پیام های عملیات حلب و ادلب

با آغاز عملیات در حلب و بخش هایی از ادلب، عملا دولت سوریه معادلات این منطقه را به نفع خود تغییر داد. دولت سوریه خان طومان، بخش های باقی مانده از اتوبان بین المللی حلب – ادلب و سرپل های عملیات بعدی برای آزادسازی و تسلط بر دیده بانی منطقه را به دست گرفته و رسما تروریست ها را در خاک سوریه به محاصره درآورده است. با این حال اردوغان، رئیس جمهور ترکیه اعلام کرد اجازه عملیات در ادلب را نخواهد داد و برای ممانعت از آن دست به هر اقدامی خواهد زد. شاهد این ادعا عملیات بعدی ترکیه و اعزام نیروی ویژه به مناطق تحت اشغال تروریست ها در ادلب، افزایش آتش باری حمایتی برای عملیات های آفندی و پدافندی تروریست ها و از همه مهم تر هدف گیری بیش از صد نقطه ارتش سوریه است. با این حال دولت سوریه از عزم جدی خود برای عملیات در این منطقه یاد کرد. اما این عملیات چه تحولاتی را به دنبال خواهد داشت؟
الف) عملیات سوریه در واکنش به اقدامات و تحرکات گروه های تروریستی در مناطق عدم مناقشه بود. در حقیقت گروه های تروریستی چندین عملیات را علیه مواضع ارتش سوریه انجام دادند و دولت رسمی این کشور مجبور شد برای دفع حملات و پاک سازی مناطق تحت اشغال گروه های تروریستی چند ملیتی دست به اقدامات آفندی و پدافندی بزند. مهم ترین اقدام، پاک سازی خان طومان و بخش هایی از بزرگراه حلب – دمشق بود. از این منظر دمشق نشان داد در وضعیت ضعف قرار ندارد و مذاکرات سیاسی آستانه مانع از این نمی شود که دولت نسبت به شهروندان خود و امنیت ملی اش بی تفاوت باشد و تروریست ها برای هرکاری با خیال راحت تصمیم بگیرند. این بدان معناست که سوریه در وضعیت متفاوتی از سال 2011 قرار دارد و برای عملیات و مقابله با تهدیدات داخلی و خارجی نگرانی ندارد. بر خلاف ادعاهای مقامات ترکیه ای، چندین ایستگاه دیده بانی ارتش این کشور پس از حملات سوری ها تخلیه شدند و نیروهای نظامی مستقر در آن به عقب برگشتند. آن چه از منظر نظامی در این عملیات برجسته تر از گذشته است، افزایش توان رزم هوایی و زمینی ارتش سوریه و نیروهای همپیمان آن در استان حلب و ادلب است. تصاویر منتشر شده خبرگزاری رسمی سوریه نشان می دهد، نیروی هوایی ارتش سوریه با آن که بیش از 9 سال است در وضعیت جنگی قرار دارد و تحریم های سختی را تحمل می کند اما هنوز در شرایط بالایی از آمادگی قرار دارد و با افزوده شدن یگان پهپادی، کار تروریست ها در زمین سخت شده است. با این حال پس از چند ساعت درگیری تروریست ها معمولا از مناطق تحت تسلط خود عقب نشینی می کنند و با یک عملیات پدافندی بزرگ به دنبال آسیب رساندن به ارتش سوریه و نیروهای مقاومت هستند که معمولا با هوشیاری و تجربه نیروهای مستقر در نوک پیکان، شکست سنگینی به تروریست ها تحمیل می شود. این شیوه عملیات خسارات مادی و انسانی بسیار زیادی بر دوش تروریست ها گذاشته و احتمالا همین امر موجب شده تا داد مقامات آنکارا در آید. این یعنی نیروی انسانی گروه های تروریستی با مشکلاتی از جمله جذب و اعزام مواجه می شوند که مهم ترین ضربه  به آینده معارضان مسلح در سوریه است.
ب) سوریه سال 2020 را سال پایان مناقشات امنیتی و ضد تروریستی اعلام کرد. سالی که قرار است سوریه تمامیت خاک خود را به دست آورد و برای همیشه به حضور گروه های مختلف تروریستی در این کشور پایان دهد. از سویی مردم مستقر در این مناطق نیز خواهان بازگشت ارتش سوریه اند. حداقل خوبی حضور ارتش سوریه در این مناطق عدم اجرای قوانین غیر عقلانی و تکفیری گروه های تروریستی است که داد شهروندان سوری را در آورده و شرایط زندگی را برای مردم سوریه در ادلب و بخش هایی از حلب سخت کرده است. از طرف دیگر شهروندان مستقر در این مناطق فاقد امکانات اولیه زندگی هستند و از حمایت دولت مستقر سوریه برخوردار نیستند و شاهد فعالیت گروه های تروریستی خارجی در خاک خود هستند که موجب محاصره این مناطق شده است و سوری های ادلب و حلب می دانند هرچقدر جنگ طولانی شود، تبعات آن برای فرزندانشان و شهروندانی است که در این مناطق قرار است ساکن شوند. عملیات در حلب و ادلب سرآغاز یک عملیات بزرگ پاک سازی و ضد تروریستی ارتش سوریه و همپیمانان آن از ابتدای سال 2011 خواهد بود. به احتمال زیاد پایان سال 2020، پایان عملیات نظامی ارتش سوریه در خاک خود و ورود دمشق به مناقشات سیاسی و عبور از بحران جنگی و امنیتی است. از نظر جغرافیایی درگیری ها صرفا مناقشه ادلب و بخش های کرد نشین باقی مانده که با پایان عملیات در ادلب به احتمال زیاد، دمشق آماده مذاکرات سیاسی با کردها خواهد بود. در نهایت برای همیشه پرونده سوریه بسته خواهد شد. البته مقامات دولت سوریه اذعان کردند که خواهان خروج همه تروریست ها و بازگرداندن همه سرزمین خود از جمله جولان اشغالی هستند.
این بدان معناست که باید شاهد عملیاتی همچون سال 2000 لبنان و خروج ارتش رژیم صهیونیستی از غرب سوریه بود. این که چگونه و چطور قرار است صهیونیست ها از جولان خارج شوند خود نکته بسیار مهمی است که تحولات ماه های آینده آن را مشخص می کند.


ج) این عملیات تفاوت هایی با عملیات در حلب ( عملیات آزاد سازی حلب)، البوکمال و حتی جنوب سوریه دارد. تفاوت اصلی این عملیات یک پارچگی سیستم عمل کننده و دستپاچگی تروریست های مستقر است. هرچند عملیات چند روزی است که آغاز شده اما در میدان تروریست ها و سرویس اطلاعاتی اتاق عملیات ادلب غافلگیر شده اند. پهپادهای ارتش سوریه عملیات های بسیار مهمی انجام داد که از جمله آن هدف قرار دادن دقیق اتاق فرماندهی، استقرار و ذخایر تسلیحاتی تروریست هاست. عملیات در بخش های باقی مانده حلب و ادلب نشان داد ارتش سوریه آمادگی اطلاعاتی و نفوذ بالایی در مناطق اشغالی دارد و از این برتری بیشترین استفاده را کرده است.به نظر می رسد این عملیات آغاز یک فرایند تحولی در منطقه است و روز های آینده مشخص می شود که دولت سوریه و همپیمانانش چه تصمیمی برای ادلب و سرنوشت این مناطق گرفته اند اما هرچه باشد حضور تروریست ها و تحمل آن وجهی برای تصمیم گیران اتاق عملیات دمشق ندارد.