کارآمدی مدیریتی، بازگشت به روحیه اوایل انقلاب

کورش الماسی- شاید امروز بیش از هر زمان دیگر ضروری است تا تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران کلان واقع‌بین، خردمندانه، بدون تعصب و صرفاً در راستای کارآمدی نظام که همانا حرکت در جهت تحقق منافع ملی است حرکت کنند. پر بیراه نیست اگر گفته شود «آنهایی که امنیت نظام را بدون امنین ملی که برآیندِ تحقق منافع ملی است تصور می‌کنند، درک عمیق و کاربردی از چیستی امنیت ندارند»، بنابراین نمی‌توان امنیت نظام را بدون امنیت ملی که برآیندِ تحقق منافع ملی است، تصور کرد.
کارگزاران و دلسوزان انقلاب که صادقانه دغدغه تداوم انقلاب را دارند، به ضروت باید به فکر تولید راهکارهایی جدید یا به‏روز‏رسانی برخی اهداف، طرح‌ها، راهکارها و راهبردهای اولیه انقلاب متناسب با شرایط عینی به‏منظور کارآمدی مدیریت کلان باشند. پایداری کم‌هزینه منهای کارآمدی مدیریت کلان مغایر منطق، خرد و همه اصول مدیریتی در جهان معاصر و بسیار پرهزینه خواهد بود. چالش‌هایی که در عرصه‌های گوناگون به‏ویژه روابط خارجه، نظام مدیریت سیاسی کشور را ناکارآمد، پرهزینه، بدون چشم‌انداز و... کرده بر کسی پوشیده نیست و دیگر قابل توجیه یا تحریف نیستند. بنابراین برای حل‏و‏فصل این چالش‌ها باید از خودِ چالش‌ها آغاز کرد. بدین‌معنی که وجود چالش‌ها را بپذیریم و اینکه بپذیریم ادامه چالش‌ها بی‌شک تداوم انقلاب، کارآمدی مدیریت کلان و امنیت کشور را با مخاطرات بسیار جدی، غیرقابل پیش‌بینی و غیرقابل کنترل مواجه خواهد کرد. به باور نگارنده، با توجه به جمیع شراط داخلی، منطقه و جهانی، «بازگشت به روحیه اوایل انقلاب» محتمل، کم‌هزینه، زودبازده و سودمندترین راهکار برون‌رفت از ناکارآمدی مدیریت سیاسی کشور که برآیند تحلیل‌های مبتنی بر تشخیص غیرکاربردی شرایط داخلی و خارجی است، می‌باشد. برخی دلایل و اهداف اولیه انقلاب از جمله، ایجاد عدالت (آموزشی، شغلی، درمانی، قضایی و...)، استقلال از یوغ استعمارگران شرق و غرب، حذف عملکرد فراقانونی صاحب‌منصبان و... بود. اما کاستی‌های جدی در برخی اهداف، طرح‌ها و راهبردهای اولیه انقلاب در زمان کنونی وجود دارد. کارآمدی انقلاب بدون فقرزدایی، حاکمیت قانون، اخلاق اجتماعی، فهم منافع ملی و... چگونه ممکن است؟ به باور نگارنده، به‌روز‌رسانی برخی شعارها، اهداف، تاکتیک‌ها و راهبردهای اولیه انقلاب به‏ویژه در روابط خارجه، برای برون‌رفت از انواع چالش‌هایی که فشار فراوانی بر مدیریت کلان (حاکمیت) ایجاد می‌کند، نیاز به جسارت و روحیه انقلابی دارد. بنابر منطق حاکم بر نظم امور انسانی و اجتماعی، اهداف راهبرد مدیریت کلان به‏منظور تداوم باید برآمده از نیازها، اهداف، خواسته‌ها و تمایلات شهروندان باشد. بنابر شواهد متعدد از زیست عینی و ملموس شهروندان برخی اهداف، طرح‌ها و راهکارها اولیه انقلاب نیازمند کاربردی‏شدن هستند. برخی امور فرهنگی، آموزشی، اقتصاد و به‏ویژه روابط خارجه به ضرورت باید متناسب با شرایط عینی جامعه و شهروندان، متحول و به‏روزرسانی شوند. مثلاً، امروز روابط خارجه نیازمند تنش‌زدایی است، در امور فرهنگی ضروری است تا به نیازها، خواسته‌ها و... فرهنگی ملموس و قابل درک شهروندان پاسخ داده شود، راهبرد آموزشی متناسب با نیازهای واقعی انسان‌ها و کشور کاربردی شود و...
روحیه انقلابی به معنی جسارت (مبتنی بر درک و تشخیص عینی) به‏روزرسانی و متناسب‏کردن برخی راهکارها، طرح‌ها، اهداف و راهبردهای اولیه انقلاب در عرصه‌های مدیریت داخلی، روابط خارجه، فرهنگی و... است. چراکه، بنابر یک قاعده فراانسانی و فرااجتماعی، رابطه‌ای علت و معلولی میان اندیشه‌ها، اهداف، راهکارها، طرح‌ها و راهبردهای سیاسی، اقتصادی، روابط خارجه، فرهنگی و... و بستر عینی اجتماعی این امور وجود دارد. اینکه بستر اجتماعی، شرایط منطقه و جهان سال 98 به‏هیچ‌وجه مشابه اوضاع و احوال داخلی، منطقه و جهان سال 57 نیست. بنابراین نه‌تنها اجتناب‌ناپذیر، بلکه برای کارآمدی مدیریت کلان سودمند، کاربردی و حتی حیاتی است که برخی اهداف، اندیشه‏ها، طرح‏ها و راهبردهای اولیه انقلاب متناسب با شرایط عینی داخلی، منطقه و جهانی به‏روز رسانی و متحول شوند.