روزنامه آفتاب یزد
1398/06/16
گام سوم؛ هوشمندانه و موثر
آفتاب یزد- گروه سیاسی: اواخر شب چهارشنبه بعد از نشست سران قوا، حسن روحانی رئیس جمهور گام سوم کاهش تعهدات برجامی ایران که قرار است امروز جزئیات آن اعلام شود را انجام تحقیق و توسعه در حوزه هسته‌ای بدون هیچ گونه محدودیت اعلام کرد. وی اظهار کرد: سازمان انرژی اتمی موظف است در زمینه تحقیق و توسعه هر آنچه نیاز فنی کشور است را آغاز کند و تمام تعهداتی که در این زمینه در برجام وجود داشته است را کنار بگذارد.وی افزود: از این پس ما شاهد گسترش در تحقیق و توسعه در زمینه انواع سانتریفیوژها و سانتریفیوژهای جدید و هر آنچه برای غنی‌سازی نیاز داریم
خواهیم بود. همچنین شاهد سرعت عمل در این زمینه هستیم.
رئیس جمهوری تاکید کرد: عدم پایبندی به تعهدات برجامی در زمینه تحقیق و توسعه حوزه هسته‌ای گام بسیار بلندی است که جمهوری اسلامی ایران برمی‌دارد چرا که بخش عمده‌ای از مذاکرات ایران با 1+5 مربوط به زمان‌بندی برای تحقیق و توسعه بود تا این زمان‌بندی تعیین شود که ایران از سال نخست تا سال دهم چگونه تحقیق و توسعه حوزه هسته‌ای خود را انجام دهد.
روحانی خاطرنشان کرد: تمام این زمان‌بندی‌ها در حوزه تحقیق و توسعه که در برجام مورد تعهد ما بوده از روز جمعه به طور کامل برداشته میشود.
وی ادامه داد: هر آنچه که ما از لحاظ فنی و پیشرفت در زمینه تکنولوژی فناوری هسته‌ای نیاز داریم با نظارت آژانس و در چارچوب حرکت صلح‌آمیز انجام خواهیم داد و در عین حال نیز دو ماه به کشورهای 1+4 فرصت می‌دهیم که اگر توانستیم به توافق برسیم. در شرایط توافق ممکن است ما مجددا به تعهدات برجامی خود بازگردیم.
اگرچه روحانی دراین اظهارات اشاره‌هایی متفاوت به تحقیق و توسعه سانتریفیوژها و یا آنچه برای غنی‌سازی نیاز است می‌کند، اما از غنی‌سازی مجدددر گام سوم، سخنی به زبان نمی‌آورد و برخلاف تصورات مشخص میشود که کشورمان فعلا از لحاظ عملی اقدام خاصی انجام نداده و صرفا بر مسئله تحقیق و توسعه حوزه هسته‌ای اشاره دارد. این اقدام شاید از نگاه برخی نه تنها اقدام تهدیدآمیزی نیست بلکه اقدامی بی‌اثر و تشریفاتی در اجرای گام سوم کشورمان به شمار می‌آید اما آیا واقعا حرکت ایران در گام سوم، حرکتی خنثی باید تلقی شود و نه جدی؟ این اقدام را چه جدی یا چه بی‌اثر بدانیم با واکنش‌های اروپایی‌ها مواجه شده است.
چرا که بعد ازاین اقدام اتحادیه اروپا از ایران خواسته تا به تعهداتش در برجام بازگردد و از اقداماتی که موجب تضعیف این توافق میشود، پرهیز کند.
آن‌طورکه ایسنا می‌نویسد سخنگوی کمیسیون اروپا در یک کنفرانس خبری در بروکسل از ایران خواست تا تصمیم خود برای توقف اجرای برخی تعهداتش در برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) را مورد بازبینی قرار دهد.
وی در ادامه با ادعای اینکه اقدامات ایران مطابق با برجام نیست، همچنین به تهران هشدارداده تا از اجرای اقداماتی بیشتر که می‌تواند منجر به تضعیف توافق هسته‌ای شود، پرهیز کند. سخنگوی وزارت امور خارجه انگلیس هم نسبت به سومین گام ایران برای کاهش تعهدات برجامی، شدیداً ابراز نگرانی و در بیانیه‌ای به نقل از یکی از سخنگویان این وزارتخانه اعلام کرد: برداشتن گام سوم کاهش تعهدات برجامی به ویژه در زمانی که ما و چهار شریک اروپایی و بین‌المللی ما در صدد کاهش تنش‌ها با ایران هستند، بسیار ناامیدکننده است. وزارت امور خارجه آلمان نیز در واکنش به تصمیم ایران برای آغاز گام سوم کاهش تعهدات برجامی، آن را "مسیر اشتباه" خواند.
