بررسی رویکرد مراجع و رسانه‌های بین‌المللی در قبال تحریم ظریف

دفتر کنترل دارایی‌های خارجی (OFAC) وزارت خزانه داری آمریکا دکتر محمد جواد ظریف را با دستور اجرایی (13876 EO) رئيس‌جمهور مورد تحریم قرار داده است. تحریم‌های وزارت خزانه داری آمریکا علیه دکتر ظریف، بازتابهای متفاوتی در میان مراجع و رسانه‌های بین‌المللی داشته است. رویکرد غالب این مراجع و رسانه‌ها این بوده است که، دولت ترامپ با توجه به ناکامی رویکرد و عملکرد خود در قبال ایران از سر استیصال و سردرگمی دست به تحریم این دیپلمات ارشد حرفه‌ای و بانزاکت زده است. به طور خلاصه باور عمده این مراجع اینست در حالی که دولت ترامپ مدام بر شیپور مذاکره با ایران می‌دمد، اما تحریم وزیر خارجه ایران، امری خرق اجماع و در تناقض اشکار با ادعای ترامپ می‌باشد و دریچه فرصت دیپلماسی با ایران را می‌بندد. در ادامه مهمترین رویکرد مراجع و رسانه‌های بین‌المللی مورد بررسی قرار می‌گیرد.
لس آنجلس تایمز در تحلیلی می‌نویسد: دولت ترامپ وزیر خارجه ایران را به علت انجام وظایفش تحریم کرده است اقدامی که بی‌شباهت به لطیفه نیست. این گونه سیاست‌های منزوی کننده درصورتی معنا دارد که آمریکا با ایران در جنگ باشد، ولی ترامپ همچنین گفته است که خواستار مذاکره با ایران و انعقاد توافق تازه برای بازداشتن این کشور از دسترسی به جنگ افزار هسته‌ای است. تحریم دیپلمات ارشد یک کشور راه عجیبی برای بازگشت به میز مذاکره است. ترامپ دقیقا با چه کسی باید وارد مذاکره شود؟ عجیب آن که مقامات دولت ترامپ می‌گویند تحریم ظریف گفت‌وگو با ایران را به خطر نمی‌اندازد زیرا او چهره مهمی در کشورش نیست و این مغایر با سخن پمپئو است که ظریف را مجری اصلی دستورات رهبر معظم ایران توصیف می‌کند. بعید است ترامپ بتواند با دور زدن ظریف به طور مستقیم با آقای روحانی یا رهبر معظم مذاکره کند - البته به شرطی که واقعا بخواهد با مذاکره با ایران به توافق تازه و بلند پروازانه‌ای دست یابد. در شرایط تشدید تنش‌ها با ایران، دولت ترامپ وقتی سخن از مذاکره بر زبان می‌راند، باید اعتبار خود را حفظ کند ولی تحریم ظریف این فرضیه را تضعیف می‌کند.
اکسپرس در تحلیلی نوشت: وزارت خزانه داری آمریکا در اقدامی که با ابراز تمایل دونالد ترامپ به مذاکرات جدید با ایران در تناقض بود، وزیر امور خارجه این کشور، را به علت فعالیت مستقیم و غیر مستقیم از طرف آیت الله خامنه‌ای، تبلیغات و انتشار اطلاعات کذب به نفع حکومت ایران در جهان و نیز همکاری با سپاه، تحریم کرد. اتحادیه اروپایی با ابراز تأسف از چنین تصمیمی و نیز با اعلام ادامه همکاری با ظریف، تحریم‌های آمریکا بر ضد وی را نادیده خواهد گرفت. این اقدام بزرگترین بی اعتنایی بروکسل به دونالد ترامپ خواهد بود و شکاف به وجود آمده در روابط آمریکا و اروپا و نیز اختلاف آنها را در چگونگی مهار ایران نشان می‌دهد.
لوبلاگ در گزارشی به قلم یک دیپلمات اسبق آمریکایی ضمن بی‌نتیجه خواندن تحریم وزیرخارجه ایران توسط کاخ‌سفید به بررسی سه دستاویز غیرمنطقی آمریکا برای چنین اقدامی می‌پردازد و تاکید می‌کند که تحریم محمدجواد ظریف می‌تواند بیش از پیش موجب تعمیق شکاف میان واشینگتن و بروکسل شود و چشم‌انداز هرگونه مذاکره با ایران را از میان بردارد.


رای الیوم تحلیل می‌کند وقتی تحریم‌ها به فردی نظیر محمد جواد ظریف می‌رسد، این موضوع نشان از ورشکستگی سیاسی و اخلاقی و خالی شدن چنته آمریکا است. این اقدام رئیس‌جمهور ترامپ آنچنان و سخیف محسوب شده که از سوی هیچ کشور اروپایی مورد تایید قرار نگرفت، از جمله بریتانیا که اعلام کرد به تعامل با آقای ظریف ادامه خواهد داد. قاطعانه باور داریم لبخند آقای ظریف پس از این تحریم‌های ترامپ گشوده‌تر و تاثیرگذارتر خواهد شد و بعید نمی‌دانیم در روزها و هفته‌های آینده برای بالا بردن فشار رئیس‌جمهور ترامپ و مشاور وی جان بولتون بیشتر لبخند بزند.
القدس العربی نیز نوشت: با تحریم ظریف اوضاع میان آمریکا و ایران به سمت شعله‌ور شدن آتش جنگ پیش می‌رود. قطع راه‌های ارتباطی مستقیم میان ایران و آمریکا که به رئیس دستگاه دیپلماسی این کشور اجازه حضور در نشست‌های بین‌المللی در نیویورک را می‌دهد؛ احتمال تنش‌زایی و اقدامات تحریک آمیز میان ایران و آمریکا را تقویت می‌کند و این دو را به جنگی نزدیک می‌کند که اعلام می‌کنند، خواستار آن نیستند.
