جزئیات گام سوم کاهش تعهدات

آرمان ملی: نشست سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران برای تشریح برنامه‌های مدنظر در گام سوم کاهش تعهدات برجامی برگزار شد. بهروز کمالوندی با اشاره به هشت موضوع مورد مذاکره که شامل محدودیت‌هایی در برجام شده است (راکتور آب سنگین، کارخانه تولید آب سنگین، بازفرآوری سوخت مصرف شده، غنی‌سازی در ظرفیت و سطح، تحقیق و توسعه، فردو، میزان ذخایر و نظارت و دسترسی آژانس) اظهار کرد: از بین این هشت موضوع در حوزه نظارت و دسترسی آژانس و شفاف‌سازی فعلا بنا نداریم به این حوزه دست بزنیم. وی ادامه داد: آژانس مراجعه می‌کند و می‌بیند که چهار اقدام در چارچوب گام سوم انجام شده است. سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفت: کرونل فروتا مدیرکل موقت آژانس در برنامه و دعوت از پیش انجام شده در زمان حیات آقای آمانو، به ایران می‌آید و با برخی مقامات از جمله آقایان صالحی و ظریف دیدار می‌کند. سخنگوی سازمان گفت: اولین اقدام ما این بود که از روز جمعه تولید مواد غنی شده از زنجیره‌های تحقیقاتی و عدم اخلاط را شروع کردیم و این روند به آژانس اعلام شده است. کمالوندی افزود: دومین اقدام ایران این است که اکنون گازدهی ماشین IR6-s که قرار بود از ابتدای سال یازدهم برجام گازدهی شود را شروع کردیم. مورد سوم، راه اندازی زنجیره 20 تایی ماشین IR4 است که آن هم قرار بود از ابتدای سال یازدهم انجام شود که الان آن را انجام می‌دهیم و چهارمین اقدام در گام سوم این است که قرار بود گازدهی به زنجیره 20 تایی ماشین IR6 را دو ماه دیگر آغاز کنیم که آن را نیز از حالا شروع کردیم. وی تاکید کرد ما ایجاد زنجیره 30 تایی را در برنامه بعدی خود داریم. سخنگوی سازمان انرژی اتمی اظهار کرد: قبل از این‌که گام سوم به پایان برسد حدود دو ماه آینده، چند اقدام مهم دیگر داریم که انجام خواهیم داد؛ راه‌اندازی زنجیره‌های شاهد 164 تایی IR4 و راه‌اندازی زنجیره‌های شاهد IR2-m با توجه به این‌که ظرفیت این ماشین‌ها 4 تا 5 سو است عملا می‌توانیم بگوییم با 328 ماشین، 1500 سو افزایش ظرفیت خواهیم داشت؛ گویی 1500 ماشین نسل اول اضافه کنیم. وی گفت: همچنین گازدهی به زنجیره میانی سانتریفیوژ سه بیلوز IR5 را هم خواهیم داشت. علاوه بر این گازدهی زنجیره 30 ماشین IR6 که قرار بوده سال هشت و نیم برجام انجام شود را انجام می‌دهیم؛ الان زنجیره 10 تایی را داریم گازدهی می‌کنیم و از روز جمعه گازدهی زنجیره 20 تایی را شروع کردیم. همچنین زنجیره 30 تایی را نیز راه‌اندازی می‌کنیم که عملا طی دو ماه آینده 60 ماشین IR6 خواهیم داشت که هم در حال تحقیق و توسعه و هم در حال افزایش ذخایر اورانیوم کشور خواهند بود.
