حاشیه‌ای بر سخنان روحانی در ستاد مبارزه با قاچاق

قبل از ورود به مبحث مربوط به عنوان یادداشت، نگارنده توجه عموم را به پاسخ به این سوال کلیدی جلب می‌کند که «تا چه اندازه مبارزه با قاچاق کالا و ارز در اقتصاد ملی اهمیت دارد؟» در این راستا، با آنکه دلایل متعددی را برای اهمیت مبارزه با قاچاق کالا و ارز می‌توان لیست و شمارش کرد که هر یک به نوبه خود صواب و صحیح می‌تواند باشد اما یک دلیل است که در راس این هرم قرار می‌گیرد که در عین با اهمیت‌ترین بودن، در سخنان وزرا، نمایندگان و سایر دست‌اندر‌کاران، لااقل نگارنده تاکنون نه شنیده و نه ملاحظه کرده است؛ وقتی بدانیم که سهم اصلی در بازار آزاد ارز را اولا خریداران ارز با هدف قاچاق کالا و ثانیا در مرحله بعدی، خریداران ارز برای خروج غیر قانونی سرمایه از کشور به خود اختصاص می‌دهند، آنگاه خواهیم دانست که بازیگران اصلی در تعییین قیمت ارز در بازار آزاد ارز، قاچاقچیان کالا و ارز می‌باشند. متاسفانه در یک رویه و قانون نانوشته، این قیمت‌های روزانه و حتی ساعتی ارز در بازار آزاد ارز، در بازارهای دیگر بطور مستقیم و یا سایه‌ای تاثیرات آنی، کوتاه‌مدت و میان‌مدت دارد و البته نه بلند مدت که جملگی نقش تخریبی دارد و نه سازنده. پس مبارزه با قاچاق کالا و ارز از این منظر، از جمله شروط لازم در قوام سلامت خرد و کلان اقتصاد همچنین مقاوم‌سازی اقتصاد است. لازم به ذکر است که از رموز موفقیت بانک مرکزی در نزدیک کردن قیمت‌های بازار آزاد ارز به قیمت‌های ارز در سامانه نیما موفقیت در کاهش تقاضای ارز برای قاچاق کالا و خروج غیر قانونی سرمایه از کشور است. روز گذشته، ریاست محترم جمهور در جلسه ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز سخنانی ایراد کردند که به دلیل ضرورت پرداختن به آنها، به بخشهایی از آن اشاره می‌شود. دکتر روحانی در فرازی از سخنانشان فرموده‌اند که استان‌های مرزی باید بتوانند سوخت را با مقداری تخفیف به کشورهای همسایه بفروشند تا مردم مناطق مرزنشین کشور که مهمترین محافظان مرزهای ما هستند از امتیازات آن برخوردار شوند. حجت‌الاسلام والمسلمین روحانی با بیان اینکه با اقدامات خوب انجام شده از قاچاق ۸ میلیون لیتر گازوئیل روزانه از کشور جلوگیری شده، خاطرنشان کرد: در زمینه مقابله با قاچاق می‌توان با استفاده از ظرفیت استارتاپ‌ها در زمینه ردیابی، کنترل و هماهنگی گام‌های خوبی برداشت. حال، حاشیه نگارنده بر این بخش از سخنان رئیس‌جمهور در دو فراز تالی است؛ اول اینکه این طرح مهم، به هیچ‌وجه مشابه سایر طرح‌هایی که برای مرزنشینان تاکنون اجراء شده است نمی‌باشد و اهمیت آن در سطح ملی و حتی منطقه‌ای است که تاثیرات شگرفی در بازار ارز و سرمایه کشور می‌تواند داشته باشد. پس امید می‌رود تا دقت‌های حکیمانه و وسواس‌گونه هم در مرحله طراحی و برنامه‌ریزی و هم در مرحله اجرا، برای چنین امر مهمی ‌کاملا در نظر گرفته و از هرگونه شتاب‌زدگی پرهیز شود. حاشیه دوم، استفاده از ظرفیت «خلاق بنیان‌ها» در این ماجراست که خبری نوید بخش و بدیع است؛ ایراد گفتن واژه مجعول، مخرب و زننده انگلیسی استارت‌آپ برای واژه فارسی معادل‌سازی شده شیوا و پرمحتوای آن یعنی خلّاق‌بنیانها، از هیچ کسی قابل اغماض نیست چه رسد به رئیس جمهور محترم که انشاء‌الله به این مهم توجه لازم را داشته باشند.
در بخش دیگری از سخنان رئیس‌جمهور در این جلسه می‌خوانیم که ایشان چنین اظهار کرده‌اند: در مقطعی و بیشتر براساس شایعات مربوط به صادرات دام زنده از کشور، قیمت گوشت افزایش یافت اما با وجود اقدامات خوبی که در زمینه واردات دام انجام شده، قیمت گوشت هنوز متعادل نیست. ایشان با اشاره به اظهارات وزیر جهاد کشاورزی مبنی بر اینکه درحال حاضر حداقل ۳۰ درصد قیمت گوشت اضافه است، گفتند: مشخص است که اینجا با مشکلی مواجه هستیم که باید آن را حل کنیم زیرا اگر اجحافی صورت گیرد از دامدار گرفته تا مردم، همه متضرر خواهند شد. نگارنده ضمن احترام خاصی که برای آقای مهندس حجتی قائل است، اما باید اذعان کرد که این ادعای وزیر محترم دارای ایرادات اساسی هم از حیث عددی یعنی ۳۰ درصد و هم به لحاظ تحلیل‌های اقتصادی  و مبنایی است. چون برای این مدعا تاکنون گواه، مستندات و تحلیلی منتشر نشده، این قلم منتظر ارائه مستندات و تحلیل‌هایی است که منجر به این مدعای فوق شده است تا متعاقب آن، به شرط حیات و توفیق، مورد به مورد پاسخ‌های لازم در همین ستون ارائه شود؛ پس منتظر می‌مانیم.