اخبار روزهای آخر سال میلادی، حاکی از پذیرش دولت سوریه به عنوان عضو رسمی جامعه جهانی هستند

۲۰۱۸، سال اقبال بشار
همدلی| گروه سیاسی- روح‌اله نخعی: اخبار روزهای پایان سال ۲۰۱۸ گویی به شکلی نمادین طوری تنظیم شده‌اند که عادی‌سازی مناسبات کشورهای مختلف جهان با سوریه، از سرگیری روابط با دولت مستقر به عنوان نماینده این کشور و پذیرش بشار اسد به عنوان رئیس این دولت و حاکم فعلی سوریه را نمایش دهند. بعد از حافظ اسدی که حدود نیم قرن در حاکمیت سوریه حضور داشت، فرزندش در ابتدای دهه دوم «ریاست‌جمهوری» با چالشی وجودی مواجه شد که بعد از مدتی به نظر می‌رسید، پایان کار او و شاید پایان دوران «اسدها» در سوریه را رقم بزند. آنچه «بهار عربی» نامیده می‌شد، رهبران مادام‌العمر خاورمیانه و شمال آفریقا را در معرض تهدید قرار داده بود و بسیاری منتظر بودند بعد از بن‌علی در تونس، مبارک در مصر و قذافی در لیبی، بشار اسد در سوریه مهره بعدی دومینویی باشد که آن روز طولانی‌تر و معنادارتر از چیزی که نهایتاً از کار در آمد، تصور می‌شد.
اما حالا اخبار دیگری می‌رسد: بحرین و امارات متحده عربی مشغول بازگشایی سفارت‌هایی هستند که در میان درگیری‌های داخلی سوریه تعطیل شده بودند و نمایندگان پارلمان اردن نیز به دنبال همین تصمیم هستند. هواپیمایی امارات از سرگیری پروازها به دمشق را بررسی می‌کند. بعد از عمر البشیر رئیس‌جمهور سودان، محمد ولد عبدالعزیز رئیس‌جمهور موریتانی دومین رهبر کشورهای عضو اتحادیه عرب می‌شود که به دیدار بشار می‌رود. در میانه این اتفاقات آمریکا با تصمیم رئیس‌جمهوری که از پیش از انتخاب، اسد را تحسین کرده بود، حضور و دخالت نظامی و سیاسی‌اش در سوریه را پایان می‌دهد تا حاکم سوریه در کنار دو حامی اصلی‌اش، ایران و روسیه، مشغول فرایند بازسازی ساختار سیاسی و عمرانی کشورش باشد، البته با حضور ترکیه‌ای که سایه ترسناکش، کردهای منطقه را نیز ناچار خواهد کرد با دولت سوریه به توافق برسند.
ترکیه البته دیگر بازیگر این فرایند است که برخلاف ایران و روسیه، در فرایند جنگ چندین ساله، در کنار دولت سوریه نبود؛ اما از طرفی، با مشخص‌شدن سرنوشت آینده سوریه، ترکیه چندان در مسیر قبلی حرکت نمی‌کند و از طرف دیگر، توافق‌هایی که ترکیه با ایران از یک سو و روسیه از سوی دیگر دارد و همکاری‌های دوجانبه و سه‌جانبه بین دولت‌های اردوغان، روحانی و پوتین، باعث می‌شود حضور ترکیه دیگر یک تهدید برای دولت سوریه ارزیابی نشود.


ابراز تمایل عربستان سعودی به حضور در فرایند بازسازی از یک طرف و احساس تهدیدی که رژیم صهیونیستی از غیبت ناگهانی حامی بزرگش، آمریکا در منطقه احساس می‌کند، باعث خواهد شد این دو کشور، یعنی دشمن قدیمی ایران و دیگری لااقل رقیب اساسی‌اش، در سوریه و در عرصه‌هایی مختلف با ایران روبه‌رو شوند و این به معنای چالش‌های بالقوه برای این کشور خواهد بود اما هیچ کدام از این دو تقابل، تهدیدی وجودی برای حاکمیت سوریه نخواهند بود و البته دولت سوریه نیز دولت سال‌های گذشته نیست که در مواجهه با درگیری‌های گسترده نظامی، چنین مشکلاتی بحرانی تمام‌عیار برای او رقم بزنند. دیگر سرنگونی در چشم‌انداز بشار اسد نیست.
