گزارشی از آخرین رویدادهای دیپلماسی سفرهای فشرده تاوعده برکناری جان بولتون

همدلی| دولت ژاپن به صورت رسمی اعلام کرد «شینزو آبه» نخست وزیر این کشور 12 ژوئن (22 خرداد 98) به منظور دیدار و گفت و گو با مقامات جمهوری اسلامی ایران، به تهران خواهد آمد.
بعد از انقلاب اسلامی، سفر آبه به ایران نخستین سفر یک نخست وزیر ژاپنی به تهران است پیش از او «تاکئو فوکودا» در سال 1978 به ایران سفر کرده بود.
در این سفر که همزمان با نودمین سالگرد تاسیس روابط دیپلماتیک دو کشور روی می دهد آبه با رهبر معظم انقلاب اسلامی و رییس جمهوری اسلامی ایران دیدار می کند.
روزنامه آساهی با اشاره به این سفر نوشت : احتمالا با تلاش آبه راه برای گفت و گوی ایران و آمریکا باز شود. روابط ایران و ژاپن دوستانه و گرم است؛ آبه با دست خالی تهران را ترک نخواهد کرد.


«تارو کونو» وزیر خارجه ژاپن، احتمالا قبل از نخست وزیر راهی ایران می شود تا ضمن دیدار با محمد جواد ظریف همتای ایرانی خود، برنامه های سفر «شینزو آبه» به تهران را هم بررسی کند.
وزیر امور خارجه ژاپن در رابطه با این سفر گفته است که کشورش از موقعیت روابط دوستانه خود با ایران و آمریکا استفاده می‌کند تا تنش میان این دو را کاهش دهد.
سخنگوی ارشد دولت ژاپن هم گفته، برای نتیجه بخش بودن سفر آبه به تهران تلاش می کنیم.
در هفته‌های اخیر کشورهای مختلف تلاش‌های دیپلماتیک شان را برای میانجیگری در تنش میان ایران و آمریکا شدت داده‌اند.
از جمله آلمان که سخنگوی وزارت خارجه اش اعلام کرده است که هایکو ماس، وزیر خارجه این کشور، هفته آینده به ایران خواهد آمد، یعنی همزمان با سفر شینزو آبه، نخست وزیر ژاپن به ایران.
همزمان با این دو سفر، «پر فیشر» مدیر آلمانی اینستکس (ساحت) هم برای دیدار با همتای ایرانی خود و بررسی آخرین تحولات مربوط به عملیاتی کردن سازوکار اینستکس به ایران خواهد آمد.
از سوی دیگر، الجزیره ادعا کرده که ایران یک پیام از جانب آمریکا دریافت کرده است مبنی بر این که ترامپ آماده است جان بولتون را برکنار کند.
محمد صالح صادقیان، مدیر مرکز عربی مطالعات در ایران، در توئیتی نوشت: «به نظر می‌رسد میانجیگری بین تهران و واشنگتن در حال پدیدار شدن است؛ سوئیس و ژاپن روی این خط هستند. چهارشنبه آینده نخست وزیر ژاپن در تهران است.. گفته می‌شود ترامپ با نوشتن نامه ویژه‌ای به آیت الله خامنه‌ای موافقت کرده است، تا این نامه توسط نخست وزیر ژاپن به رهبر برسد.. تهران همچنان بر روی رفع تحریم‌ها پیش از هر مذاکره‌ای و بازگشت آمریکا به توافق هسته ای، اصرار می‌ورزد.»
جان بولتون البته اعلام کرده : «سیاست آمریکا تغییر رژیم در ایران نیست و می‌خواهیم توافقی جدید را مورد مذاکره قرار دهیم.»
مواضع اخیر مقام های آمریکایی حاکی از اشتیاق آنها برای مذاکره است. از جمله پمپئو وزیر خارجه که می گوید آماده است با ایران بدون قید و شرط مذاکره کند. چهره‌ای که قبلا از ایران خواسته بود دست کم دوازده مورد را برآورده کند، مواردی که برآورده کردن بعضی از آنها با اصلی ترین مبانی جمهوری اسلامی در تقابل است.
سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در واکنش به صحبت‌های پمپئو تاکید کرد که برای جمهوری اسلامی ایران بازی با کلمات و بیان اهداف پنهانی در قالب کلمات جدید ملاک عمل نیست، بلکه تغییر رویکرد کلی و رفتار عملی ایالات متحده آمریکا در قبال ملت ایران ملاک است.
وندی شرمن، در صفحه توئیتر خود در این باره نوشت: عکس گرفتن با رهبر کره شمالی، دونالد ترامپ را به نتیجه دلخواهش نرساند. حالا وی به دنبال امتحان کردن شانس خود با ایران است.
علی واعظ، تحلیلگر ارشد گروه بین‌الملل بحران درخصوص این موضوع با کنایه به وزیر امور خارجه آمریکا در توییتر خود نوشت: «چه اتفاقی برای ۱۲ شرطتان افتاد؟! آهان، فشار حداکثری کار نمی‌کند؟!» ولی نصر، مشاور سابق اوباما و رئیس دانشکده مطالعات بین‌الملل جان هاپکینز نیز در توییتی نوشت: «پمپئو موضع فشار حداکثری علیه ایران را روی میز گذاشت و سپس از روی میز برداشت.»
