روزنامه شرق
1395/10/18
نامه خداحافظی «جان کری»
دو هفته بیشتر از دوره ریاست‌جمهوری باراک اوباما باقی نمانده و دونالد ترامپ از بیستم ژانویه اداره امور را در ایالات متحده به دست می‌گیرد. اوباما و همکارانش توافق هسته‌ای با ایران را مهم‌ترین دستاورد سیاست خارجی خود می‌دانند. این همان مسئله‌ای است که درباره آن با ایران و دیگر اعضای 1+5 اتفاق نظر دارند. این اشتراک نظر و تأکیداتی که مقامات ایران و 1+5 بر ضرورت پایبندی بر برجام دارند همه ماجرا نیست و منتقدان توافق در ایران و آمریکا هنوز از اجرائی‌شدن برجام ناخشنودند. روی‌کارآمدن دولت ترامپ در آمریکا سبب شده منتقدان آمریکایی عرصه را برای تاختن بر برجام بازتر ببینند و به دنبال آن باشند که راهکارهای مناسب برای مقابله با برجام را به رئیس‌جمهور بعدی آمریکا ارائه کنند. جای کری وزیر خارجه دولت اوباما توافق هسته‌ای را نشان‌دهنده قدرت دیپلماسی برای رسیدگی به یک مسئله بین‌المللی می‌داند و در آخرین نشست خبری خود تأکید می‌کرد «برنامه جامع اقدام مشترک از اسرائیل و متحدان آمریکا در منطقه محافظت کرده است». اشتون کارتر وزیر دفاع آمریکا نیز در پیام خداحافظی خود، از عملکرد باراک اوباما در خاورمیانه برای حصول توافق هسته‌ای میان ایران و گروه 1+5 قدردانی کرد و گفت این اتفاق بدون رهبری آمریکا ممکن نبود. او همچنین با بیان اینکه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پایبندی ایران به تعهداتش را مورد تأیید قرار داده است، گفت برای حفظ منافع آمریکا باید این توافق حفظ شود، چراکه موجب مهار برنامه هسته‌ای ایران شده است. این در حالی است که به نوشته روزنامه آمریکایی وال‌استریت ژورنال مخالفان توافق در هر دو حزب آمریکا تصور می‌کنند این توافق به خاطر توجه صرف به برنامه هسته‌ای ایران و نادیده‌گرفتن عملکرد ایران در منطقه، کاستی‌هایی دارد که باید به فکر جبران آن بود. بدون شلیک یک گلوله جان کری روز پنجشنبه در نامه‌ای که تحت عنوان «یادداشت خروج از کابینه» منتشر شد، توافق هسته‌ای با ایران را «حذف یک خطر امنیتی بدون شلیک یک گلوله» توصیف کرد و با اشاره به سوابق فعالیت هسته‌ای ایران، تحریم‌ها و روند مذاکرات نوشته است: «دولت اوباما از ابتدا می‌دانست چالش بزرگی را برعهده گرفته، اما اکنون جهان امن‌تر شده است». او برجام را پیش‌زمینه فرصت‌ها و چشم‌انداز بهتری برای مردم ایران دانسته اما درعین‌حال تأکید دارد که «هنوز تنش میان دو کشور وجود دارد و باید فشار بر ایران حفظ شود تا در برخی سیاست‌های دولت ایران در زمینه حقوق بشر، برنامه موشکی، دخالت در امور کشورهای همسایه و حمایت از تروریسم و... تحولی ایجاد شود». گزینه‌های ترامپ ضرورت ادامه فشار بر ایران در حقیقت وجه اشتراک او و منتقدان آمریکایی توافق هسته‌ای است. آن‌طور که وال‌استریت ژورنال نوشته، ترامپ با پنج روش می‌تواند این فشار را بر ایران وارد کند. نخست اینکه به پنتاگون دستور دهد طرح‌های احتمالی برای استفاده از زور علیه ایران را به‌روزرسانی کند. دوم اینکه همان‌طور که در مناظرات انتخاباتی اعلام کرد؛ اقدامات ایران در خلیج فارس را تحمل نکند. سومین روش موردنظر منتقدان توافق هسته‌ای در آمریکا برای اعمال فشار بر ایران، تقویت ائتلاف ضدایرانی در منطقه است. آنها معتقدند برای خنثی‌کردن توان موشک‌های بالستیک ایران که به موجب توافق هسته‌ای قانونی شده است، باید یک سپر دفاعی ضدموشکی ساخت و هر موشکی را که به صورت آزمایشی یا غیر از آن پرتاب میشود، ساقط کنند. پنجمین راهکار پیشنهادی وال‌استریت ژورنال برای اعمال فشار بیشتر بر ایران نیز ممانعت از ادامه نفوذ ایران در پایتخت‌های عراق و سوریه است. منظورشان دقیقا استقرار پایگاه نظامی آمریکایی در اقلیم کردستان مستقل و اداره سوریه به صورت کنفدراسیونی متشکل از سه بخش سنی، علوی و کرد است. منتقدان توافق هسته‌ای می‌گویند تحریم‌ها بدون اقتدار نظامی معنای چندانی ندارد و نمی‌تواند ایران را از نقض توافق هسته‌ای یا تحرکات خود در منطقه بازدارد. این در حالی است که کری به‌عنوان نماینده دولت اوباما که اکنون به‌خاطر توافق هسته‌ای با ایران به خود می‌بالد، معتقد است محدودیت‌های بسیاری