روزنامه همدلی
1396/02/13
جفای کلیشه فرودستان
احسان اقبال سعید- روزنامه نگار- در فرهنگ سیاسی ایران برخی کلیشهها از فرط تکرار به مفاهیم تغییرناپذیر در ذهن عموم تبدیل شدهاند. از مفاهیمی که طی دودهه اخیر از شدت استفاده در تحلیلها وگفتارها به حقیقت مسلم شبیه شده است، حمایت طبقات فرودست از اصولگرایان و پوپولیستها و دستهبندی بیرحمانه آنان در زمره عوام است. پس از پیروزی شگفتانگیز سیدمحمد خاتمی در سال 76 که بر گفتمان آزادی و جامعه مدنی استوار بود، اصولگرایان شروع به ساخت دوگانه آزادی و معیشت کردند. آنان در آن سالها گفتمان آزادی و جامعه مدنی اصلاحطلبان را در مقابل معیشت و اقتصاد قرار دادند. فضاسازی در آن روزگار به گونهای بود که انگار رئیس جمهور و تیمش معیشت مردم را رها کردهاند و به دغدغههای لوکس روشنفکری و سیاسی خود مشغولند. از آن روزها اصولگرایان لباس حمایت از محرومان را بر تن کردند و مدافع خودخوانده این طبقه شدند. در هر انتخابات سعی میکردند خود را نماینده طبقه محروم و درگیر معیشت قرار دهند و اصلاحطلبان را مدافع طبقه میانی و بالای جامعه نشان دهند. حضور دو دورهای احمدینژاد در انتخابات، این دوگانه مورد نظر را تقویت کرد. این تصور که احمدینژاد نامزد بلافصل طبقه محروم و حاشیهنشین است به چنان باوری تبدیل شده که زدودنش بسیار دشوار به نظر میآید. دقت در انتخابات سال 84 نشان میدهد در مرحله اول، آرای احمدی نژاد در روستاها ومناطق کوچک و متوسط بسیار معمولی بود و در اکثر موارد پایینتر از هاشمی فقید قرار داشت و اتفاقا رای قابل توجهش در تهران و برخی شهرهای بزرگ در برابر قهر و پراکندگی بدنه اجتماعی اصلاحطلبان، او را روانه دور دوم کرد. در دور دوم هم احمدینژاد تبدیل به نماد تغییر شد و هاشمی نماد وضع موجود و آرای طرفین حالت رنگینکمانی داشت و ابدا نمیتوان رنگ طبقاتی به آن زد. در سال 88 شاید توزیع یارانهها و فضای دوقطبی رای طبقات کمتر برخوردار را به سوی احمدینژاد جهت داد، اما این به معنای چک سفید این گروه مردم به اصولگرایان نیست و جالب اینکه خود احمدینژاد هم خود را متعلق به جناح ندانسته و نمیداند. در سال 92 هم به گواه آمار در اکثر مناطق متوسط و کوچک حسن روحانی یا رای اول بود یا نسبت قابل توجهی را به دست آورد و اتفاقا در تهران شاهد درصد مشارکت کمتری نسبت به سایر مناطق بودیم. اما ظاهرا اصولگرایان این بار هم همان استراتژی گذشته را برگزیدهاند و اوج این رفتار در سخنان رئیسی و قالیباف در مورد محرومان و فرودستان است. در این باره میتوان نکات چند گانهای را ذکر کرد. اول این که پیشینه سیاسی اصولگرایان چه نسبتی با ادعاهای امروزشان دارد؟ راستگرایان سابق که ریشه در تفکر موتلفه و اقتصاد بازار دارند، همواره به منطق بازار اعتقاد داشتند و دخالت دولت میرحسین موسوی به نفع طبقات آسیبپذیر را در آن روزگار تاب نمیآوردند و به منتقدان جدی دولت در حوزه اقتصاد تبدیل شدند. کار تا جایی پیش رفت که حضرت امام(ره) درباره آنان گفت توان اداره یک نانوایی را ندارند و از دولت انتقاد میکنند. حال چگونه مدافعان اقتصاد بازار و نامحدودی ثروت، مدافع محرومین شدهاند و خواستار مداخله دولت به نفع آنان شدهاند، احتمالا باید ریشه را در رقابتهای سیاسی جستجو کرد. و دیگر اینکه اساسا طبقه آسیبپذیر در ایران ماهیتی یگانه ندارد. با تعریف حدود سه میلیون تومانی خط فقر، بسیاری از کارمندان و حقوقبگیران و حتی دانشگاهیان ذیل طبقه نابرخوردار طبقهبندی میشوند. در حالی که این اقشار عموما تحصیلات بالایی دارند و شمار دانشجوی زیادی در میانشان است و ابدا پیرو پوپولیسم و عوامگرایی نیستند و راه را برای کسانی که از دریچه معیشت میآیند و موسیقی، سینما و آزادیهای اجتماعی را هدف تهدید قرار میدهند، نمیگشایند. به نظر میآید در بسیاری باورها باید تردید کرد و در میدان بازی رقیب نیفتاد. بازی کلیشهسازی که حاصلی جز دیکتاتوری ذهنی و توهین به مردم در قالب طبقهبندیآنان نیست.
پربازدیدترینهای روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
جفای کلیشه فرودستان
نه بوی رجایی، نه بوی بهشتی، نه بویهاشمی!! نه بوی رجایی، نه بوی بهشتی، نه بویهاشمی!!
عواقب هیجانیشدن مناظرهها عواقب هیجانیشدن مناظرهها
رمز گشایی از رفتارهای مناظراتی قالیباف رمز گشایی از رفتارهای مناظراتی قالیباف
چاوزیسم و توهم مبارزه با امپریالیسم انتخابات 92 مسیر ایران را از ونزوئلا جدا کرد
خالد مشعل: اسرائیل را به رسمیت نمی شناسیم حذف «نابودی رژیم صهیونیستی» از سند جدید حماس
از حضور یاران در ستاد روحانی تا انتقاد شدید از شعارهای یارانهای «پالس»های بنفش لاریجانی
درمیان حمایت های کتبی و شفاهی ارکان اصولگرایی از رئیسی کسی به سرهنگ نامه نمینویسد
روحانی در مراسم افتتاخ خط تولید دناپلاس: مردم فقط برای انتخابات نیستند
به نتیجه رساندن مذاکرات شجاعت میخواهد کنایههای سنگین ظریف به مخالفان دولت
شیرزاد عبداللهی مرز باریک مردم دوستی و مردم فریبی
کاظم راست گفتار از مشکلات تولید فیلم «آشوب» گفت رقابت سینمای مستقل با دولت ،حکایت رقابت ویلچر و لامبورگینی است
علی اصغر نیکو اقبال اقتصاددان در گفت وگو با همدلی مطرح کرد وعدههایی یارانهای بر تصور جهل مردم استوار است