روزنامه ابتکار

پیشگیری از اعتیاد از شعار تا عمل

میلاد مشایخی* - تنها دلخوشی پژوهشگران حوزه اعتیاد سال‏هاست که معطوف شده به روز جهانی مواد مخدر (26 ژوین) مصادف با پنجم تیر‏ماه، چرا که در این روز همه به دنبال حل معضل اعتیاد هستند و بعد از پایان این مناسبت همه‏چیز به روال قبل بازمی‏گردد. اعتیاد واژه بسیار بزرگ و پرمعنایی است که شاید طیف‏های گوناگونی را در بر می‏گیرد. ندانستن تعاریف اعتیاد به معنایی وابستگی می‏تواند در هر حوزه از زندگی رخ دهد و مصرف تنها بخشی از آن است، مثلا اعتیاد به خرید لوازم آرایش، اعتیاد به مصرف شکر و نوشابه و... که متاسفانه کشور ما در برخی از این اعتیادها حایز رتبه‏های تک‏رقمی در جهان است و این اصلا خبر خوشی نسیت. چرا که یک جامعه اعتیاد‏پذیر می‏تواند بسیار خطرناک باشد و مستعد ریشه اعتیاد به مواد مخدر باشد. حال باید امیدوار بود و دنبال راهکار بود چرا که به اندازه کافی در این سال‏ها ناله کرده‏ایم از ساخت خبر‏نامه‏های تلویزیونی تلخ و چاپ پوسترهای سیاه و اکران فیلم‏ها و طرح‏های مقابله‏ای و درمانی بی‏اثر. به راستی راهکار درست چیست ؟ و چرا در کشور ما روز به روز مصرف مواد رونق گرفته و سن اعتیاد پایین می‏آید، حلقه گمشده چیست؟ کشور ما به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی خود و قرار گرفتن در همسایگی افغانستان و پاکستان و مسیر اروپا ( هلال طلایی ) همیشه در معرض خطر بوده و هر چه در زمینه مقابله تلاش می‏کنیم شاید چندان به دید مردم نمی‏آید. ولی تقدیم حدود 3700شهید و حدود 13000 جانباز صرفا در زمینه مبارز با مواد مخدر، و قرار دادن 50درصد جمعیت زندانیان به سوداگران مواد مخدر نشان از فعالیت شبانه‏روزی حوزه مقابله دارد. شاید اولین گام اشتباه را همین برداشتیم و فکر کردیم صرفا با مقابله می‏توانیم از پس این معضل برآییم. سپس به دنبال آمار رفتیم و سعی کردیم با آمارهای ضد و نقیض از تاریکی اعتیاد بکاهیم که این سیاست صدمات جبران‏ناپذیری به بدنه این معضل اجتماعی زد چرا که وقتی ما مصرف آمار اعتیاد و مصرف مواد مخدر را در کشور پایین اعلام می‏‏کنیم خود به خود اعتبارات و هزینه‏ها هم کاسته می‏شود و این خود تبدیل به یک معضل می‏شود. اما در دولت یازدهم و دوازدهم یک شعار سر لوحه بحث و اعتیاد کشور قرار گرفت و آن هم اجتماعی‏تر بودن امر مبارزه با مواد مخدر است که می‏توان گفت اقدام موثری بود چرا که ما تا روزی که خود مردم را درگیر مسائل اجتماعی نکنیم و از سیاست برای مردم به سیاست مردم برای مردم تبدیل وضعیت نکنیم نمی‏توانیم شاهد موفقیتی باشیم.
بحث پیشگیری مهم‏ترین اصل مبارزه با مواد مخدر است که متاسفانه عمر آن در کشور ما بسیار کم است و در مقایسه با قوانین اعتیادی کشور، جای دستور العمل‏ها و قوانین حوزه پیشگیری بسیار ناچیز است.
اما امروز شاهد رونق گرفتن برنامه‏های بیشتری هستیم که توسط ستاد مبارزه با مواد مخدر به عنوان دستگاه نظارتی و حدود 20 نهاد مرتبط که به طور مستقیم می‏توانند مجری برنامه پیشگیری باشند.
گام اول پیشگیری در حوزه اعتیاد، بسط مفاهیم درست از این معضل در جامعه است که آگاه‏سازی و حساس‏سازی از مهم‏ترین کارکردهای آن است و این نیاز به تربیت مربی و مدرسان حرفه‏ای دارد که بتوانند این تعاریف را به نحو درست در جامعه نشان دهند.


