ایسنا؛ نماد خودباوری و نوآوری رسانه‌ای

سیدضیاء هاشمی
مدیرعامل ایرنا
آذرماه 1378 یادآور رخدادی در جامعه ایران است که به گمانم می‌تواند به «نماد خودباوری و نوآوری در عرصه رسانه در ایران» تعبیر شود. تأسیس خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) با محوریت دانشجویان دغدغه‌مند، خلاق و نوآور، جلوه‌ای بارز از ثمربخشی دانشگاه و خلاقیت حرفه‌ای دانشگاهیانی است که با ورود به یک عرصه مهم و بسیار اثرگذار اجتماعی یعنی رسانه، توانستند اثری ماندگار و فراتر از آموزه‌های رایج کلاسی از خودشان به‌جا گذارند. تأسیس ایسنا توسط دانشجویانی که در کنار آموزش‌های رایج، تعهد و دغدغه‌مندی خود را نسبت به مسائل اجتماعی، فرهنگی و سیاسی جامعه در کنش دانشگاهی‌شان به منصه ظهور رسانده بودند، نقطه عطفی در جریان خبررسانی و فعالیت رسانه‌ای ایران پدید آورد. ایسنا اولین خبرگزاری غیررسمی بود که با اتکا به خلاقیت و جسارت جوانان دانشجو و نه آموزش‌های کلاسیک آنان، کارش را آغاز کرد و با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین بویژه استفاده از ظرفیت شبکه اینترنت بسرعت تبدیل به یکی از مهم‌ترین مراجع خبری افکار عمومی جامعه ایران و حتی سایر رسانه‌های داخلی و خارجی شد.
بنیانگذاران ایسنا با شعار «هر دانشجو یک خبرنگار» توانستند ظرفیت سرشار و بی‌پایان دانشجویان و دانشگاهیان را وارد عرصه تولید خبر و کنشگری رسانه‌ای کنند و با اتکا به انرژی جوانی و خلاقیت آنان جایگاه این رسانه نوظهور را در جریان پرشتاب تحولات اجتماعی و رسانه‌ای بسرعت ارتقا دهند.


در اثبات موفقیت ایسنا همین بس که بسرعت تبدیل به الگویی برای تأسیس خبرگزاری‌های دیگر شد، به‌گونه‌ای که به فاصله کمتر از یک دهه، چندین خبرگزاری دیگر با الگوگیری از آن تأسیس شدند، در حالی که فاصله تأسیس ایسنا با خبرگزاری قبلی یعنی ایرنا بیش از شش دهه (دقیقاً 65 سال) بوده است.
ایسنا یکی از دستاوردهای برجسته جهاد دانشگاهی در دهه هفتاد، در کنار رویان، ایسپا و... بوده است که هدف و ماهیتش البته صرفاً خبری نبود، بلکه یک سازمان فرهنگی و دانشگاهی بود که در دل این نهاد انقلابی و با اتکا به تجربیات آن شکل گرفت. به‌همین دلیل وجوه تمایز زیادی هم با سایر سازمان‌های رسانه‌ای داشت؛ فرهنگ سازمانی، سیاست‌های خبری، نوع تعامل با مخاطبان، سبک نگارش اخبار و حتی روند تعیین سوژه‌ها و... نشان‌دهنده نوعی خودانگیختگی و جوشش و پویش درونی است که منشأ تحولات و ابتکارات مستمر ایسنا در سال‌های ابتدایی فعالیت آن بود. همین خلاقیت و توان نوآوری است که موفقیت و پیشرفت رسانه‌های برتر دوران معاصر را تضمین می‌کند. دورانی که تغییر و تحول به عنصر ثابت در آن تبدیل شده است؛ یعنی اگر رسانه‌ای نتواند خلاقانه توانمندی و سبک خود را با اقتضائات روز انطباق دهد، در روند تحولات پرشتاب فرهنگی، علمی و فناورانه از گردونه رقابت خارج شده و موقعیت خود را بسرعت از دست خواهد داد. سرنوشتی که بسیاری از بنگاه‌های اقتصادی و سازمان‌های رسانه‌ای در دهه‌های اخیر در ایران و جهان پیدا کرده‌اند.
 ایسنا البته توانسته است در فراز و نشیب‌های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی جایگاه خود را تثبیت کند و به‌عنوان یکی از خبرگزاری‌های اصلی ایران شناخته شود، ولی خودش هم در معرض تحولاتی قرار گرفته و دچار فراز و نشیب‌هایی شده است. تحلیل تاریخ بیست ساله این نهال جوان رسانه‌ای بخوبی این فراز و فرودها را نشان می‌دهد. در عین حال مزیت‌های نسبی این خبرگزاری از جمله پیوند با دانشگاه و فرهنگ سازمانی که از ابتدا در آن شکل گرفته و نظم یافته است، قابلیت‌های ویژه‌ای برای آن ایجاد کرده و البته توقعات و انتظاراتی را هم از آن پدید آورده است.
از ایسنا توقع می‌رود با حفظ و تقویت ارتباط با مراکز علمی و دانشگاهی و کانون‌های فناوری، در بهره‌گیری از رویکردها و فناوری‌های نوین خبری پیشتاز و الهامبخش سایر رسانه‌ها باشد. همچنین انتظار آن است که روحیه نوآوری، کمالجویی، مطالبه رشد مستمر و عدم اکتفا به وضع موجود و نیز شهامت و شجاعت خبری در مواجهه با رویدادهای مختلف جامعه در ایسنا برجسته و بارز باشد تا بالندگی و تعالی این رسانه دانشگاهی محبوب تداوم پیدا کند. در ایسنا مانند هر سازمان رسانه‌ای دیگر نقاط قوت و ضعفی وجود دارد که لازم است مرتباً توسط دست‌اندرکاران مورد بررسی قرار گرفته، شناخته و تحلیل شوند تا بر اساس آنها بایسته‌ها و شایسته‌هایش مشخص شده و متناسب با شرایط مکانی و زمانی چشم‌انداز آینده‌اش را ترسیم نمایند و مسیر حرکتش را به سوی آینده روشن‌تر و درخشا‌ن تر تنظیم و عملیاتی کنند.
امروز که دو دهه از فعالیت ایسنا گذشته، به همکاران عزیزمان در ایسنا که بیستمین سالروز تأسیس این رسانه پرافتخار و متمایز را همزمان با روز دانشجو جشن می‌گیرند و به بنیانگذاران افتخارآفرینش و همه کسانی که در دو دهه گذشته در ایسنا نقش‌آفرینی کرده‌اند، تبریک می‌گویم و از طرف همکارانم در ایرنا و روزنامه ایران آینده‌ای روشن و پرافتخارتر برای ایسنا و اصحاب آن آرزو می‌کنم.