روزنامه ابتکار
1397/10/20
خروج نیروهای آمریکایی از سوریه؛ زمینه‌ها و پیامدها
وحید سلوکی*- بحران سوریه در سال‌های اخیر را می‌توان مهم‌ترین مسئله و بحران مهم، فراگیر و سرنوشت‌ساز بین بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در سطح جهان دانست.قدرت‌های بزرگ و متوسط جهانی و منطقه‌ای تصور می‌کنند که منافع و امنیت ملی آنها به ژئوپلتیک سوریه که بخش مهمی از جغرافیای سیاسی منطقه غرب آسیا است، پیوند خورده و از این جهت کوشش می‌کنند دست خالی از بحران سوریه خارج نشوند.
بحث خروج نظامیان آمریکا از سوریه و افغانستان از مدت‌ها قبل مطرح بوده است و دونالد ترامپ این مسئله را یکی از شعارهای انتخاباتی خود قرار داد و در خلال دو سال گذشته هم چند بار این مسئله را مطرح کرده بود که باید نیروهایش را از این کشور خارج کند.
زمینه خروج نظامیان آمریکایی را نمی‌توان صرفا تصمیم ترامپ دانست بلکه جمع‌بندی آمریکایی‌ها از وضعیت و شرایط منطقه است. از سوی دیگر اتخاذ چنین تصمیماتی از سوی آمریکایی‌ها مسبوق به سابقه است از جمله آمریکایی‌ها در ماجرای ۱۳۶۳ لبنان، زمانی که مقر آنها در بیروت منفجر شد، از این کشور خارج شده و صحنه را واگذار کردند. در عراق هم با یک توافقنامه امنیتی این کشور را ترک کردند و در افغانستان هم این مسئله به شکل دیگری پیش آمد که منجر به کاهش شدید نیروهای آمریکایی در این کشور شد.
در مسئله سوریه آمریکایی‌ها به این جمع‌بندی رسیده‌اند که امروزه روش‌های‌شان در اداره دنیا پاسخگو نیست و روش کنترل آنها در حوزه امنیتی منسوخ شده است در‌حالی‌که در جبهه مقابل آنها نوآوری‌های زیادی اتفاق افتاده است به گونه‌ای که در عرصه ائتلاف‌سازی‌های منطقه‌ای و تاثیرگذار بین‌المللی پیشرفت‌های زیادی اتفاق افتاده است.
لذا دو سناریو برای اعلام خروج آمریکا از سوریه می‌توان ارائه داد. اولین سناریو را می‌توان انتخاب هوشمندانه آمریکا برای اتخاذ سیاست جدید دانست. در این سناریو، آمریکایی‌ها این تصمیم را با محاسبه دقیق و لحاظ کردن منافع خود و استراتژی پیش برنده اتخاذ کرده‌اند و این موضوع نه‌تنها از روی ضعف نیست بلکه نشانه آغاز فصل جدیدی از سیاست تهاجمی آمریکا در غرب آسیا و مناطق دیگر است. در این استراتژی آمریکا، نیم‌نگاهی به ترکیه، متحد سنتی خود دارد. شاید این کشور دوست محسوب نشود اما دشمن هم به حساب نمی‌آید و علایقی هم دارد که آمریکا می‌تواند روی این کشور حساب باز کند. از طرف دیگر علی‌رغم وجود مشکلات در روابط آمریکا و روسیه، ترامپ روابطی هم با پوتین دارد. پرونده دخالت روسیه در انتخابات آمریکا به نفع ترامپ است. بنابراین ممکن است آمریکا در یک فرآیند سیاسی جبهه جدیدی با محوریت ترکیه، روسیه و گروه‌های مخالف دولت از سوی دیگر تشکیل دهد. بنابراین ترامپ می‌تواند از برگ برنده پوتین در این صحنه استفاده کند.