گام بعدی درگیر‏کردن محیط‏ها توسط تصمیم‏گیران اجتماعی است که این امر می‏تواند توسط سازمان‏های مردم‏نهاد و یا همان NGO ها به نحو مطلوب انجام شود چرا که تجربه ثابت کرده است حضور مستقیم ادارات و نیرو‏های دولتی در برنامه‏‏های اجتماعی چندان کارکرد مناسبی نداشته است. و اما در گام آخر باید به این نکته توجه کرد که برای جامعه پاک نیاز به نشاط اجتماعی است و این امر با برگزاری همایش‏های پیاده‏روی و اجرای کنسرت به تنهایی محقق نمی‏شود چرا که پژوهش‏ها ثابت کرده جامعه پرنشاط و عاری از استرس گرایش کمتری به مواد مخدر دارد.
هم‏اکنون پرمصرف‏ترین ماده جهان و ایران گل و ماریجوانا است و تناوب ایران با کشورهای دیگر این است که جوانان به عنوان ابزار تفریح از گل استفاده می‏کنند این استفاده ( ابزاری تفریحی ) از مواد مخدر و محرک بزرگترین زنگ خطر است. خوشبختانه گام‏های مناسبی در این حوزه برداشته شده است که با حجم بالای جمعیت جوان چندان به چشم نمی‏آید ولی دستگاه‏های متولی، مثل ورزش و جوانان‏، آموزش و پرورش‏‏، بهزیستی و وزارت بهداشت در حوزه پیشگیری خصوصا رویکرد اجتماعی‏محور گام‏هایی را برداشته‏اند که با تداوم آن می‏توان امید داشت که حجم اعتیاد‏پذیری جامعه کمتر شده است. لیکن از این نکته نیز نباید غافل شد که جامعه بدون اعتیاد یک تفکر منسوخ شده است و ما تنها می‏توانیم با برنامه‏های پیشگیری از جامعه معتادان کاسته و با برنامه‏های تشویقی درست، جامعه معتادان را به سمت درمان سوق دهیم و از سرعت چرخه قاچاق در بازیابی مواد جدید بکاهیم.
*پژوهشگر حوزه اعتیاد
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
به امید دیدارِ «یسنا» (شهروند)پرونده‌ای که باز است (اعتماد)خوشا شیراز و وضع بی‌مثالش (خراسان) اخبار ویژه (کيهان)
سایر اخبار این روزنامه
رهبر انقلاب در دیدار رئیس، مسئولان و جمعی از قضات قوه قضائیه : پیشنهاد مذاکره، فریب آمریکا برای خلع سلاح است محمدرضا ستاری هدف ترامپ از تحریم‌های جدید چیست؟ فردا سالروز یک جنایت جنگی شیمیایی است حدیث نامکرر سردشت آمارها درباره طرح‌های فصلی «خانه کتاب» چه می‌گویند؟ طرح‌های فصلی، پرستار کالبد نیمه‌جان نشر گزارش «‌ابتکار» از طرح معامله قرن در کارگاه اقتصادی بحرین طرح صلحی که مرده به دنیا آمد آیا ایران از ورشکستگی آب نجات یافته است؟ خشکسالی دنباله‌دار! «ابتکار» از وعده اروپایی‌ها درباره آماده شدن اینستکس در مهلت پایانی تعیین شده ایران گزارش می‌دهد رئیس‌جمهوری در جلسه هیئت دولت: با شنود نمی‌شود مردم را محاکمه کرد فرمانده کل سپاه پاسداران: تحریم فرماندهان سپاه ناشی از واماندگی آمریکا در برابر اقتدار ایران است مسئول سیاست خارجی اروپا: اینستکس طی چند روز آینده عملیاتی می‌شود دبیر شورای نگهبان: تحریم‌های آمریکا علیه مسئولان عالی نظام، تبلیغاتی است فرمانده کل سپاه پاسداران: تحریم فرماندهان سپاه ناشی از واماندگی آمریکا در برابر اقتدار ایران است پیشگیری از اعتیاد از شعار تا عمل