البته پمپئو این را هم گفته که «تلاش آمریکا برای مقابله اساسی با اقدامات شریرانه جمهوری اسلامی، ادامه پیدا خواهد کرد.»
آقای ترامپ که به بریتانیا سفر کرده، در مصاحبه با شبکه آی‌تی‌وی گفته: «ایران جایی است که وقتی من رئیس جمهور شدم، بسیار خصمانه عمل می‌کرد. آنها یک کشور تروریست بودند که از این نظر در جهان اول بودند و احتمالا الان هم هستند..»
او همچنین گفته «آماده است با حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران گفت‌وگو کند اما هم‌زمان هشدار داده که احتمال عملیات نظامی علیه ایران هم وجود دارد.»
ارنست مونیز وزیر سابق انرژی آمریکا دردولت اوباما در نقد سیاست های ترامپ گفته: «رویکرد افراطی که دولت ترامپ در قبال ایران اتخاذ کرده است، یک اشتباه راهبردی است.و خطر عدم پایبندی تهران به توافقنامه هسته‌ای ۲۰۱۵ (برجام) را به دنبال دارد.اگر ایران به طور کامل از توافقنامه هسته‌ای برجام خارج شود، آمریکا ممکن است دیگر قادر به رصد و نظارت بر توانمندی‌های هسته‌ای ایران نباشد.شاید آمریکا خود را از پیامدهای بازار جهانى نفت مصون بداند، اما تاریخ می‌گوید که این برداشت کاملاً نادرست است. ما به بازار بین‌المللی و قیمت جهانی نفت وابسته‌ایم.»
وال‌استریت ژورنال به نقل از یک مقام آمریکایی نوشته: « اگر مجبور باشیم، آماده‌ایم که اکنون وارد عمل شویم اما نگرانی‌های بسیاری وجود دارد. آیا ما در جایگاهی هستیم که با شلیک یکصد موشک بالستیک در هشت نقطه مواجه شویم؟»
سندرز سناتور آمریکایی و نامزد انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا، در حساب کاربری خود در توئیتر نوشت: «آقای ترامپ اکنون پس از تهدید به درگیری نظامی فاجعه‌بار با ایران می‌گوید که ترجیح می‌دهد با آنها گفت‌وگو کند. خوب است. رئیس‌ جمهوری می‌تواند جدیت خود در دیپلماسی را با بازگشت به توافق هسته‌ای که سال گذشته با بی‌فکری از آن خارج شد، نشان دهد.»
در همین راستا، فایننشال‌تایمز در مطلبی نوشته: «تحلیلگران معتقدند که سیاست دولت ترامپ در قبال ایران اشتباه بوده است. ‌دولت آمریکا از همه ابزار‌های فشار خود برای پیشبرد اهداف نادرست استفاده کرد. ‌این درحالی است که دولت ایران تاکنون به‌طور کامل به توافق هسته‌ای برجام ‌پایبند بوده است. مردم ایران می‌دانند ‌که اقدامات آمریکا نیز اخلاقی و قابل توجیه نیستند.»
پوتین؛ رئیس جمهوری روسیه هم گفته: « با نحوه برخورد آمریکا با ایران مخالفیم.قبول داریم که ممکن است سئوالاتی در رابطه با برنامه موشکی ایران یا مسائل منطقه‌ای مطرح باشد. بسیار خب. بفرمایید..ممنوع نکرده است که با ایران این مسائل مورد بررسی قرار بگیرد..مذاکرات شفاف می‌تواند برخی نگرانی‌ها را از بین برد. .این مسئله نباید بهانه‌ای برای از بین بردن توافقات بدست آمده قبلی باشد..اینجاست که ما با اقدامات دولت کنونی آمریکا در برخورد با ایران موافق نیستیم.»
روسیه همچنین اخبار منتشر شده مبنی بر درخواست ایران از روسیه برای خرید سامانه دفاع هوایی اس-400 را تکذیب کرده است.
حشمت الله فلاحت‌پیشه، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در حساب توییتر خود نوشته: «به مرحله بازگشت از تحریم ها نزدیک می شویم. ایران و ایالات متحده به گونه‌ای تنش را مدیریت کردند که افراطیون ثالث در حاشیه قرار گرفتند»
امانوئل مکرون، رییس‌جمهوری فرانسه پنج‌شنبه در دیدار با دونالد ترامپ رییس‌جمهوری آمریکا، گفت: «جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای، هدف مشترک فرانسه و آمریکاست و برای به رسیدن به آن نیاز به آغاز مذاکرات بین‌المللی و همه‌جانبه جدیدی داریم.»
عباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، در واکنش به سخنان مکرون گفت:«طرح موضوعات فرا برجامی کمکی به حفظ برجام نمی‌کند.»