دومین سناریو را می‌توان از دیدگاه خروج اجباری آمریکا از سوریه مطرح کرد. در این سناریو، دولت آمریکا با‌توجه به اینکه بیش از هفت تریلیون دلار هزینه کرده، نظامیان زیادی کشته شده‌اند و از مهم‌تر آنکه کاری از پیش نبرده‌اند، خروج از سوریه را بهترین گزینه قلمداد می‌کنند. مسئله بعدی در این استراتژی اجباری را می‌توان عزم دولت سوریه برای خروج نظامیان آمریکایی دانست چرا‌که بعد از آزادسازی ادلب چندین‌بار مسئولان سوریه اعلام کرده‌اند که آمریکا حتما باید از این کشور خارج شود.
لذا با توجه به آنچه آمد، باید گفت که خروج نظامیان آمریکایی پیامدهایی هم دارد از جمله آنکه این خروج نشانه وانهادن منطقه از سوی آمریکا تلقی میشود، البته به عبارتی این مسئله را نمی‌توان تنها نظامی به حساب آورد بلکه خروج سیاسی، اقتصادی و جنبه‌های دیگری را نیز می‌تواند دربر داشته باشد. پیامد دیگر این تصمیم را می‌توان چالش برای رژیم صهیونیستی دانست چرا‌که این رژیم به آمریکا بسیار متکی است لذا حمایت آمریکا از این رژیم در قضیه سوریه با چالش‌ها و موانعی روبه‌رو خواهد شد.
پیامد دیگر این تصمیم انفعالی را می‌توان به این مفهوم دانست که محوریت آمریکا، منطقه را به جمهوری اسلامی ایران واگذار کرده و این به معنای پیروزی و دستاوردهایی برای ایران به عنوان یک قدرت موثر منطقه‌ای در غرب آسیا محسوب میشود.
بنابراین کشورهای منطقه‌ای از جمله ایران، عراق، سوریه، لبنان و افغانستان به هم نزدیک‌تر شده و این ظرفیتی است که جمهوری اسلامی ایران می‌تواند با محوریت دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی پویا و همکاری با این کشورها یک چتر امنیتی گسترده را در منطقه تعریف کند و حتی آن را گسترش دهد. به این ترتیب است که این رژیم امنیتی می‌تواند بسیاری از خطرات را کنترل و مهار کند.
* کارشناس مسائل بین‌الملل
سایر اخبار این روزنامه
« ابتکار» موضوع تحریمهای جدید اتحادیه اروپا بر دو شهروند و وزارت اطلاعات ایران را بررسی میکند
ژوبین صفاری
تاوان شفافیت را بپردازیم
اردلان سرفراز در خصوص شکایتش از سه خواننده مطرح، رضایت داده و پرونده مختومه شده است
احسان فلاحت‌پیشه، کارگردان تئاتر در گفت‌وگو با «ابتکار»:
تئاتر گیشه‌ای از تولید اندیشه بازمی‌ماند
سرنوشت طرح ترافیک 98 پایتخت چه زمانی مشخص میشود؟
معمای تکراری طرح ترافیک
«ابتکار» از موافقت نمایندگان با کلیات طرح استانی شدن انتخابات گزارش میدهد
تصویب کلیات طرحی برای تقویت تحزب
پایه‌های تشنه سی‌و‌سه پل پس از 2 سال در آب سیراب می‌شوند
جریان موقت زندگی در رگ‌های اصفهان
رهبر انقلاب اسلامی در دیدار مردم قم:
مقابل توپ و تشر آمریکا و اروپا پس نزنید
رئیس‌جمهوری در هیئت دولت:
همه‌چیز بر مبنای رای مردم است
زمینه‌سازی برای برجام‌ها را از بین ببرید!
رئیس جمهوری در جلسه شورای عالی فضای مجازی:
فرصت‌های فضای مجازی در تحریم به سمت کمک به تولید و اشتغال هدایت شود
خروج نیروهای آمریکایی از سوریه؛ زمینه‌ها و پیامدها