اخباری که آخرین ماه سال ۲۰۱۸ می‌رسند، در همین راستا قابل تحلیل هستند. ایرنا دیروز به نقل از رای‌الیوم گزارش داد، پس از امارات و بحرین، نمایندگان پارلمان اردن هم خواستار از سرگیری روابط دیپلماتیک با سوریه و بازگشت سفیر این کشور به دمشق شدند. نمایندگان اردن در جلسه روز یکشنبه پارلمان که به بررسی بودجه سال 2019 اختصاص داشت، بر تقویت روابط اردن با سوریه و بازگشت روابط دو کشور به وضعیت قبل از بحران تاکید کردند. خلیل عطیه نماینده پارلمان اردن خواستار بازگشت سفیر این کشور به دمشق و تقویت مناسبات با سوریه شد. خالد الفناطسه و فیصل الاعور دو نماینده دیگر پارلمان اردن نیز بر تقویت روابط میان دمشق و امان تاکید کرده و آن را به نفع دو طرف دانستند. این در حالی است که گذرگاه مرزی نصیب - جابر میان سوریه و اردن که سال‌ها به سبب بحران سوریه بسته بود، چندین ماه است که بازگشایی شده است. عبدالله دوم شاه اردن نیز روز شنبه در جمع خبرنگاران ابراز امیدواری کرد که اوضاع سوریه و عراق بهبود یابد. امارات و بحرین در روزهای گذشته به طور رسمی سفارتخانه‌های خود را در سوریه باز کردند.
ایرنا دیروز همچنین به نقل از اسپوتنیک خبر داد، هواپیمایی امارات وضعیت فرودگاه بین‌المللی دمشق را برای امکان از سرگیری پروازها به این فرودگاه بررسی می‌کند. این سازمان این خبر را در بیانیه‌ای اعلام کرده است. از سوی دیگر و همزمان با اعلام از سرگیری فعالیت سفارت بحرین در دمشق، شرکت هواپیمایی گلف ایر بحرین نیز اعلام کرده است که از 15 ژانویه (25 دی ماه 1397) پروازهای خود را به دمشق از سر می‌گیرد. در همین حال نخستین پرواز شرکت سوری «اجنحه الشام» از فرودگاه بین‌المللی دمشق به مقصد تونس نیز بعد از هشت سال وقفه با 150 مسافر گردشگر سوری برای تعطیلات سال جدید میلادی 6 دی ماه 1397 در فرودگاه بین المللی «بورقیبه» تونس به زمین نشست.
پریروز هم همین خبرگزاری خبر از روزنامه الجواهر موریتانی و به نقل از منابع آگاه خبر داد، رئیس جمهوری موریتانی به زودی برای دیدار با بشار اسد همتای سوری‌اش به دمشق می‌رود. طبق این گزارش، محمد ولد عبدالعزیز، دعوت همتای سوری‌اش را پذیرفته و اوایل ژانویه به دمشق خواهد رفت. «عمر البشیر» رئیس‌جمهوری سودان چندی پیش دیداری رسمی از دمشق داشت. رئیس‌جمهوری موریتانی در صورت دیدار از دمشق، دومین رئیس‌جمهوری یک کشور عضو اتحادیه عرب خواهد بود که پس از حوادث سال 2011 در سوریه از این کشور دیدار می‌کند.
زنجیره این اخبار در کنار هم خبر از این می‌دهند که در میان رهبران جهان، شاید بشار اسد بهترین سال ۲۰۱۸ را گذرانده است. اسد، انبوه بحران‌های چندین‌ساله را در ۲۰۱۹ دیگر با خود به همراه نمی‌آورد و سالی «نو» پیش رو دارد. شاید برای نمایش همین است که در آستانه ژانویه، با خانواده‌اش به روستایی در استان طرطوس می‌رود و آنجا از کلیسایی دیدن می‌کند، سفری پر از عکس‌های پرلبخند رئیس‌جمهور، خانواده رئیس‌جمهور و اهالی کلیسا، در کنار تزئینات و کاج کریسمس. یک سال نوی معمولی.