بتن‌ریزی نیروگاه دوم بوشهر؛ به‌زودی
کمالوندی گفت: به زودی بحث بتن‌ریزی نیروگاه اتمی دوم بوشهر را خواهیم داشت. فعالیت‌های هسته‌ای نمی‌تواند با سرعت انجام شود بلکه در یک زمان‌بندی و دقت عمل مشخص انجام می‌شود اما اکنون در گام سوم دیگر به این زمان‌بندی تعیین شده و توافق شده در برجام دیگر پایبند نیستیم. وی تاکید کرد: هر چه جلوتر می‌رویم شرایط سخت‌تر می‌شود از این رو طرف‌های اروپایی باید بدانند که زمان زیادی باقی نمانده است. کمالوندی گفت: ما الان به غنی‌سازی 20 درصد نیازی نداریم و ترجیح ما این است که اول ذخایر 5/4 درصد را به اندازه کافی برسانیم و بعد سراغ 20 درصد برویم. وی در پاسخ به ایسنا مبنی بر این‌که در رابطه با سانتریفیوژ IR8 در این گام چه تغییری صورت خواهد گرفت و آیا ایران به سانتریفیوژی جدیدتر از IR8 فکر می‌کند، گفت: الان وضعیت خوبی دارد و یک ماشین بعد از اتمام کارهای مکانیکی گازدهی شد که جواب مثبت بود و الان زنجیره سه‌تایی آن انجام می‌شود و این اقدام نیازی نداشته است که در چارچوب کاهش تعهدات انجام شود و ما خارج از این مباحث می‌توانستیم زنجیره سه‌تایی را داشته باشیم. کمالوندی در پاسخ به این‌که پنج سال از سوخت‌گذاری اول نیروگاه بوشهر می‌گذرد و به زودی موعد انتقال این سوخت به خارج از ایران مطرح است تصمیم ایران در رابطه با نگهداری یا بازفراوری این سوخت چیست؟ تصریح کرد: ایران پذیرفته که بازفراوری نداشته باشد طبق برجام و الان هم ما سوخت مصرف‌شده نداریم. ما بر اساس آنچه در برجام بوده قرار بوده طی 15 بازفراوری نداشته باشیم و در برجام اشاره شده فعلا نیت بر بازفراوری نیست اما نیات می‌تواند تغییر کند کما در وسط نماز می‌توانید نیت نماز جماعت را تبدیل به فرادا کنید. اگر نیت ما در این‌باره بخواهد عوض شود در موقع خودش اعلام می‌شود در عین حال الان بنایی بر انجام بازفراوری نداریم و مذاکرات ما با روسیه در این‌باره جاری است. وی ادامه داد: ایران پانزده سال بازفراوری ندارد و بعد از آن هم نیت انجام آن را ندارد و این نیت براساس زمان حال است و با دادن تعهد فرق دارد و بار حقوقی خاص خود را دارد. تا الان هم قصد بازفرآوری نداریم اما این نیت و قصد است و می‌تواند هر زمانی این مساله تغییر کند. وی در پاسخ به این پرسش که درباره شدت تاثیرگذاری و قابلیت بازگشت‌پذیری این گام‌ها انتقادهایی مطرح است، از نظر شما کدام مهم و مورد توجه است؟ تصریح کرد: بنایی نداریم عجله کنیم. ممکن است به ما گفته شود که 20 درصد تولید کنیم بدون این‌که نیاز داشته باشیم یا نه اما اگر تصمیم سیاسی باشد ما انجام می‌دهیم اما از نظر ما بهتر است برای همان 20 درصد هم ابتدا ذخایر 5/4 درصد را افزایش دهیم. در این رابطه برخی مسائل سیاسی و جناحی وجود دارد و هرکس بیرون گود نشسته حرف خودش را می‌زند. البته منتقدان دلسوز نظام هستند اما ما نگاهمان این است که فنی و ملی این گام‌ها برداشته شود. کمالوندی در پاسخ به این پرسش که تاکید شده اگر اروپا به تعهداتش عمل کند چقدر زمان می‌برد که ما به حالت قبل از کاهش تعهدات برگردیم؟ اظهار کرد: نمی‌توانم زمان دقیق ارائه کنم. اقدامی که یک روز زمان برد تا انجام شود برای بازگشتش هم همان یک روز زمان می‌برد اما برخی اقدامات این گونه نیست و ممکن است برای بازگشت کار طولانی‌تر شود. در گام سوم طبعا کار برای طرف مقابل سخت‌تر شده است و بسته به اقدام آنها ما تصمیم می‌گیریم و اقدام لازم را انجام می‌دهیم. معاون صالحی درباره تاثیر گام سوم برای اجرای تعهدات از سوی اروپایی‌ها گفت: ایران با کاهش تعهدات خود در حال فاصله گرفتن از برجام است. برخی معتقدند اقدامی تند مثل تولید اورانیوم 60 درصدی را انجام دهید تا اقدام ما تاثیر داشته باشد.