آسیب شناسی انتخابات شوراهای شهر و مدیریت شهری در ایران

مهندس محمدامین شفاعی‪-‬ هر چهارسال یک‌بار، مقارن با انتخابات ریاست جمهوری در کشور مواجه با انتخابات همزمان شوراهای شهر نیز هستیم که هدف از آن بر اساس قانون، واگذاری مدیریت شهرها به خود مردم است تا نبض مدیریت هر شهر که در دست شورای شهر است، اعضای آن توسط مردم همان شهر انتخاب
شوند.
این انتخابات اهمیتی کمتر از انتخابات ریاست جمهوری ندارد، چرا که سرنوشت شهرهای‌مان، کمتر از سرنوشت کشورمان نیست.
متاسفانه این تقارن موجب می‌شود تا ما نسبت به شهرهایمان و انتخابات مربوط به آن دقت کافی نداشته باشیم و هرچهارسال با مشاهده لیست طولانی کاندیداها دست به انتخاب اسامی آشنایی همچون اقوام، خویشان و نزدیکان و حتی ورزشکاران و مدال‌آوران شهرهایمان بزنیم.


در حالی‌که شورای شهر چنانچه ذکر شد به‌عنوان هسته اساسی مدیریت شهری است که امری تخصصی بوده و آشنایی حداقل جزیی با مسایل شهری، اجتماعی، جغرافیایی و زیست‌محیطی را می‌طلبد که متاسفانه با توجه به موارد ذکر شده غالبا افراد منتخب فاقد آشنایی با جزیی‌ترین مسایل خرد و کلان شهری اعم از حقوقی، اقتصادی، حمل و نقل، سیاسی، اداری و... هستند و بدتر از آن حتی فاقد آشنایی کافی با نهادهای شهری مثل شهرداری و انواع مدل‌های مدیریت شهری و اهداف و شیوه نظری و اجرایی آن در کشور هستند و غالبا تصویر درستی از مفهوم شهرداری و شورای شهر و مدیریت شهری ندارند. یا اینکه تصور می‌کنند صرفا به‌عنوان یک فرد با هر مدرک تخصصی کاندیدا شده و عنوانی را به‌دست می‌آورند و قرار نیست نقش خاصی داشته باشند یا کار خاص دیگری انجام دهند یا اینکه تصور می‌کنند اختیار و قدرت تام بر هرچه بخواهند در شهر خواهند داشت و این سیر آشنایی آنها با این مسایل موجب خسارت و عدم ناکارآمدی شورای شهر و شهرداری‌ها خواهد بود و سال‌های متمادی حضور این اشخاص در این جایگاه‌ها پوچ و بی‌حاصل صرف شده تا صرفا پس از سال‌ها و چندین دوره آشنایی نسبی‌ای با جایگاه خود پیدا کنند.
همین است که هر دوره صرفا اشخاصی می‌آیند و می‌روند و جابه‌جا می‌شوند و مشکلات شهری هیچ تغییر نکرده و چه بسا بحران‌ها و مشکلاتی بروز پیدا می‌کنند و در شهر برای آیندگان نهادینه می‌شوند و در کالبد و عمق بافت و ساختار شهرها رخنه می‌کنند.
این اتلاف زمان، نتیجه‌ای ندارد جز آسیب‌های عدیده‌ای در شهر که شامل آسیب در ابعاد مختلف مکررا ذکر شده در بالا و علاوه بر آن مدیریت زمین و بحران‌های زیست‌محیطی می‌شود، در حالی‌که امروزه اهداف مدیریت شهری در جهان بر پایه رفع تمامی مشکلات مربوطه و هدایت شهرها به سمت رشد و شکوفایی با کمک دانش، تخصص ابزار و عمل و تجربیات جهانی است. باید بدانیم که احساس خوشبختی ما مستقیم یا غیر مستقیم متاثر از وضعیت مطلوب یا نامطلوب شهرهایمان است و از جمله آنها تاثیر مستقیم بر سلامت، وضعیت روحی روانی، ایمنی، آسودگی، شادابی، نشاط، رضایتمندی از زندگی و ... دارد، لذا در این میان، جای خالی متخصصان حوزه مدیریت شهر و شهرسازی در امر مدیریت شهری بسیار خالی است و از آن بیشتر، رشد و افزایش آگاهی و توجه مردم به اهمیت انتخابات شوراهای شهر در شهرها خصوصا شهرهای نوپا و رو به رشد میهن عزیزمان ایران است.
امری که می‌توان از آن انتظار رشد و شکوفایی در شهرها را داشت، اما این سیر قهقرایی انتخابات شورای شهر در کشور، متاسفانه سیستم و ساختار و تشکیلات شهرداری‌ها را نیز زنجیروار به سمت فساد، زد و بند و متقابلا و مکررا استفاده از اشخاص بی‌تخصص و نامرتبط، در پست و جایگاه شهرداری‌ها و مسئولان آنها خواهد برد.
امید است با خرد بیشتر، قانون انتخابات شوراها، بهتر و کارشناسی‌تر بازنگری و اصلاح شود و امتیازاتی برای مدارک مرتبط، تجربیات و سوابق ارزنده در این حوزه برای اشخاص پیش‌بینی شده و هریک از افراد جامعه نیز بکوشند تا فرد هرچقدر کارآشناتر و متخصص‌تر و در نتیجه مفیدتر را برای این جایگاه انتخاب کنند.
شکی نیست که دانایی، مساوی با دلسوزی و دغدغه‌مندتر شدن است. ما باید بیاموزیم همان‌طور که بیمار را به پزشک ارجاع می‌دهیم، جامعه را به جامعه‌شناس و شهر را به شهرساز و هنر را به هنرمند و هر دردی را به دردشناس و درمانگر آن حوزه ارجاع بدهیم و نیز متقابلا باید بیاموزیم و عمل کنیم که در جایگاهی که به ما مربوط نیست، دانش و آگاهی و تخصص و تجربه کافی نداریم، ورود پیدا نکنیم. این برای ما و جامعه بهتر است و بهبود اوضاع جامعه نهایتا به نفع همه ماست. همان‌طور که در ابتدا اشاره شد هدف از شوراهای شهر واگذاری شهر به خود مردم است، اما به‌دست افرادی که حداقل ارتباطی با این جایگاه داشته باشند، زیرا مدیریت شهری با موارد عدیده و پیچیده‌ای در همه موضوعات اجتماعی، شهری و اقتصادی درهم تنیده است.
سایر اخبار این روزنامه