دومین محموله کیک زرد به اصفهان رفت







دومین محموله کیک زرد تولید کشور به وزن 30 تن روز چهارشنبه طی مراسمی با حضور رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در مجتمع صنعتی شهید رضایی‌نژاد اردکان یزد، بارگیری و به تأسیسات فرآوری اورانیوم اصفهان ارسال شد. به گزاش ایرنا، این محموله از معدن اورانیوم ساغند اردکان استحصال شد که پس از مراحل فرآوری شامل خردایش، لیچین، فروشویی، خالص سازی و رسوب‌گیری، بسته‌بندی و ارسال شد. کیک زرد، خاک معدنی اورانیوم است که پس از گذراندن مراحل تصفیه و پردازش‌های لازم، از سنگ معدنی آن در معدن اورانیوم ساغند استان یزد تهیه می‌شود. استان یزد حلقه اول چرخه سوخت هسته‌ای به شمار می‌رود و پروژه ساغند اردکان، نمود عینی فعالیت در زمینه استحصال اورانیوم از منابع طبیعی است. تأسیسات موجود در این کارخانه، اورانیوم را از عمق 350 متری استخراج می‌کند.
اورانیوم استخراجی از معدن ساغند، در منطقه اردکان (جاده اردکان- چوپانان) در مجتمع شهید رضایی نژاد پس از اعمال فرآیندهای مختلف شیمیایی و فیزیکی به کیک زرد تبدیل می‌شود. این محصول پس از تولید در اردکان در تأسیسات فرآوری اورانیوم اصفهان معروف به کارخانه یوسی‌اف، خالص‌سازی نهایی و سپس جهت غنی‌سازی به کارخانه نطنز ارسال می‌شود. محصول تولید شده در این کارخانه به شکل میله‌های سوخت مورد استفاده نیروگاه‌های اتمی قرار می‌گیرد.
انتقال اولین محموله کیک زرد از کارخانه اردکان یزد به UCF اصفهان در روز 20 فروردین و به دستور و با حضور استاندار یزد و مسئولان مربوطه در کارخانه اردکان یزد انجام شده بود. حسن روحانی در آن مراسم که به صورت ویدئوکنفرانس انجام شد، اظهار کرده بود: از همه مهندسین و کارگرانی که در زمینه استخراج سنگ اورانیوم از معادن تلاش می‌کنند و سپس در کارخانه اردکان تبدیل به کیک زرد می‌کنند که در واقع زنجیره هسته‌ای حلقه اول و دوم آن است، سپاسگزاری می‌کنم.
در سال 95 نیز در پی توافق برجام اولین محموله ۱۴۹ تنی کیک زرد وارد ایران شده بود. این اقدام در 19 بهمن سال 95 انجام شده بود. این محموله اولین محموله خریداری شده کیک زرد ایران بعد از حدود ۴۰ سال بود که شامل
۵ کیلوگرم اورانیوم ۲۰ درصد از روسیه و محموله ۱۴۹ تنی کیک زرد می‌شد.
صالحی: انرژی هسته‌ای بدون کیک زرد نمی‌شود
علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی پیش از انتقال این محموله گفت: بهره‌برداری صنعتی از کارخانه تولید کیک زرد اردکان با تقارن ایام دهه فجر شروع می‌شود. در چهار سال اخیر این کارخانه در حال تکمیل شدن بود و تست می‌شد و در دو سال اخیر در برهه‌ای که تست‌ها را انجام می‌دادیم توانستیم 40 تن کیک زرد تولید کنیم که 10 تن را 20 فروردین ماه امسال (1397) به اصفهان منتقل کردیم و الان 30 تن دیگر به اصفهان منتقل خواهد شد. وی افزود:  این کارخانه ظرفیت پذیرای 84 هزار تن «کانسنگ اورانیوم» را دارد. امروز این کارخانه به بهره‌برداری کامل صنعتی رسیده است و امیدوارم از امسال به بعد بتوانیم شاهد تولید مقدار قابل توجهی کیک زرد باشیم. به گفته رئیس سازمان انرژی اتمی صنعت هسته‌ای بدون کیک زرد نمی‌تواند پیش برود. صالحی همچنین گفت: در اکتشاف و استخراج قدم‌های بلندی برداشتیم و از نظر اورانیوم وضع‌مان مطلوب است.  
