روزنامه ابتکار
1398/02/19
نقض آشکار حقوق شهروندان کشورهای درگیر بهار عربی
توفیق محمدیان*- جنبش‌های مردمی در منطقه ژئواستراتژیک و ژئوپلیتیک خاورمیانه در جهان عرب که با قیام مردم تونس در اواخر سال۲۰۱۰ آغاز شد و در سال۲۰۱۱ این پازل و هژمونی به تعداد قابل توجهی از کشورهای عربی منطقه رسید، در واقع آغازگر و شروع مرحله نوینی در سپهر سیاسی و اجتماعی کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا و همچنین دگردیسی‌ها و دگرگونی‌هایی در دیسیپلین و نظم هندسی منطقه‌ای شده است و هارمونی سابق قدرت را که عمدتا در ید طولای دیکتاتورهای عربی منطقه بود برهم زد.این جنبش‌ها به لحاظ گستردگی و عمق پدیده‌ای کاملا نوین در جهان عرب محسوب می‌شوند که در تاریخ منطقه سابقه نداشته است؛ تهاجم نظامی ایالات متحده به عراق در سال۲۰۰۳ و تغییر موازنه قدرت در منطقه منجر به تنش و چالش‌های اساسی شده است. در بررسی حقوقی تحولات جدید در جهان اسلام و سقوط دیکتاتورهای جهان عرب پارادوکس گفتمانی و نقض آشکار حقوق شهروندان کشورهای عربی درگیر بهار عربی وجود دارد که البته در حال حاضر در کشوری نظیر لیبی که ژنرال حفتر سودای رسیدن به تاج و تخت در طرابلس را دارد و بازیگران پشت‌پرده عربستان و امارات و فرانسه از یک طرف و آمریکا هم از سوی دیگر هستند و بیشتر بوی بهار غربی می‌دهد تا بهار عربی معادلات را بر هم زده و در حقیقت بهار عربی۲۰۱۱ را وارد دوره جدید و موج دوم کرده است. کارشناسان و تئوریسین‌های حقوق بین‌الملل بر این باورند که این خیزش‌ها از درون جوشیده و ریشه در پیشینه اسلامی، واقعیات تاریخی، تمدنی، فرهنگی و اجتماعی این کشورها دارد و به‌صورت یک فرآیند است و به فراخور زمان این حلقه مفقوده تکمیل میشود. ولی در لیبی خبر از بازگشت دیکتاتوری شبیه سرهنگ قذافی است و همان آب گل‌آلودی است که گردانندگان آن می‌خواهند از آن ماهی بزرگی «خلیفه حفتر» را برای روز مبادا صید کنند و این همان بازی یک بام و دو هوایی است که آنان در خاورمیانه و شمال آفریقا رسما تدارک دیده‌اند. در سال۲۰۱۱ در جریان بهار عربی ما شاهد جنبش‌های بی‌سابقه شهروندان کشورهای مورد نظر به شکل خیزش‌ها و اعتراضات خیابانی بودیم که به سقوط حاکمان و رژیم‌های خودکامه در این کشورها منتهی و منجر شد، عدم آزادی فعالیت‌های سیاسی و دموکراسی، اعمال فشار و خشونت و نقض مسلم حقوق شهروندی علیه فعالان سیاسی، اعمال تبعیض و خشونت علیه اقلیت‌های نژادی و مذهبی و همچنین علیه زنان و به طور کلی نقض چشمگیر حقوق شهروندان و کشتار زنان، مردان و کودکان مظلوم و زخمی کردن و ناقص‌العضو و معلول شدن هزاران نفر و آواره‌شدن میلیون‌ها نفر و مهاجرت ضروری و اجباری آنها به دیگر بلاد منطقه و کشورهای اروپایی و مردن و غرق شدن تعداد بی‌شماری از این مهاجران، فقر و قحطی و خشکسالی هم مزید بر این عوامل آپارتاید فجیع انسانی و نقض مسلم حقوق بشر در خاورمیانه و شمال آفریقا در جریان بهار عربی مثنوی چهل من است و در حساب نمی‌گنجد. معترضان در جریان اعتراضات خود خواستار سقوط رژیم‌های موجود به عنوان شرط اول تحقق اهداف و خواسته‌های خود با آزادی فعالیت‌های سیاسی و استقرار دموکراسی واقعی از طریق برگزاری انتخابات آزاد و شفاف و همچنین احترام بیشتر به حقوق شهروندان بودند و مطالبه‌ای اضافه بر این نداشته و ندارند چرا‌که انسان موجودی است که مختار و آزاد آفریده‌شده و به صورت ذاتی خود را دارای کرامت می‌شناسد و بر این اساس احترام دیگران نسبت به خود را طلب می‌کند.
*کارشناس حقوقی و روزنامه‌نگار
سایر اخبار این روزنامه
«ابتکار» از جلسات غیرعلنی مجلس و دولت درباره تخصیص سبدکالای یارانه‌ای گزارش می‌دهد
سیده فاطمه ذوالقدر
الزامی قانونی برای احیا و مرمت بناهای تاریخی-فرهنگی کشور
اقدام متقابل در برابر خروج آمریکا از برجام
«ابتکار» برخی از نمایشگاه‌های هنری اردیبهشت ماه را مرور می‌کند
اردیبهشت هنری
اقدام متقابل در برابر خروج آمریکا از برجام
محسنی اژه‌ای:
با کدام ناو می‌خواهند این مردم را به هراس بیندازند؟
نقض آشکار حقوق شهروندان کشورهای درگیر بهار عربی