این سخنگوی وزارت امور خارجه آلمان روز جمعه در یک کنفرانس خبری در برلین درباره کاهش تعهدات برجامی ایران گفت: ما از ایران می‌خواهیم تا شرایط را بدتر نکند. هنوز برای ایران دیر نشده است که مسیر اشتباهی را که رفته است، ترک کند.
> نامه به موگرینی
اما کشور فرانسه که به عنوان پرتحرک‌ترین کشورهای اروپایی دراین مدت برای حفظ برجام تلاش‌های زیادی کرده است و با گفت‌وگوهای همزمان با ایران و آمریکا در صدد کاهش تنش‌ها در این زمینه است نیز نسبت به این موضوع واکنش نشان داده و در بیانیه‌ای تصریح کرد پاریس تلاش‌های بسیاری برای کاهش تنش مبذول می‌کند. ضرورت دارد هیچ نقض جدیدی در توافق هسته‌ای صورت نگیرد.این وزارتخانه تاکید کرد که هرگونه نشانه منفی می‌تواند به تلاش‌ها برای کاهش تنش‌ها آسیب وارد کند.
با تمامی این احوال اما محمد جواد ظریف با ارسال نامه‌ای خطاب به موگرینی نماینده عالی سیاست خارجی و دفاعی اتحادیه اروپا اعلام کرد به دلیل تبعات ناشی از خروج آمریکا از برجام و تحمیل مجدد تحریم‌های آن کشور و ناتوانی سه کشور اروپایی به اجرای تعهدات خود در برجام و در بیانیه‌های کمیسیون مشترک، جمهوری اسلامی ایران از امروز تمامی تعهدات خود در برجام در حوزه تحقیق و توسعه هسته‌ای را متوقف می‌کند.
سخنگوی وزارت خارجه افزود: در این نامه تاکید شده است که این اقدام دقیقاً در راستای حقوق ایران در برجام و به‌ویژه بر مبنای پاراگراف ۳۶ آن بوده و در پاسخ به نقض گسترده و مستمر برجام طی ۱۶ ماه گذشته انجام میشود. جزئیات فنی و عملیاتی توقف تعهدات ایران در حوزه تحقیق و توسعه هسته‌ای متعاقباً به اطلاع آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواهد رسید.
در پایان نامه وزیر امور خارجه ایران تاکید شده است که «جمهوری اسلامی ایران به منظور نشان دادن حسن نیت خود، آمادگی دارد به گفت‌وگو با طرف‌های باقی‌مانده در برجام در تمامی سطوح ادامه دهد و در صورت عمل طرف‌های مقابل به کلیه تعهدات خود در برجام، مجدداً به اجرای کامل برجام برگشت کند.»
اکنون پرسش اینجاست که گام سوم ایران در بحث تحقیق و توسعه در سازمان انرژی اتمی از چه روی تا این حد موجب نگرانی کشورهای اروپایی است و از سویی چرا در آن اثری از افزایش درصد غنی‌سازی دیده نمی‌شود؟ اما یک سوال دیگر روحانی گفته بود که گام سوم کاهش تعهدات برجامی، معانی عمیق نهفته‌ای دردرون خود دارد. مگر مطالعه و توسعه تحقیقات هسته‌ای می‌تواند چه معانی داشته باشد؟
> پیام ایران
حسن هانی زاده کارشناس مسائل بین‌الملل با بیان اینکه توسعه تحقیقات هسته‌ای در گام سوم یک موضوع کاملا هوشمندانه بود، به آفتاب یزد می‌گوید: مسئولان نظام، رئیس جمهور، دولت، شورای عالی امنیت ملی و همچنین سازمان انرژی اتمی تصمیم خوبی اتخاذ کردند، چرا که اگر اینبار هم موضوع غنی‌سازی اورانیوم و افزایش آن به سطح بالاتردر دستور کار قرارمی گرفت، مثلا از 4 درصد به 20 درصد، طبیعتا حساسیت‌ها را در سطح جامعه جهانی بیشتر می‌کرد و تلقی کشورهای امضاکننده برجام، خروج ایران از توافق هسته‌ای بود، این موضوع آن‌ها را وادار می‌کرد که واکنش تندی نسبت به ایران اتخاذ کنند و موضوع به شورای امنیت منتقل شود. نه اینکه مثل امروز فقط ابراز نگرانی کنند.
