نمونه اگر بخواهیم پسته را مثال بزنیم قیمت آن نسبت به سال گذشته بسیار متفاوت بوده و اگر پارسال این محصول از قرار کیلویی 30 هزار تومان خریداری می‌شد، امسال نرخ خرید آن در سال‌جاری به 150هزار تومان نیز رسید‌.
نیاز به واردات
وی در ادامه درخصوص صادرات گردو نیز اظهار کرد: گردو بیشتر مصرف داخلی دارد و محصول صادراتی محسوب نمی‌شود‌. در شش ماهه گذشته 268تن مغز گردو داشتیم که نسبت به سال گذشته که دو هزار و 179 تن بوده بسیار ناچیز است‌.
وی گفت: گردو و پسته هردو با سرما مواجه شدند و محصول پسته هم امسال بسیار آسیب دیده و کم شده است‌. به همین دلیل ما نیاز به واردات گردو به کشور داریم‌. رییس اتحادیه صادرکنندگان خشکبار در رابطه با کشورهای واردکننده گردو به ایران تصریح کرد: گردو از ازبکستان، افغانستان و کشورهای آسیای میانه هم به ایران وارد می‌شود‌.
شمس‌فرد با اشاره به افزایش قیمت گردو در بازار عنوان کرد: قیمت مصوبی برای گردو وجود ندارد اما در خرده‌فروشی‌ها هر کیلو مغز گردو بیش از 145 هزار تومان هم به فروش می‌رسد‌. وی نیز اعلام کرد: قیمت در هر آجیل‌فروشی با هم متفاوت است و قیمت قطعی وجود ندارد‌.
در این باره مصطفی احمدی رییس اتحادیه آجیل و خشکبار نیز اعلام کرد که در سال‌جاری شاهد کاهش تولید انواع خشکبار بودیم‌. برای نمونه تولید مغز گردو با کاهش 80 درصدی روبه‌رو شده و این ماجرا نرخ گردو را تا 110و120 هزار تومان بالا برده است‌. همچنین در راستای تولید پسته نیز باید اعلام کرد که امسال میزان تولید این محصول در ایران 60 درصد کاهش یافته و این مقدار در سال‌های گذشته به طور معمول برابر با 170 تا 180هزار تن بوده و در سال‌جاری با کاهش چشمگیری برای صادرات رو‌به‌رو شده‌ایم‌.
بازار آجیل و خشکبار قیمت ندارد
چند وقتی می‌شود که انواع آجیل و خشکبار در بازار با افزایش قیمت‌های شدیدی روبه‌رو شده است به طوری که به گفته رییس اتحادیه صادرکنندگان خشکبار، در حال حاضر مغز گردو در خرده‌فروشی‌ها تا بیش از 145 هزار تومان هم به فروش می‌رسد‌.
این در حالی است که در شرایط فعلی قیمت مصوبی هم برای این محصولات وجود ندارد به طوری که قیمت‌ها در مغازه‌های مختلف با هم متفاوت است و قیمت قطعی موجود نیست‌. احمدی با بیان این مطلب گفت: تولید گردو نسبت به سال گذشته نزدیک به 60 درصد کاهش یافته که یکی از دلایل آن سرمازدگی در فصل بهار است‌. از این رو خسارت بالایی به باغات گردو در کشور وارد شد و میزان تولید محصول را به شدت کاهش داد‌. بنابراین می‌توان گفت که دلیل گران شدن گردو در کشور هم کاهش تولید است‌.
وی افزود: ما قیمت مصوبی برای خشکبار نداریم اما یکی از عوامل تعیین قیمت گردو همین کم شدن میزان تولید این محصول است که این میزان کاهش تولید را ما 60 درصد برآورد کرده‌ایم اما برخی در ارگان‌های دیگر آن را بیشتر عنوان می‌کنند‌.
رییس اتحادیه فروشندگان خشکبار و آجیل در رابطه با تاثیر نوسانات نرخ ارز بر قیمت گردو و خشکبار تصریح کرد: ما امسال به خاطر کمبود این محصول در کشور مجبور به واردات شدیم تا بازار را تنظیم کنیم و بازار از کنترل خارج نشود‌. اما واقعیت این است که واردات با ارز سر و کار دارد و گران شدن ارز بر قیمت گردو موثر بوده است‌. البته عرضه و تقاضا هم بر این موضوع موثر است که نبود تقاضا در بازار نمی‌گذارد قیمت گردو بیشتر از این بالا رود‌. احمدی در رابطه با کشورهایی که از آنها واردات گردو به کشور انجام می‌شود، اذعان داشت: بیشترین واردات ما از کشور شیلی در آمریکای جنوبی است اما از کشورهای دیگر هم واردات داریم‌.