با برجام در مسیر فعالیت هسته‌ای ایجاد شده است. او در آخرین نشست خبری خود در این خصوص گفت: «این توافق، سخت‌ترین رژیم بازرسی‌ها را که تاکنون بر سر آن مذاکره شده، ایجاد کرده است. به‌طور ساده بگویم که ما نمی‌توانستیم به‌تنهایی هیچ‌کدام از این اقدامات را انجام دهیم. این فرصت به ما اجازه داد وارد اقدامی دیپلماتیک و مشترک شویم. نتیجه این است که ما اکنون جهان را در کنار خود داریم. جهان از این توافق حمایت می‌کند. جهان از حقیقتی دفاع می‌کند که براساس آن پتانسیل ساخت تسلیحات اتمی در یک منطقه بی‌ثبات در جهان از بین رفته است. نتیجه این است که اگر ما اهرم خود را حفظ و به تعهدات خود عمل کنیم، آن‌گاه می‌توانیم این موضوع را تضمین کنیم که ایران دلیل و نیازی برای انجام کار مشابهی نداشته باشد». 2 گزینه بد یا 2 اشتباه مقامات ایرانی بارها و بارها تأکید کرده‌اند که برنامه هسته‌ای ایران ماهیتی صلح‌آمیز داشته و در جهت دستیابی به تسلیحات هسته‌ای نیست و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز بارها در گزارشات خود تأیید کرده است ایران از مسیر خود منحرف نشده اما موافقان و مخالفان توافق هسته‌ای در آمریکا هنوز دست از ادعاهای بی‌اساس خود برنمی‌دارند. حتی جان کری که نقش انکارناپذیری در ثمربخش‌بودن مذاکرات هسته‌ای داشته و در آخرین نشست خبری خود نیز در مقام دفاع از این توافق صحبت می‌کرد، با تکرار همین ادعاها گفت: اکنون کاملا روشن و شفاف است که نابودکردن توافق هسته‌ای ما را با دو گزینه بدی که در گذشته با آن مواجه بودیم، روبه‌رو خواهد کرد؛ یک ایران مجهز به تسلیحات هسته‌ای یا جنگ دیگری در خاورمیانه. برجام تمام راه‌های دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای را مسدود کرده است». کری از دو گزینه بدی که اگر توافق هسته‌ای امضا نمی‌شد، به وجود می‌آمد، سخن می‌گوید و منتقدان توافق به دو اشتباه دولت اوباما که به امضای توافق منجر شد، می‌پردازند. آنها برجام را ناشی از این می‌دانند که اوباما به‌جای استفاده از تهدیدات نظامی معتبر علیه ایران به تحریم‌های اقتصادی کنگره تکیه کرد تا ایران را پای میز مذاکره بکشاند. اشتباه دوم اوباما از نگاه مخالفان آمریکایی برجام این بود که تنها بر برنامه هسته‌ای ایران تمرکز کرد و اقدامات ایران در منطقه را نادیده گرفت. ازهمین‌رو تهران توانست شرایط توافق هسته‌ای را مهیا کرده و نفوذ خود را در منطقه گسترش دهد. آن‌طور که از گزارش وال‌استریت ژورنال برمی‌آید، ناراحتی مخالفان توافق از این است که در مذاکرات هسته‌ای روی استفاده از تحریم‌ها تمرکز شده و این (لغو تحریم‌ها بعد از برجام) برای ایران منافع اقتصادی بسیاری دارد؛ بدون اینکه برنامه هسته‌ای ایران را به‌طور کامل از بین ببرد. آنها می‌گویند «آمریکا به سال‌ها زمان نیاز خواهد داشت تا رژیم تحریم‌های بین‌المللی قوی علیه ایران، ایجاد کند، ولی ایران تنها چند هفته فرصت نیاز دارد تا برنامه اتمی خود را بازسازی کند. حتی اگر ایران در چارچوب توافق هسته‌ای باقی بماند، ممکن است با تشدید اقدامات منطقه‌ای خود به تحریم‌ها پاسخ دهد». در نتیجه همین ناراحتی‌هاست که شاهدیم کنگره دست از ارائه طرح‌های ضد ایرانی نمی‌کشد و بعد از تصویب قانون تحریم‌های 10ساله و منع فروش هواپیما، در نظر دارد کار خود را در سال نو میلادی با دو طرح دیگر علیه ایران شروع کند. به گزارش ایسنا، السی هستینگز قانون‌گذار دموکرات آمریکایی که از مخالفان توافق هسته‌ای به‌شمار می‌آید، طرحی ارائه کرده که به رئیس‌جمهور برای استفاده از اقدام نظامی علیه ایران اختیار قانونی می‌دهد. دین هلر نماینده جمهوری‌خواه ایالت نوادا نیز خواهان اعمال تحریم جدید علیه ایران به دلیل برنامه موشکی بالستیک است.
سایر اخبار این روزنامه
شناسايي عامل نفوذي داخل زندان
ويژه بدون نظارت
وزیري براي شهرداري
نامه خداحافظی «جان کری»
انتخاب «هليكوپتري» مسكن مهر در دولت قبل
استعفای دبير كل «اعتماد ملي» پذیرفته نشد
هدیه یک‌‌میلیارد دلاری تاجر نفتی به ایران
تهدید از نوع دایی
همه غرق خواهند شد
جدایی پس از 40 سال
تیشه به کدام ریشه؟
اقدامات امنیتی نهاد با هماهنگی سپاه و وزارت اطلاعات است