وی ادامه داد: بنابراین ایران با هوشمندی موضوع تحقیقات و توسعه را در سطح سازمان انرژی اتمی مطرح کرد. از سویی این مسئله نشان می‌دهد که ایران وارد فضای جدیدی از بهسازی و نوسازی تاسیسات هسته‌ای خودش شده است؛ به همین دلیل اکنون سانتریفیوژهای پیشرفته‌تری در واقع در مدار قرار خواهند گرفت هرچند ممکن است غنی‌سازی در همان سطح 4.5 درصد باقی بماند.
وی ادامه می‌دهد: ایران با این کار پیام می‌دهد که هم کشورمان به سمت افزایش سطح بهبود کیفیت سانتریفیوژهای خودش حرکت می‌کند و هم اینکه پایبندی خودش را به تعهداتش همچنان حفظ خواهد کرد.
هانی زاده می‌گوید: ایران با این اقدام تهدیداتی را نیز متوجه طرف مقابل می‌کند بی‌آنکه دست به غنی‌سازی بی‌قیدو بند بزند، بنابراین اقدام کشورمان را باید گام منطقی ارزیابی کرد.
این کارشناس ادامه می‌دهد: پیام ایران این است که دارای توانمندی بسیار بالایی برای افزایش کیفیت تاسیسات هسته‌ای خودش است و وابسته به هیچ قدرتی نیست.
> تهدیدی در معانی نهفته رئیس جمهور
او درباره این جمله حسن روحانی که گفته بود «گام سوم معانی عمیقی درون خود دارد» می‌گوید: کلام رئیس جمهور، کلام دیپلماتیک و سیاسی است، بنابراین کشورهای غربی نیز از این پیام رمزگشایی خواهند کرد،توسعه تحقیقات در سازمان انرژی اتمی یعنی اینکه ایران اکنون با تکیه بر توان بومی خودش در افزایش توان هسته‌ای و کیفیت آن گام برمی‌دارد. مفهوم دیگر اینکه کشورمان در گام‌های آینده سطح غنی‌سازی خودش را به سطح بسیار بالایی میرساند واین همان چیزی است که اروپا را نگران می‌کند.
هانی زاده اظهار می‌کند: کشورمان سعی کرد که ابتدا گام سوم را بردارد تا طبق وعده دوماهه‌اش عمل کرده و جدیتش را در مسیر کاهش تعهدات نشان داده و از سویی با انتخاب موضوع تحقیق و توسعه هسته‌ای می‌خواهد فرصت دیگری به اروپایی‌ها بدهد تا در تعاملات خودشان تجدید نظر کرده و مطالبات ایران را عملیاتی کنند.
وی در پاسخ به این سوال که اروپایی‌ها گام سوم ایران را جدی و خطرناک تلقی می‌کنند و یا برعکس، آن را یک اقدام خنثی برآورد کرده‌اند؟ می‌گوید: نمی‌توان این گام را کاملا خنثی دانست. ایران در این مرحله بیان می‌کند که به سانتریفیوژهای پیشرفته دست خواهد یافت و علی رغم اینکه کشورهای طرف دیگر برجام قصدشان این است که سطح تاسیسات هسته‌ای ایران مخصوصا سانتریفیوژها در حدفعلی باقی بماند،کشورمان به نوعی نسبت به این خواست، پشت کرده و نوید ابزارهای جدید و سانتریفیوژهای کاملا پیشرفته‌ای برای نوسازی تاسیسات خودش می‌دهد. این سانتریفیوژهای جدید در حقیقت می‌تواند در آینده ایران را به سمت استفاده‌های دیگری برای انرژی هسته‌ای واردکند.
> منظور از توسعه تحقیقات چیست؟
فریدون مجلسی دیپلمات سابق نیز با بیان اینکه با اعلام توسعه تحقیقات در سازمان انرژی اتمی مشخص شد که گام سوم ایران گامی نخواهد بود تا چارچوب برجام را برهم بریزد به آفتاب یزد می‌گوید: اگر گام سوم ایران با برجام مغایرت داشت، آن موقع اروپایی‌ها به جای صرف ابراز نگرانی کردن به خاطر گام سوم ایران، پروسه باز شدن قطعنامه تحریم بین‌المللی علیه ما را شروع می‌کردند و مطمئنا این به سود ایران نبود.
مجلسی می‌گوید: ایران در گام سوم می‌گوید ما نمی‌توانیم تحمل کنیم که تعهداتی برگردن ما باشد و از منافعی برخوردار نشویم، بنابراین به تحقیقات خودمان ادامه می‌دهیم، اما این تحقیقات چه چیزهایی را می‌تواند در بر بگیرد؟ به واقع در دل اقدام ایران در گام سوم و اعلام تحقیقات بدون محدودیت در مسائل هسته ای، یک تهدید
نهفته است.