 انتقاد صالحی از تعلل چینی ها
رئیس سازمان انرژی اتمی خواستار تسریع در مدرن سازی راکتور اراک شد و گفت: «ما گزینه‌های مختلفی داریم که این کار را پیش ببریم اما امیدوار هستیم که تعلل نکنند و ما را وادار نکنند که بخواهیم از گزینه‌های دیگر استفاده کنیم.» رئیس سازمان انرژی اتمی در گفت‌وگو با ایرنا با بیان اینکه با برجام فرصتی پیش آمد راکتور اراک را به صورت مدرن طراحی بکنیم و برای این پروسه یک گروه کاری متشکل از ایران، امریکا و چین تشکیل شد، درباره تأخیر چینی‌ها در اجرای تعهدات‌شان در این زمینه گفت: «طرف چینی می‌گوید اگر با شما همکاری بکنم، امریکا ممکن است شرکت‌های چینی مرتبط با صنعت هسته‌ای را مورد تحریم قرار دهد. در صورتی که ما بر اساس قطعنامه 2231 کار می‌کنیم و این پروژه مورد تأیید 1+5 بوده و حالا فقط امریکا از برجام خارج شده و دیگر کشورهای درگیر در مذاکرات از آن حمایت می‌کنند.
البته این طور نیست که پروژه را کاملاً متوقف کرده باشد ولی اجرای پروژه از سرعت لازم برخوردار نیست.» صالحی افزود: «امیدوار هستیم که تعلل نکنند و ما را وادار نکنند که بخواهیم از گزینه‌های دیگر استفاده کنیم.» رئیس سازمان انرژی اتمی همچنین درباره همکاری هسته‌ای ایران و روسیه هم گفت: «من از روس‌ها بسیار بسیار تشکر می‌کنم. روس‌ها هرچه را که تعهد کردند، به نحو احسن انجام می‌دهند.
به نظر من در مواردی حتی فراتر از تعهدات‌شان ولی در چارچوب مقررات آژانس عمل کردند. البته کار آنها هم در چارچوب برجام و توافقنامه پادمان و پروتکل الحاقی است و کاری فراتر از آن انجام نمی‌دهند ولی ما تشکر می‌کنیم که به تعهدات خود عمل می‌کنند.» او به اجرای تعهدات اروپایی‌ها در قالب همکاری‌های هسته‌ای هم اشاره کرد و گفت: «همکاری‌های خوبی با اتحادیه اروپا داریم؛ مثلاً اتحادیه اروپا تعهد کرده که تا 20 میلیون یورو در ایجاد مرکز فوق مدرن ایمنی هسته‌ای در ایران سرمایه‌گذاری کند و تجهیزات لازم را تأمین کند. در این راستا چند مناقصه انجام دادند و این کار خوب پیش می‌رود.»
مخالفان اگر دوستی دارند همین الان بگویند بیایند همکاری کنند
رئیس سازمان انرژی اتمی درباره منتقدانی که همچنان برجام را زیر سؤال می‌برند و خواهان خروج ایران از آن هستند، گفت: «الان بعضی دوستان می‌گویند شما از برجام خارج شوید ما کشورهای دوست زیادی داریم و با کمک آنها می‌توانیم مشکلاتی را حل کنیم. من می‌گویم اگر دوستی دارید همین الان به آنها بگویید با ما همکاری کنند. چرا از برجام خارج شویم و بعداً برویم سراغ دوستان شما. نکته دیگر اینکه کسی که انتقاد می‌کند باید راه حل هم نشان بدهد. فرض کنید در برجام در زمینه راه حل فنی بگویند که ما باید چه کار می‌کردیم که نکردیم. بگویند مثلاً هیچ سانتریفیوژی را کنار نمی‌گذاشتید، محدودیت غنی‌سازی نمی‌پذیرفتید، چیزی هم می‌گرفتید. این با واقعیت جور نیست که ما 6 سال مذاکره کردیم و راه به جایی نبردیم.»