العرب آنلاین مدعی شد؛ اقدام دولت آمریکا به اعمال تحریم‌هایی علیه محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران، نگرانی ناظران را درباره حرکت دوکشور به سوی رویارویی نظامی و بسته شدن درهای دیپلماسی برای حل اختلافات بر سر برنامه هسته ایران به دنبال داشت. اما در واقع این تحریم‌ها، بیش از آن که نقطه آغاز حرکت به سوی جنگ باشد، ادامه راهبرد فشار حداکثری آمریکا علیه علیه ایران است تا تهران را مجبور به تسلیم شدن کند.
نیکی با اشاره به تحریم وزیر خارجه ایران نوشت، باتوجه به تعمیق اختلافات میان دو کشور ایران و آمریکا، مسیر بازگشت دو کشور ایران و آمریکا به گفت‌وگو به مراتب سخت تر شده است. با تحریم وزیر امور خارجه نه تنها تنش میان ایران و آمریکا فروکش نخواهد کرد، بلکه حتی ممکن است میانجیگری کشورهای متحد آمریکا از جمله اتحادیه اروپایی و ژاپن هم با مشکل رو به رو شود. همچنین به نظر می‌رسد خطر درگیری تصادفی هم بر اثر محاسبات غلط و سوء تفاهم‌ها بیش از پیش افزایش یابد.
ایل سوله ٢٤ اوره نوشت؛ رئیس دستگاه دیپلماسی ایران ممکن است با موانع بی سابقه ای در رابطه با نقل و انتقالات از کشور خود مواجه شود. آری، راهبرد «فشار حداکثری» آمریکا علیه ایران با تحریم‌هایش ظریف را نیز تحت فشار قرار می‌دهد. قربانی این تدبیر اکنون ممکن است تمامی کشورها و در رأس همه اروپا باشد که سعی داشتند راههایی را در قالب مذاکره برای حل این بحران زنده نگه دارند. این تصمیم واشنگتن ممکن است راهبردهای اتحادیۀ اروپا را پیچیده‌تر سازد. درست است که جواد ظریف در فهرست تحریم‌های اخیر قرار گرفته است، ولی شرکت‌ها و افرادی را که با وی در ارتباط می‌باشند نیز در تیررس قرار می‌دهد و خود وی ممکن است با مشکلات و موانع بی‌سابقه‌ای در رابطه با جابجایی‌ها در خارج از کشور مواجه شود. کشورهای اروپایی تاکنون او را مخاطبی برای تلاش در جهت حفظ برجام می‌نگریستند.
محمدجواد ظریف، معمار توافق هسته‌ای، آخرین سیاستمدار ایرانی است که در تیررس تحریم‌های آمریکایی قرار گرفته است. به عقیدۀ آیت‌الله‌ها وی جسارت به خرج داده که با شیطان بزرگ، آمریکا به توافق رسید. به طوری که با عبارت توهین‌آمیز «ظریف آمریکایی» هدف هجمۀ محافل تندروی تهران قرار گرفته بود.
تایمز آو اسرائیل؛ به نقل از نیویورکر، نوشت؛ ظریف ماه گذشته برای دیدار با ترامپ در کاخ سفید دعوت شده بود. این دعوت با تائید ترامپ و در دیدار رند پال با ظریف در روز ١٥ ژوئیه صورت گرفت. از قرار، پیش از ورود ظریف به نیویورک برای شرکت در جلسات سازمان ملل، یک واسطه از سوی رند پال با او تماس گرفته بود. منابع می‌گویند ظریف به رند پال گفته بود نمی‌تواند به طور یکجانبه و بدون مشورت با تهران در مورد دیدار با ترامپ تصمیم گیری کند و نگران است که این دیدار در نهایت فقط فرصتی برای گرفتن عکس یادگاری باشد. تهران در نهایت با این دیدار مخالفت کرد.
تایمز آو ایندیا نوشت تحریم جواد ظریف به یافتن راه‌حلی برای بن بست ایران و آمریکا، کمک نمی‌کند. گازتارو هم نوشت، تحریم ظریف، توافق جدید هسته‌ای را امکانپذیر خواهد کرد.
در مجموع و در ارزیابی باید گفت؛ نام وزیرخارجه ایران برای اولین بار در تاریخ به عنوان یک شخصیت دارای مصونیت دیپلماتیک براساس دستور اجرایی (13876 EO) در لیست تحریمی وزارت خزانه‌داری SDN  قرار می‌گیرد. امری که به نوبه خود یک بدعت در حقوق بین‌الملل است و محدودیتهایی در انجام وظایف وزیر خارجه یک دولت به همراه دارد. قطعا کارآمدی تاثیرگذاری ظریف در رسانه‌ها، اندیشکده‌های آمریکایی و قدرت دیپلماسی عمومی وی در ارتباط با کنگره، موجب هراس دولت ترامپ شده، اما با توجه به شناخت دقیق ظریف از قدرت اطلاعات و ارتباطات، جامعه آمریکا و نظام بین‌الملل، به گونه ای که دولت ترامپ را آچمز و سردرگم کرده است، تحریم وزیر خارجه ج.ا.ا. نمی‌تواند مانعی برای ماموریت راهبردی‌اش که همانا صیانت و پیشبرد منافع ملی کشور است، ایجاد کند.
*مدیر اندیشکده نپتا