این دیپلمات سابق می‌گوید: ما در برجام بحث نرم افزاری و مطالعات در زمینه‌های ممنوعه را هم کنار گذاشته بودیم، اما اکنون این بحث در گام سوم برای ما بازشده است و از این پس برای ایران می‌تواند تئوری‌های بیشتری مطرح باشد. وقتی رئیس جمهور می‌گوید در گام سوم معانی نهفته‌ای وجود دارد این معنی نهفته همین تهدید است. اینکه ما موضوعات نرم افزاری در زمینه‌های هسته‌ای را شروع کرده‌ایم هرچند فعلا اقدام عملی انجام نمی‌دهیم.
مجلسی می‌گوید: البته اروپا با ابراز نگرانی از گام سوم ایران به نوعی این مسئله را بیان می‌کند که اروپا با این تهدیدها علاقه مند به اقدام عملی به سود ایران نمی‌شود. اروپا می‌خواهد نشان دهد که تصمیماتش مستقل است و تلاش دارد موانع را بردارد ولی هیچ کدام از تلاش هایش در راستای حفظ برجام، به خاطر تهدیدهای ایران نیست.
به هر حال فعلا کشورمان، در بن بست کنونی دست به گام سوم زده است.
او درباره اینکه اروپا گام سوم را جدی و خطرناک ارزیابی می‌کند و یا آن را خنثی می‌داند؟ می‌گوید: اروپا این گام را نپسندیده و نسبت به آن هشدارداده است. این نشان می‌دهد که هر چند گام سوم ارتباطی با غنی‌سازی نداشته است اما بازهم اروپا نسبت به آن موضع دارد.
> تاثیرگذار است؟
درهرحال گام‌های اول و دوم ایران در کاهش تعهدات برجامی موجب نشده تا اروپا در راستای حفظ برجام اقدام عملی و مفیدی دراین زمینه انجام دهد، حال باید دید که افزایش تحقیقات در سازمان انرژی اتمی، به عنوان گام سوم ایران، می‌تواند اروپا را مجاب به گامی عملی در زمینه اجرای برجام بکند.
این در حالی است که از سویی دیگر فرانسه همچنان در صدد اجرای طرحی برای ایجاد خط اعتباری به نفع ایران است. روز گذشته نیز اعلام شد که رئیس‌جمهور آمریکا درگفت‌وگوبا مکرون رئیس جمهور فرانسه هرگونه اقدامی برای لغو تحریم‌های ایران را غیرممکن دانست.دیروز سخنگوی کاخ سفید، در توییتر خود از تماس تلفنی امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه، با دونالد ترامپ خبر داد و گفت که در این مکالمه طرح فرانسه برای حفظ توافق هسته‌ای با ایران - برجام - مطرح شد. به گفته سخنگوی کاخ سفید، رئیس‌جمهوری آمریکا "بار دیگر تاکید کرد که در این زمان، لغو تحریم ایران اتفاق نخواهد افتاد." کاخ الیزه نیز روز جمعه پس از گفت‌وگوی تلفنی جدید بین امانوئل مکرون و دونالد ترامپ، روسای جمهور فرانسه و آمریکا اعلام کرد، گفت‌وگو درباره پرونده هسته‌ای ایران ادامه دارد.کاخ ریاست جمهوری فرانسه اعلام کرد روسای جمهور فرانسه و آمریکا در ادامه تبادلات منظمی که طی چند ماه اخیر درباره ایران داشتند، گفت‌وگو کردند.
به نظر می‌رسد در مجموع تهران در گام سوم خود هم اروپا را تهدید کرده و هم منتظر اقدام مفید قاره سبز است.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
طوفان برگزیت جانسون را نیز خواهد بلعید!
وقتی تکنولوژی صدای مردم می شود
طوفان برگزیت جانسون را نیز خواهد بلعید!
دارو را با نام داروی سوییسی می‌فروشند، اما زیرزمینی تولید شده است
تخلفی از جنس طلا
دروغ فروش دفترچه بیمه
آیا مکرون شب‌ها با خیالی آسوده می‌خوابد!؟
همان اتفاقی که می‌ترسیدیم رخ داد
همان اتفاقی که می‌ترسیدیم رخ داد
گام سوم؛ هوشمندانه و موثر
پرت شدن در حاشیه!
محاکمه منتشرکننده
برایان هوک؛ شاگرد اول «تیم B»!
وقتی تکنولوژی صدای مردم می شود
بهانه‌ای به نام برجام
خون خدا - نگین شرافت