اقدامات تلافی‌جویانه ایران
صالحی در پاسخ به این سؤال که اگر ایران به این اطمینان برسد که اروپا توان تحقق منافع ایران را ندارد، افزود: «ما سازمان انرژی اتمی را به مثابه یک ارتش آماده می‌بینیم و اگر از طرف فرماندهی دستوری صادر شد، آن فرمان را به نحو احسن انجام می‌دهیم.» او ادامه داد: «اقدامات فراوانی می‌توانیم انجام دهیم ولی این نیاز به دستور مقامات ارشد نظام دارد. ما هیچ محدودیتی که پذیرفته باشیم و دیگر نتوانیم آن را جبران کنیم، نداریم. مثلاً می‌توانیم در اسرع وقت به تولید مجدد سوخت 20 درصد بپردازیم یا میزان غنی‌سازی و وزن غنی‌سازی را بالا ببریم. سانتریفیوژهای جمع‌آوری شده را می‌توانیم با سهولت و به فوریت مجدداً نصب کنیم یا میزان سوی  (Swu) بالقوه را به سرعت بالا ببریم. یک سالن مونتاژ سانتریفیوژهای جدید را تکمیل کردیم که این سالن توان تولید 50 الی 60 ماشین سانتریفیوژ مدرن مثل آی آر 6 و آی آر 4 را دارد که این یک توان بالقوه است. همان طور که مقام معظم رهبری به سازمان انرژی اتمی فرمودند که زیرساخت‌های تولید 190 هزار سو را آماده کنید. ما این کار را کردیم و الان سالن مونتاژ و مواد اولیه را آماده کرده‌ایم.»

بـــــرش
ماده تیره  رنگ موسوم به کیک زرد

کیک زرد (U3O8) ماده اولیه اصلی مورد نیاز در چرخه سوخت هسته‌ای است که کنسانتره اورانیوم به دست آمده از کانسنگ معدنی آن است. در حقیقت کیک زرد یکی از معروف‌ترین محصولات میانی در چرخه سوخت است که علیرغم نامش، پودری تیره رنگ، متمایل به سبز بسیار تیره است و با توجه به اینکه به صورت طبیعی میزان اورانیوم در کانسنگ‌های آن از عیار نسبتاً پایینی برخوردار هستند، به جهت امکان پذیری مصرف آن در کارخانه‌های تبدیل (فراوری) اورانیوم (UCF) کانسنگ اورانیوم باید در ابتدا در کارخانه تولید کیک زرد، تغلیظ و پرعیار شود. محصول کیک زرد در نهایت برای تولید گاز UF6 طبیعی که خوراک اولیه سایت‌های غنی‌سازی است، مورد استفاده قرار می‌گیرد. چرخه سوخت هسته‌ای شامل چند حلقه است که تأمین مواد اولیه و تولید کیک زرد یکی از حلقه‌های اولیه و بنیادین آن به حساب می‌آید. معمولاً در دنیا کارخانه تولید کیک زرد در نزدیک معدن اورانیوم ساخته می‌شود و پس از استخراج سنگ معدن اورانیوم، این ماده معدنی که به طور طبیعی ناخالصی‌هایی داشته و عیار آن پایین است در کارخانه تغلیظ، به کیک زرد با غنای طبیعی 7 دهم درصد تبدیل می‌شود. نخستین کارخانه تولید کیک زرد کشور تا سال‌های قبل در کارخانه گچین بندرعباس فعال بود که سنگ معدن حاصل از معدن گچین را به کیک زرد تبدیل می‌کرد، اما از ابتدای سال 1395 کارخانه بزرگتری به نام شهید «داریوش رضایی‌نژاد» از شهدای هسته‌ای در اردکان استان یزد به صورت آزمایشی راه‌اندازی شد که از کارخانه بندرعباس مجهزتر و مدرن‌تر است و می‌تواند سنگ معدن استخراجی از معدن ساغند یزد را با ظرفیت بالاتری به کیک زرد مورد نیاز در کارخانه UCF اصفهان تبدیل کند.